Bouw zelf een klim- en glijkubus voor je kinderen

We leggen uit hoe je een multifunctionele speelkubus maakt voor je kinderen. Met dit speelgoed kunnen ze zelf op ontdekking gaan en hun motoriek trainen. Via een handig trucje kan je de constructie omtoveren tot ofwel een klimtuig ofwel een glijbaan.

 

Aan de slag

Bouwplan en materialen

Het houten werkstuk bestaat uit verschillende elementen: een kubus met uitgefreesde cirkels langs de zijkanten en een glijbaan (met een klimzijde op de achterkant) die op de kubus bevestigd kan worden. Neem het bouwplan erbij met de afmetingen, zo weet je welke stappen je moet ondernemen. Uiteraard kan je ook een eigen ontwerp bedenken of dit ontwerp wat aanpassen naar jouw meug. 

Dit werkstuk bestaat uit planken uit multiplex en rondhout. Neem alles erbij. 

 

De kubus

Om de cirkels uit de zijkanten te frezen werk je met de bovenfrees. Je wil een perfect ronde cirkel, dus maak je een hulpstuk.

Hulpstuk inzetten

Hiervoor gebruik je een dunne plank. Plaats de houder van de bovenfrees erop. Monteer vier kleine latjes rond de houder. Die moeten ervoor zorgen dat de houder goed vast zit op het hulpstuk. Schroef de latjes vast langs de onderzijde van de plank.

Controleer of de bovenfrees goed vast zit op het hulpstuk. Zorg ervoor dat de freeskop door het hulpstuk zit. Wij kiezen voor een freesdiepte van 6 millimeter. Duid de buitenste lijn van het freespunt aan op het hulpstuk en meet de afstand op tot de rand. Zet ook een potloodlijn op die afstand van de rand op de vierkante plank die als zijkant van de kubus zal dienen. Markeer het middelpunt van de vierkante plank met behulp van de diagonalen.

Plaats het hulpstuk op de plank. Zet het middelpunt van de plank over op het hulpstuk. Schroef het hulpstuk vast op de plank doorheen het middelpunt. Denk eraan, je hulpstuk moet kunnen ronddraaien. Maak je werkstuk zelf vast op de werkbank met behulp van een spanklem.

Frezen 

Vooraleer je freest, zet je een stofmasker, veiligheidsbril en gehoorbescherming op. Frees zorgvuldig de cirkel uit met de bovenfrees. Om proper te werken kan je tegelijkertijd een stofzuiger gebruiken tijdens het frezen.

Verstel de diepte van de frees tussen elke freesbeurt. Zo neem je beetje bij beetje hout weg tot de cirkel volledig uitgefreesd is. Zorg voor latjes onder de plank bij de laatste freesbeurt, zo beschadig je je werktafel niet. De cirkel in de andere zijkant frees je op dezelfde manier uit.

De zijkanten verbinden

Verbind de zijkanten van de kubus met elkaar door middel van rondhouten traliewerk. Hiervoor voorzie je links en rechts vijf staven met als lengte de breedte van de bovenste plank. Teken het rondhout af en gebruik een afkortzaag om het rondhout af te zagen. Klem je werkstuk goed vast tijdens het zagen. Herhaal dit tot je tien gelijke stukken hebt.

TIP
Let er steeds op dat je de vingerlas en de noten van het rondhout vermijdt. Deze gedeeltes zijn niet stevig. Zaag dus enkel de bruikbare stukken af.

Neem de zijkanten er opnieuw bij om de positie van het pas gezaagd rondhout te bepalen. Kies de zijde met de meeste noesten, want die draai je het best naar binnen. Voorzie een spatie van 25 millimeter boven de rand waar het rondhout gepositioneerd moet worden. Teken de positie van het rondhout op regelmatige afstand af op de binnenkant. In dit geval gebeurt dat om de 11 centimeter, met onderaan de kubus een spatie van 3 millimeter tot de rand.

Aan de overzijde moeten de posities van het rondhout ook afgetekend worden. Hiervoor ga je opnieuw te werk met een hulpstuk. Neem er een restlat bij en teken de maten over. Leg de lat op de overstaande zijde en markeer. Doe hetzelfde voor de andere zijkant van de kubus. Teken bovenaan op de zijkanten af waar de bovenzijde moet komen.

De gaten voor het rondhout frees je in met een kolomboor en een cilinderboor. Gebruik hiervoor een diepte van 9 millimeter, de helft van de diepte van de plank. Zorg ervoor dat de diameter van de boor net groot genoeg is voor het rondhout. Doe dit voor beide zijdes.

De uitsparing voor de bovenzijde in de zijkanten frezen we uit met de bovenfrees. We kiezen opnieuw voor een diepte van 9 millimeter. Zet de zijkant vast op de werkbank met een bankschroef zodat die niet meer kan verroeren. Stel ook de geleider van de bovenfrees goed in. Start zorgvuldig met het frezen. Verstel de bovenfrees om de resterende lijnen uit te frezen. Controleer ook al even of de bovenzijde in de sleuf past.

Hoeken en randen 

De bovenfrees neemt de hoeken niet mee. Gebruik een houten hamer en een houtbeitel om de hoeken uit te houwen.
Controleer nogmaals of de bovenzijde in de sleuf past. De hoeken en randen moeten afgerond worden, voor de veiligheid van de kinderen.

Hiervoor gebruik je een plank als mal. Zo is het mogelijk om altijd dezelfde hoek te creëren.
Neem een moersleutel en leg de cirkel tegen de hoek van de mal. Teken de ronding af. Gebruik de decoupeerzaag om de hoek langs de potloodlijn af te zagen. Schuur daarna de afgeronde hoeken op met een schuurblokje en schuurpapier.

Leg de mal onder de hoek van elke zijkant en zet zowel de werkbank, de mal als de zijkant vast met een bankschroef.
Gebruik de bovenfrees om de hoek af te ronden op de zijkant. Frees de hoek af tot die gelijk afgerond is aan die van de mal. Let op, hier gebruik je uiteraard een kantenfreesje voor. Herhaal dit voor alle andere hoeken.
Boor voor in ieder uitgefreesde uitsparing voor het rondhout.

Ook de randen van elke zijde moeten afgerond worden voor de veiligheid. Dit doe je opnieuw met de bovenfrees. Gebruik hiervoor een holle radiusfrees.

Let op! Zorg ervoor dat je dit eerst uitgetest hebt op een proefstuk vooraleer je dit toepast op het originele werkstuk.

Neem hiervoor een plankje en rond de randen af met de bovenfrees. Zodra je voelt dat de machine goed ingesteld staat, ga je zorgvuldig over elke rand van de zijkanten, zowel in de cirkel als langs de buitenranden.

Schuur het geheel nog eens op om splinters te vermijden.

 

De glijbaan

Ontwerp

Voor de glijbaan is niet alleen een lange brede plank nodig maar ook afgeronde zijlatten met uitsparingen aan de uiteinden. De latten hebben de afgeronde uiteinden nodig voor de veiligheid. De uitsparingen dienen om de glijbaan op de ronde staven van de kubus te hangen.

Uitsparingen voorzien

Duid eerst het midden van de lat aan op het uiteinde. Teken met een rond object de afgeronde uiteindes uit op basis van het middelpunt.

Markeer vervolgens het middelpunt voor de uitsparingen aan voor de staven. Die teken je af op 1 centimeter van de rand. Gebruik een boor met cilinderboor om de uitsparingen te maken en een bankschroef om de zijlatten vast te zetten.

Werk de uitsparingen verder af met een houtbeitel en een houten hamer. Zo komt de uitsparing loodrecht tegen de rand van de zijlat. Zaag met een decoupeerzaag de afronding uit aan het uiteinde van elke zijlat. Gebruik de eerste afronding als mal. Om de rest mooi af te ronden ga je aan de slag met de bovenfrees.

Teken op de zijlatten de positie van de plank af voor de glijbaan.

Maak dan een uitsparing met de bovenfrees. Als diepte neem je de helft van de plankdikte, 9 millimeter in dit geval. Ga meerdere malen over de aftekening tot de uitsparing diep en breed genoeg is. Werk de hoeken van de uitsparing bij met een houten hamer en een houtbeitel. Herhaal dit proces voor de andere zijlat.

Controleer of de plank in de uitsparingen past. Ook hier moeten de randen afgerond worden voor de veiligheid. Kies dus opnieuw voor een holle radiaalfrees. Ga om de randen heen tot ze perfect afgerond zijn. Schuur de zijlatten nog eens goed op met schuurpapier om splinters te vermijden. Vergeet ook de uitsparingen niet.

Glijbaan en zijlatten vastmaken

Om de zijlatten en de plank aan elkaar te boren, is voorboren noodzakelijk. Teken boorgaten uit op de uiteindes en in het midden van de latten. Bij het boren leg je een latje onder de zijlat. Zo voorkom je splinters aan de buitenkant van de zijlat. Boor de gaten een voor een.

Neem de plank van de glijbaan erbij en rond ook hier de randen af met de bovenfrees. Breng houtlijm aan in de uitsparingen van de zijlatten en druk de plank er goed in. Gebruik de houten hamer en een stukje hout om de plank in de zijlatten te bevestigen. Schroef de plank en zijlatten aan elkaar doorheen de voorgeboorde gaten.

 

De kubus monteren

Nu de glijbaan af is, monteer je de onderdelen van de kubus. Breng houtlijm aan op de uitsparingen voor het rondhout.
Plaats de bovenzijde en het rondhout in de voorziene uitsparing en druk die goed aan. Draai het rondhout een paar keer rond om volledig contact te maken met de lijm en om voldoende grip te krijgen. Breng op dezelfde manier houtlijm aan in de uitsparingen van de andere zijkant van de kubus. Positioneer deze zijkant bovenop het rondhout en de bovenzijde.
Zorg ervoor dat ieder element goed vastzit en controleer dit meermaals!

Schroef de elementen een voor een vast doorheen de buitenkant van de kubus. Doe dit eerst voor de helft, zodat je nog kan corrigeren indien nodig. Controleer in tussentijd of alles op zijn plaats zit. Draai de schroeven nadien volledig in het werkstuk. Doe hetzelfde voor de andere zijde.

 

Kubus en glijbaan verbinden

Plaats de glijbaan op de kubus om te zien of alles goed past.

Spanriemen voor extra veiligheid

Om spanriemen vast te maken, moet je nog uitsparingen maken in de glijbaan. Meet op de glijbaan links en rechts een gelijke afstand tot de zijlatten uit. In dit geval kiezen we voor een afstand van 8 centimeter. Markeer deze afstand.
Breng hierbij ook een breedte van 4 centimeter voor de spanriem in rekening voor de uitsparing, inclusief 1 centimeter speling. Zorg ervoor dat de uitsparing correspondeert met de bovenste staaf.

Gebruik de bovenfrees, met gepaste frees om de uitsparingen voor de spanriemen te maken. Schuur de randen van de uitsparingen op met schuurpapier zodat ze minder scherp worden. Maak de glijbaan vast aan de staaf met de spanriem en test de stevigheid uit.

Kort de spanriem in met een stuk hout en een breekmes. Het uiteinde van de uitgerafelde spanriem kan je afbranden met een aansteker. Zo krijg je een verzorgde rand.

 

Klimhout voorzien

Op de achterzijde van de glijbaan kan je nu nog extra klimhout op de plank voorzien. Teken de stukken klimhout uit op een plank resthout. Hier mag je creatief mee zijn, maar zorg voor afgeronde elementen die je gemakkelijk uit het hout kan zagen. Gebruik een decoupeerzaag om de stukken vlot uit te zagen.

Breng een aantal schroefgaten aan in de stukken hout. De stukken hout rond je ook af langs de bovenkant met de bovenfrees zodat de scherpe randen verdwijnen. Schroef ze daarvoor even vast op een plank zodat ze blijven zitten tijdens het frezen.

Vernissen

Vooraleer je het klimhout vastmaakt, vernis je eerst het werkstuk. De vernis zal het hout beschermen. Uiteraard kies je een product dat geschikt is voor kinderspeelgoed. Breng het vernis aan met een rol op de vlakke delen. Het rondhout vernis je met een borstel. Schuur de geverniste oppervlakken op met schuurpapier P240 en breng een tweede laag vernis aan.

Klimblokken vastschroeven

Schroef nu het klimhout op de achterzijde van de glijbaan. Zorg ervoor dat ze mooi verspreid zijn over het oppervlak.