Gevel isoleren langs buiten
In nieuwbouwsituaties gebeurt gevelisolatie standaard. Bij renovaties is buitengevelisolatie de meest vooraanstaande isolatiemethode wanneer er geen spouwmuur is die kan na-geïsoleerd worden. Buitengevelisolatie houdt in dat je isolatiemateriaal aanbrengt tegen de stenen van de buitenmuur, en die isolatielaag vervolgens afwerkt met gevelbekleding. En dat kan je zelf doen!
Wat en waarom?
Wat is buitengevelisolatie?
Buitengevelisolatie houdt in dat er thermische isolatie wordt aangebracht op de dragende buitenmuur. Daarop wordt een gevelbekleding naar keuze voorzien ter afwerking. Wat het gehanteerde materiaal betreft, wordt er het vaakst een beroep gedaan op hardschuim PIR- of PUR-platen. Die hebben, naast hun performante eigenschappen, het voordeel dat ze makkelijk te verwerken zijn. De meeste systemen zijn voorzien van een tand-en groefsysteem, waardoor ze makkelijk in elkaar te puzzelen zijn.
Opbouw met of zonder spouw
De keuze van een buitenisolatietechniek is gebaseerd op esthetische mogelijkheden (uitzicht, textuur ...) en functionele eisen (regendichtheid, vorstbestendigheid, onderhoud …). De technieken kunnen grosso modo als volgt worden opgedeeld:
- systemen met luchtspouw: er is een spouw van minstens 2 cm tussen de isolatielaag en de gevelbekleding, dat zorgt voor een dubbele barrière tegen waterinfiltratie;
- systemen zonder luchtspouw: de gevelafwerking komt rechtstreeks op de isolatie.
Wat wordt wanneer toegepast?
Een luchtspouw moet worden voorzien bij gevelsystemen waarbij de buitenbekleding niet volledig waterdicht is, zoals baksteenmetselwerk, hout, sommige plaatmaterialen of bekledingen met open voegen. In die gevallen kan regenwater achter de gevelafwerking terechtkomen en zorgt de luchtspouw voor afvoer en droging. De luchtspouw zorgt voor ventilatie zodat het achterliggende materiaal sneller droogt, en voorkomt zo schimmel, vorstschade en aantasting van de isolatie.
Omdat de spouw geventileerd moet worden, moeten er onderaan openingen voor luchtinlaat en bovenaan openingen voor luchtuitlaat voorzien worden zodat de lucht kan circuleren en het ingesijpelde vocht kan uitdrogen.
Bij systemen zonder luchtspouw, zoals isolatie met crépi of steenstrips of andere afwerkingen die direct op de isolatie worden aangebracht en waar de gevelafwerking zelf als waterdichte laag fungeert, is een luchtspouw niet nodig. De keuze hangt dus af van de mate van waterdichtheid van de buitenafwerking en van het risico op inregening.
Wanneer wordt het toegepast?
Bij nieuwbouwwoningen worden gevels standaard geïsoleerd tussen de binnen- en buitenmuur. Bij renovaties hangt de aanpak af van de aanwezigheid en de kwaliteit van de luchtspouw tussen beide muren. Alleen wanneer die spouw aanwezig, voldoende breed en in goede staat is, kan ze na-geïsoleerd worden. Soms is dat niet mogelijk omdat de spouw te smal is of omdat er vervuiling of beschadigingen aanwezig zijn. Als er geen geschikt na-isoleerbare spouw is, is buitengevelisolatie doorgaans de beste oplossing.
Na-isoleren in de praktijk
Voor je begint ...
De benodigde isolatiedikte bepaal je niet zomaar zelf. Enerzijds is er natuurlijk de isolatienorm die je moet behalen - een Rd-waarde van minstens 3 m²K/W. Daarnaast zijn er wettelijke bepalingen. Wanneer je de gevel van een rijhuis van buitenaf na-isoleert, moet je bijvoorbeeld rekening houden met de rooilijn (de grenslijn die bepaalt tot waar je mag bouwen aan de straatzijde). Je laat je dan ook het best begeleiden door een architect of vakman.
Je moet ook aandacht hebben voor eventuele zichtbare buizen en leidingen. Die mogen niet zomaar worden opgenomen in de isolatielaag en moeten zichtbaar blijven. Hetzelfde geldt voor kabels die over je gevel lopen. In dat geval informeer je je bij je netbeheerder.
Grenst je woning aan de straat of het voetpad, dan mag je er niet zomaar aan beginnen. Informeer je eerst bij de gemeente. Op het moment van dit schrijven is gevelisolatie aan de straatzijde vaak nog vergunningsplichtig.
Staat van de gevel
Een belangrijke stap is het controleren van de loodrechtheid van de gevel. Staat hij niet helemaal recht, dan moet je er immers een vakman bij halen die zal bepalen hoe drastisch het probleem aangepakt moet worden. Staat je gevel recht, dan verwijder je eerst alle loszittende stukjes pleister en verf. Haal ook zo veel mogelijk stof en vuiligheid weg. Herstel gaten en barsten. Een gevel met een vochtprobleem moet je eerst behandelen.
Bij de isolatie van een bestaande gevel worden de isolatieplaten vaak verlijmd. Om de hechting te optimaliseren, doe je er goed aan om een primer aan te brengen. Denk ook al na over de praktische kant: je hebt voor een volledige gevel vast een steiger nodig
Gevelelementen wegwerken
Om het jezelf zo gemakkelijk mogelijk te maken bij het na-isoleren van een gevel langs buiten, verwijder je het best ook zo veel mogelijk gevelelementen die misschien in de weg zouden kunnen zitten, zoals vensterbanken of een ingemetste brievenbus waar je van af wil. Voor een volledig geïsoleerde gevel hoort de brievenbus immers sowieso vervangen te worden door een opbouwbrievenbus. Zijn de lateien boven je ramen en deuren breed genoeg, verbreed de dagkanten dan ook een beetje zodat er straks plaats is voor de isolatie.
Nieuwbouw: waterkering
In een nieuwbouw wordt de isolatie tussen binnen- en buitenmuur geplaatst. Belangrijk is dat de afwatering via de DPC-folie ononderbroken blijft. Die folie moet van de spouw tot in de buitenmuur doorlopen zodat vocht dat in de spouw terechtkomt naar buiten kan wegvloeien. Zorg daarom dat de folie altijd naar buiten afhelt. Meet de hoogte van de folie, zaag de isolatie schuin af en schuif het afgeschuinde deel onder de DPC-folie. Leg de bovenste stukken isolatie eerst vast en plaats daarna de stukken onder de waterkering.
Profiel
Eventueel kan je een metalen startprofiel plaatsen waarin je de eerste rij platen zult bevestigen, bijvoorbeeld om de isolatie tegen ongedierte te beschermen. Het profiel snijd je op maat met een haakse slijper. Plaats het profiel op de grond en bevestig het met slagpluggen en een hamer door de voorziene uitsparingen. Let op dat je waterpas werkt!
Platen bevestigen
Isolatiepluggen
Waar tegen een stenen ondergrond gewerkt wordt, bevestig je de isolatie rechtstreeks tegen de muur met isolatiepluggen (kunststof slagpluggen). Daarvoor moet je uiteraard eerst boren met een klopboormachine. Neem de maat van de pluggen, zodat je weet welke boor je moet kiezen. Neem een halve maat kleiner, dan spant de plug in het boorgat.
Tape ook de juiste lengte af op de boor. Je kan nu in elk stuk isolatie twee gaten boren. Door de isolatie raak je makkelijk heen, maar de muur vergt iets meer kracht. Nadat het gat geboord is, kan de plug in de opening. Met een hamer geef je de laatste tikjes.
Schroeven
Bij een houten ondergrond schakel je het best over op een schroefboormachine met houtboor en houtschroeven in combinatie met isolatiebevestigingsplaatjes.
Lijmen
Afhankelijk van wat de fabrikant van je isolatieplaten voorschrijft, kan je ze ook op de muur kleven met purschuim of een aangepaste lijmmortel.
Om lijmmortel te maken, meng je het lijmpoeder met een juiste hoeveelheid water in een mengkuip. Laat het mengsel even rusten volgens de gebruiksaanwijzing en meng dan nog eens door. Breng de lijm dan met een truweel aan op de plaat. Kam uit met een lijmkam. De lijm moet zodanig verdeeld zijn dat er geen lucht meer tussen de platen en de muur kan.
Heb je vooraf een startprofiel geplaatst, dan spuit je daarin eerst nog een laag purschuim. Hier kleef je dan de onderste isolatieplaat op vast. Is er geen startprofiel, dan kleef je de platen gewoon rechtstreeks tegen de gevel.
Bij verlijming zijn slagpluggen als extra verankering echter ook nodig. Zeker bij de eerste rij platen. Dat om een verzakking voorkomen bij het plaatsen van de volgende rijen. Met de boorhamer of klopboor boor je gaten door de boormarkeringen in de isolatieplaten in de muur. Sla de plug in dit geval pas volledig in wanneer de lijm gedroogd is.
Platen op maat
Bij onderbrekingen zoals een raam- of een deuropening zal je een plaat op maat moeten maken. Daarvoor zijn er twee manieren. Je kan gebruikmaken van een breekmes en een insnijding maken. Nadat de insnijding gemaakt is, kan je de plaat gewoon op die plaats breken. Een andere methode is met de handzaag. De meeste platen zijn voorzien van rastertekeningen. Je kan daarop een beroep doen om zeker recht te werken.
Wildverband
Eenmaal de eerste rij isolatieplaten geplaatst is, is het verder opbouwen van de muur eigenlijk kinderspel. Toch voor zij die als kind vaak met blokken speelden. Je plaatst plaat na plaat aan elkaar. Let er wel op dat de tand steeds mooi in de groef past. Zorg ook voor een wildverband. De naden van een laag platen mag niet overeenkomen met die van de laag eronder of erboven.
Koudebruggen vermijden
Wanneer je een gevel langs buiten isoleert, moet je natuurlijk koudebruggen vermijden. Naden dicht je met purschuim. De overgang tussen muur en raam geeft iets minder ruimte om volledig te isoleren, daarom is het beter om daar een dunnere isolatielaag aan te brengen. Je kan daar een mouw aan passen door ramen te vervangen door nieuwe met een dikker profiel, of door met laag-expansief purschuim zo veel mogelijk te dichten. Waar twee panelen tegen elkaar grenzen, spuit je ook purschuim.
Op alle horizontale en verticale naden breng je nog een strook isolatietape aan. Ook de aansluitingen van de isolatie op de andere materialen (bv. aan de ramen) dicht je af met tape.
Dagkanten
Controleer bij raam- en deuropeningen regelmatig of alles nog mooi in één lijn en waterpas doorloopt. Als je klaar bent rond de openingen, isoleer je ook de dagkanten om koudebruggen te voorkomen. Zaag een stuk isolatieplaat op maat en bevestig het. Vergeet niet om ook daar de aangrenzende isolatiestukken aan elkaar te kleven met purschuim. Besteed bij het raam extra aandacht aan de waterdichte aansluiting, bijvoorbeeld door een zwelband te plaatsen.
Nieuwbouw: spouwankers
De eerste pluggen die je door de isolatie hebt aangebracht, zijn bedoeld om de isolatie vast te maken aan de binnenste muur. Om die aan de buitenmuur te bevestigen, gebruik je spouwankers. De spouwankers plaats je vast in de bevestigingspluggen. Tijdens het opmetsen van de buitenmuur moet je dus extra bevestigingspluggen plaatsen. Hou dan rekening met de hoogte van de voeg in je metselwerk. Het is de bedoeling dat de spouwankers een knikje naar beneden maken.
Gevel afwerken
Eens de isolatie overal geplaatst is, kan de gevel worden afgewerkt naar believen.
Hout composiet of pvc
Je kan bijvoorbeeld kiezen voor een bekledingssysteem van houten, composiet of pvc-panelen. In dat geval moet er wel eerst nog een houten latwerk op de isolatielaag komen. Daarop kunnen de panelen vervolgens worden bevestigd. Om het latwerk te maken, gebruik je het best gedrenkt hout. Dat is hout dat zodanig bewerkt is dat er geen schimmelvorming mogelijk is. Voorzie een dikte van zeker 32 mm. Dat is nodig om tussen de isolatieplaten en de gevelpanelen een goede ventilatie te krijgen.
Meer over houten gevelbekleding
Sierpleister
Gevelpleister en isolatie is een gouden combo. Het gevelpleister is makkelijk aan te brengen op harde isolatieplaten. De platen bieden een stevige en vlakke ondergrond. Gevelpleister heeft een minimale dikte: hoe minder plaats je nodig hebt voor de afwerkingslaag, hoe meer plaats je hebt voor de isolatie. Voor de pleister wordt aangebracht, worden er hoekprofielen voorzien als geleider bij het aanbrengen van het pleister en ter versteviging van de hoeken. Een wapeningsnet bovenop de isolatie vangt mogelijke barsten en scheuren op.
Gevelstenen
Wil je een robuuste look behouden, kan je natuurlijk opnieuw gaan opmetsen voor de isolatielaag. De combo van buitengevelisolatie en gevelstenen houdt wel extra funderingen in voor de nieuwe buitenmuur, alsook nieuwe ramen en deuren.
Wie snel gevelstenen wil kunnen aanbrengen, kan ook kiezen voor steenstrips. Deze bestaan niet noodzakelijk uit bakstenen. Ook natuursteen en keramiek kunnen verwerkt worden tot steenstrips. Er bestaan zelfs steenstrips uit kunststof die rechtstreeks op de isolatie kunnen worden gelijmd.
