AANDACHT VOOR PRODUCTSPECIFIEKE VOORSCHRIFTEN
PIR-isolatie voor platte daken vraagt oordeelkundige plaatsing
In platte daken is PIR doorgaans het isolatiemateriaal bij uitstek. Het is licht en makkelijk te verwerken, kan in een beperkte dikte worden uitgevoerd, heeft een goede drukvastheid en is geschikt voor gebruik met quasi alle types dakbedekking en bevestiging. Dat wil echter niet zeggen dat elke PIR-isolatieplaat ook in elk plat dak kan worden toegepast. Het gamma PIR-producten is uitgebreid, en voor elk product gelden er andere voorschriften. Een oordeelkundige opbouw en plaatsing zijn dan ook van doorslaggevend belang.
PIR-HARDSCHUIMPLATEN
Thermische prestaties
PIR is een hardschuimplaatmateriaal op basis van polyisocyanuraat, dat geproduceerd wordt door twee componenten, die samen thermohardend zijn, tussen twee cacheringen in te spuiten. Het is in veel gevallen een verbeterde versie van PUR (op basis van polyurethaan), met lambdawaarden tussen 0,021 en 0,027 W/mK. De exacte lambdawaarde van een PIR-product is in grote mate afhankelijk van de gebruikte cachering, waarbij gas-dichte, meerlagige alu coatings de beste prestaties leveren. Andere, gasopen, opties zijn bitumineuze of minerale glasvliescacheringen.
Brandreactie
De brandreactie van PIR verschilt van product tot product. De meeste producten behoren tot de Europese brandklasses F of E, maar met een zuivere aluminium cachering kan ook brandklasse D worden behaald. Voor gebruik in platte daken wordt doorgaans echter naar de Broof(t1) classificatie verwezen, die wordt opgelegd aan het dakbedekkingsmateriaal.In de voorschriften van dat materiaal wordt dan verwezen naar de compatibele isolatieproducten. Sommige PIR-producten beschikken evenwel ook over een zogenaamde FM Approval. Dit is een keuring die uitgaat van verzekeringsmaatschappij FM Mutual en hoge eisen stelt aan het brandgedrag van het daksysteem. Dergelijke keuring is niet verplicht, maar kan in sommige, doorgaans grote, projecten wel worden opgelegd.
Milieuaspecten
Gezien de basisgrondstof en het gebruik van chemische stoffen tijdens het productieproces, werd PIR vaak aangezien als een milieuonvriendelijk product. Vandaag worden PIR-producten echter veelal geproduceerd met pentaan, wat niet schadelijk is voor de ozonlaag. Sommige fabrikanten beschikken voorts over een milieuproductverklaring, een onafhankelijke certificatie die toelaat om de impact van het product op het milieu tijdens zijn levensduur in te schatten. Deze is vooral van belang voor projecten waar een levenscyclusanalyse wordt gevraagd.
Platte daken
In België is PIR alvast het meest gebruikte isolatiemateriaal voor platte daken. Dankzij de goede lambdawaarden en de beperkte massadichtheid, kan PIR namelijk niet alleen dun, maar ook licht worden uitgevoerd, wat zorgt voor een eenvoudige verwerking op de werf en lage kraan-, transport- en opslagkosten. Met een drukvastheid van 120 tot 150 kPa zijn de platen daarnaast goed bestand tegen de puntlasten ten gevolge van, bijvoorbeeld, het belopen van het dak bij onderhoud. Het isoleren van platte daken vraagt echter ook bijzondere aandacht, met name voor de compatibiliteit van producten, de realisatie van het afschot en de verwerking op de werf.
SYSTEEMKEUZE
Een belangrijk aandachtspunt bij de toepassing van PIR op platte daken, is de compatibiliteit van het dakbedekkingsmateriaal ende bevestigingswijze met de cachering van de gebruikte isolatieplaten. Dit is vooral van belang voor de goede bevestiging van de verschillende componenten en voor de duurzaamheid van het dakpakket.
Compatibiliteit is productspecifieke kwestie
Binnen de compatibiliteitskwestie zijn er een aantal algemene regels. Zo mogen bitumineuze coatings en een dakbedekking uit pvc nooit rechtstreeks met elkaar in contact komen, en mogen gasdichte cacheringen niet worden verhit, al zijn die laatste doorgaans wel met andere bevestigingsmethodes compatibel. Toch is de compatibiliteit niet zozeer typespecifiek. Sommige meerlagige alu cacheringen kunnen bijvoorbeeld worden verkleefd, terwijl dat bij andere problemen oplevert. Een cachering bij de ene fabrikant heeft niet noodzakelijk dezelfde verwerkingsvoorschriften als een gelijkaardige cachering bij een andere fabrikant, en het is dus van kapitaal belang dat de specifieke productvoorschriften steeds worden gerespecteerd. Die zijn terug te vinden in de technische voorschriften van het isolatiemateriaal of, indien van toepassing, in de bijbehorende ATG. Bij twijfel wordt aangeraden om rechtstreeks contact op te nemen met de fabrikant van het isolatiemateriaal.
Producten voor dubbel gebruik
De meeste PIR-isolatieplaten zijn langs beide zijden van dezelfde cachering voorzien, maar er bestaan ook producten waarbij op elke zijde een verschillende coating aangebracht is. Deze zijn flexibeler in gebruik, en zijn bijvoorbeeld interessant voor aannemers die over beperkte opslagruimte beschikken. Net als bij andere PIR-isolatieplaten geldt uiteraard dat er bijzondere aandacht besteed moet worden aan de compatibiliteit van beide coatings en hun verwerkingsvoorschriften. Welke cachering zich op welke zijde van de plaat bevindt, wordt in principe visueel kenbaar gemaakt.
AFSCHOTPLAN
Afschotplaten
Wordt het nodige afschot niet rechtstreeks in de dakconstructie verwerkt, dan dient het met de isolatie gerealiseerd te worden. Hiervoor bestaan er speciale afschotplaten met een ingebouwde helling. Doorgaans gaat het om een helling van 1/60 (20 mm over 1.200 mm) of 1/80 (15 mm over 1.200 mm), maar ook 25/1.200 mm en 10/1.200 mm zijn mogelijk. Wordt het afschot met de isolatie gerealiseerd, dan moet een aangepast afschotplan worden opgesteld. Afhankelijk van de complexiteit van het dak kan ofwel de aannemer zelf, ofwel de fabrikant van het isolatiemateriaal zo'n plan opmaken. De aannemer beperkt zich doorgaans tot de plannen voor kleine, eenvoudige daken met één of twee afvoerpunten; bij een complexere situatie doet hij best een beroep op de fabrikant.
Ontwerpservice
De meeste fabrikanten voorzien in een eigen ontwerpservice voor de opmaak van afschotplannen. Op basis van de concrete gegevens over het dak in kwestie, stelt deze service een uitgebreid plan op, inclusief snedes, een in-schatting van de hoeveelheid water die naar elk afvoerpunt wordt afgevoerd, en de minimale, maximale en gemiddelde U-waardes. De isolatieplaten worden in dit geval ook meteen met het juiste hoogteverschil gemarkeerd.
Benodigde informatie
Voor de opmaak van een goed afschotplan is gedetailleerde informatie over het dak in ieder geval van groot belang. Bij nieuwbouwprojecten volstaat daarvoor doorgaans het uitvoeringsplan van de architect, maar in veel gevallen dient de aannemer zelf de juiste informatie te voorzien. Daartoe behoren onder andere de exacte afmetingen van het dak, de hoogte van de opstanden, de eventuele hoogteverschillen op het dak, de locatie van afvoerpunten en dakdoorvoeren en de positie en afmetingen van uitstekende delen zoals liftkokers, dakvensters enzovoort. Ook de te realiseren U-waarde is uiteraard van belang. Een checklist van de fabrikant kan zekerheid bieden over de volledigheid van de informatie.
VERWERKING
Pas wanneer systeem en afschotplan bepaald zijn, kan men overgaan tot de effectieve plaatsing van de isolatie. Daarvoor wordt in eerste instantie verwezen naar de Technische Voorlichting 215 van het WTCB, al bieden de productspecifieke verwerkingsvoorschriften hier in heel wat gevallen nog een uitbreiding op.
Algemene aandachtspunten
Naast de compatibiliteit van de isolatieplaten met dakbedekking en bevestigingsmethode, dient men een aantal schijnbaar eenvoudige principes in acht te nemen. Ten eerste dient de verwerking van de isolatieplaten steeds droog te gebeuren. Vocht in de opbouw is nu eenmaal nefast voor de isolatiewaarde en het dakpakket. In de praktijk betekent dit dat er aan het einde van de werkdag steeds een volledige dagsluiting voorzien moet worden. Ten tweede is het van groot belang dat de isolatieplaten goed op elkaar aansluiten. Eventuele kieren dienen met pu-schuim opgevuld te worden. Ten slotte wordt ook het best volledig stofvrij gewerkt. Zeker bij verlijmde systemen is dit van groot belang. Een bijkomend aandachtspunt bij verlijmde systemen is bovendien de vlakheid van de isolatie. Om een goede verdeling van de lijm te garanderen, mogen er immers geen putten of inkepingen aanwezig zijn. De uitvoeringsvoorschriften van de lijmfabrikant geven hier trouwens de nodige informatie over de hoeveelheid en positionering van de lijm.
Nationale voorschriften
Aannemers die af en toe ook over de grens werken uitvoeren, dienen er rekening mee te houden dat de uitvoeringsvoorschriften en regels van goed vakmanschap, zoals vastgelegd in TV 215, nationaal bepaald zijn. In de buurlanden kunnen met andere woorden andere principes gelden, die bij werken over de grens gerespecteerd dienen te worden.
