SANITAIR EN CV NIET LANGER EEN BSO-RICHTING
Vak installateurs afgelopen jaren pak complexer geworden
De West-Vlaamse Scholenwedstrijd werd dit jaar gewonnen door het zesde middelbaar Centrale Verwarming en Sanitaire Installaties van het VTI Kortrijk. De bso-leerlingen overdonderden de jury niet alleen met hun project en motivatie, maar ook met hun technische achtergrond. Het hoge niveau dat ze halen, blijkt echter geen evidentie. “In feite overstijgt de richting CV en Sanitair het bso-niveau", aldus hun HVAC-leraar Stijn Claerhout. “Het vak is de afgelopen jaren zo complex geworden dat we echt het uiterste van onze leerlingen moeten vragen. Het beeld van de loodgieter van vanouds klopt dan ook volledig niet meer. Wie hier afstudeert, is een echte technicus."
DE SCHOLENWEDSTRIJD: THEORIE OMZETTEN IN PRAKTIJK
De Confederatie Bouw organiseert al sinds schooljaar 2005-2006 elk jaar een West-Vlaamse Scholenwedstrijd voor de scholen met een zesde jaar Sanitair en Centrale Verwarming. De deelnemende scholen krijgen een proef voorgeschoteld waarin ze een voorgeschreven installatie dienen te monteren. Dit jaar was dat een zonneboiler voor SWW en vloerverwarming, met een ketel die bijspringt bij onvoldoende zonneopbrengst, en een installatie met diverse toestellen aangesloten op twee standleidingen in een koker, met een waterverzachter en waterslagdemper. Het project van Gilles Dermaux, Petrus Dendoncker, Jordy Vervaeke en Emile Windels van het zesde jaar Centrale Verwarming en Sanitaire Installaties van het VTI Kortrijk kwam als beste uitde bus. “De leerlingen hebben hier een volledig jaar aan gewerkt", vertelt HVAC-leerkracht Stijn Claerhout. “Wij, leerkrachten, hebben geen inbreng gehad in het project. Zij hebben de installatie volledig zelf ontworpen en geïnstalleerd." Voor de leerlingen was het vooral moeilijk om van nul af aan te beginnen. En dan hadden ze ook nog eens de pech dat de gasketel niet werkte door een kapotte printplaat. “Uiteindelijk hebben ze een hoogstaand project afgeleverd echter, met daarin zelfs technieken die ze in de les nog niet hadden gezien." De installatie is volledig operationeel en werd gekeurd door De Watergroep.
OPLEIDING SANITAIR EN CV
Slechts elf leerlingen sanitair en cv
Slechts vier leerlingen telt het zesde middelbaar Centrale Verwarming en Sanitaire Installaties van het VTI Kortrijk. De afdeling CV en Sanitair (het vijfde, zesde en zevende jaar) telt er in totaal elf. Erg tegenstrijdig is dat met de nochtans grote vraag naar goed geschoold personeel. “Toen de West-Vlaamse Scholenwedstrijd elf jaar terug in het leven werd geroepen, was dat omdat er een tekort was aan opgeleide installateurs", vertelt Geert Clarysse, technisch adviseur afdeling mechanica VTI Kortrijk. “Men hoopte dat jongeren door de Scholenwedstrijd meer de weg zouden vinden naar de technische school, en meer bepaald naar het beroep van installateur sanitair en CV. Dat is vandaag nog steeds het opzet, want de nood aan geschoolde arbeidskrachten blijft. Al wie hier afstudeert als sanitair en HVAC-installateur kan meteen aan de slag. De meesten hebben zelfs de keuze uit verschillende jobaanbiedingen."
Techniek niet erg populair
“Dat geldt voor zowat alle technische richtingen", verduidelijkt Geert Clarysse. Niet alleen installateurs hebben het al jaren moeilijk om hun vacatures in te vullen, er is ook een tekort aan opgeleide garagisten, carrossiers, lassers, elektriciens, enzovoort. Helaas kiezen te weinig leerlingen voor een technische opleiding. “Onze school probeert het tij te keren door vaak in de kijker te lopen met projecten en zeer goed uitgeruste infrastructuur, en ook door het algemene technische onderwijs met o.a. affiches te promoten bij leerlingen van het zesde leerjaar", vertelt Geert Clarysse.
Beeld over beroep moet worden bijgestuurd
Wie les volgt aan het VTI Kortrijk, kan na het vierde middelbaar voor de richting Sanitair en CV kiezen. De meesten die dat doen, komen uit het bso, richting Basismechanica of richting Elektrische Installaties. Sommigen stromen ook door uit het tso. “De instroom naar de afdeling CV en Sanitair blijft echter beperkt. Dat is te wijten aan de perceptie ten aanzien van het beroep van installateur", aldus Geert Clarysse. “Die is verkeerd. De installateur is niet meer de loodgieter in een vuile overall." “Verre van", verduidelijkt Stijn Claerhout, leerkracht HVAC. “Sanitair en CV is een tak geworden waarvan regeltechniek een belangrijk deel uitmaakt. Installateurs zijn volwaardige technici. Wellicht moeten we dat meer in de kijker zetten."
Hernieuwbare energie in het zevende jaar
De opleiding CV en Sanitaire Installaties duurt twee jaar. Daarna kan men nog een zevende specialisatiejaar Verwarmingsinstallaties volgen. “Tijdens de eerste twee jaar ligt de nadruk op de traditionele technieken op gas en stookolie. In het specialisatiejaar focussen we ons op hernieuwbare energie", vertelt Stijn Claerhout. “Het is dus aan te raden dat de leerlingen de drie jaar volgen, zodat ze het volledig techniekenpakket leren kennen. We moeten wel realistisch zijn, tijdens die drie jaar kunnen we de student niet alles aanleren. Wij geven de leerlingen een basis mee, en maken hen nieuwsgierig. De rest is aan hen. Ze zullen zich de rest van hun leven moeten bijscholen, want het vak evolueert enorm snel."
Fijne samenwerking met fabrikanten
Om mee te blijven met de tijd, investeert de afdeling Sanitair en CV elk jaar in nieuw materieel. “Dit schooljaar hebben we onder meer een nieuwe hybride installatie, een zonneboiler en een verwarmingsketel aangeschaft", vertelt Stijn Claerhout. “Door onze goede contacten met fabrikanten en oud-leerlingen kunnen we deze toestellen aankopen tegen een gunstig tarief." Het VTI Kortrijk heeft een nauwe band met Van Marcke en Desco. “De samenwerking met de bedrijfswereld is sterk verbeterd sinds de Scholenwedstrijd wordt georganiseerd. Alle scholen krijgen een peter-sponsor. Bij ons is dit al jaren de firma Desco. Dat wakkert een goede samenwerking alleen maar aan natuurlijk. Fabrikanten bellen ons soms al zelf op, met de vraag of we geïnteresseerd zijn in een toonzaalmodel of een eindereeks bijvoorbeeld. We kunnen die dan kopen voor een prikje."
Geen bso-richting, maar tso-richting
Het VTI Kortrijk ijvert voor een zo realistisch mogelijke leeromgeving voor de student. “Zo zijn de badkamerruimtes hier bijvoorbeeld op ware grootte, en zien de studenten in de praktijk alle stappen van het uitvoeringsproces, van het opmeten van de ruimte, naar het inplanten van de toestellen en het tekenen in 3D tot het plaatsen zelf." Stijn Claerhout merkt wel op dat het opleidingsniveau erg hoog is geworden. “Zo hoog dat het het bso-niveau overstijgt. De technieken lijken op het eerste gezicht makkelijker te installeren, maar de theorie erachter is erg complex geworden. Veel van de bso-studenten zitten echt wel op hun limiet. In feite is Sanitair en CV een tso-richting geworden."
Overreglementering beperkt installateurs
“De lat ligt hoog, maar op de arbeidsmarkt ligt die ook hoog", vertelt Geert Clarysse. “Installateurs moeten allerlei attesten halen, of ze mogen bepaalde technieken niet installeren." “De examens om die te halen, zijn niet gemakkelijk", weet Stijn Claerhout. “Ik heb onlangs nog het examen afgelegd tot erkend installateur van hernieuwbare technieken. Ik heb er drie uur over gedaan. Dat is hogeschoolniveau! Ik vrees ervoor dat de overheid sommige installateurs door zo'n aanpak zal buitensluiten. Omdat sommige van die installateurs niet onderlegd zijn om zulke examens afte leggen, of gewoon omdat ze geen tijd hebben om er zich voldoende op voor te bereiden."
Leerlingen kunnen attesten halen op school
Het VTI Kortrijk is een erkend opleidingscentrum. De leerlingen hebben in hun zevende jaar de kans om twee attesten te behalen: het attest tot erkend technicus vloeibare brandstof en het attest tot erkend technicus gasvormige brandstof g1. “De attesten via school halen,is immers veel voordeliger, en de leerlingen hoeven, nadat ze zijn afgestudeerd en al aan het werk zijn, geen avondonderwijs meer te gaan volgen. Dat is nog een extra drijfveerom het zevende jaar te doen." Een attest tot gecertificeerd installateur van hernieuwbare energie kunnen ze in het VTI Kortrijk (nog) niet halen. Al zal hernieuwbare energie in de school wel steeds belangrijker gaan worden. “In het huidige leerplan, dat geschreven werd in 2010, was er al ruimte voor het aspect hernieuwbare energie. Zij het dan als optie. Wanneer het leerplan herschreven zal worden, en dat gebeurt binnenkort, dan zullen hernieuwbare systemen ongetwijfeld een belangrijkere plaats innemen. Tegen 2030 is de uitstap uit fossiele energie immers een feit."
