NABESCHOUWING VLARIO-DAG 2017

Wat mag en moet er met de gemeentelijke saneringsbijdrage worden betaald?

Op dinsdag 14 maart 2017 verzamelde Vlario opnieuw alle betrokken actoren uit de sector in Antwerp Expo om het belang van samenwerken in de rioleringswereld te onderstrepen. 'Als de rioleren breken...' was het thema van deze editie. Als overlegplatform en kenniscentrum voor de rioleringen- en afvalwaterzuiveringssector in Vlaanderen riep Vlario tijdens de Vlario-dag op om te blijven gaan voor kwaliteit en de verantwoordelijkheden niet uit de weg te gaan. Wat mag en moet er met de gemeentelijke saneringsbijdrage worden betaald? Dat is de vraag die de meer dan 750 aanwezigen kregen voorgeschoteld.

GEMEENTELIJKE SANERINGSBIJDRAGE

Nieuw subsidiebesluit

Joke Schauvliege, Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw, opende bij monde van haar raadgever Kor Van Hoof de Vlario-dag met de mededeling dat de Vlaamse regering het nieuwe subsidiebesluit voor de aanleg van gemeentelijke riolering heeft goedgekeurd.

“Door een vereenvoudiging van de procedure, een aanpassing van het subsidiepercentage en de vastlegging van de subsidie die op een betere raming gebaseerd is, zullen we voor hetzelfde bedrag meer projecten kunnen subsidiëren die sneller uitgevoerd kunnen worden", aldus de minister. “Het is de bedoeling dat de middelen uit de gemeentelijke saneringsbijdrage en -vergoeding uitsluitend voor de verdere uitbouw en het duurzame onderhoud van de gemeentelijke saneringsinfrastrucuur gebruikt worden."

“De gemeentelijke saneringsbijdrage mag uitsluitend voor de uitbouw en het onderhoud van de riolering gebruikt worden"
- Kor Van Hoof

Boekhoudkundig overschot

Maar gebeurt dat momenteel wel op die manier? Peter Aelterman, diensthoofd kostenaanrekening doelgroepen bij de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), stelde vast dat de gerapporteerde kosten in 2015 om en bij de 318 miljoen euro bedroegen. “Dat komt neer op 50 euro per inwoner of 0,78 euro per kubieke meter watergebruik. Een stijging van 7% in de laatste vijf jaar." In zijn rapportering stelde Aelterman vast dat er een boekhoudkundig overschot kon worden genoteerd van 83 miljoen euro. Hij benadrukte echter meteen dat dit niet per definitie gelijk staat aan een kasoverschot of cash geld in de sector en dat bijgevolg geen uitspraken konden worden gedaan op basis van deze rapportering.

“Er blijkt een boekhoudkundig overschot van 83 miljoen euro in de sector te zijn"
- Peter Aelterman

Onafhankelijke studie

In dat opzicht heeft Vlario een onafhankelijke studie laten uitvoeren naar de besteding van de saneringsbijdrage. De studie had als doel om financiële transparantie te scheppen in het gemeentelijke rioolbeheer en de kritiek te ontkrachten dat de saneringsbijdrage niet efficiënt gebruikt wordt. Prof. dr. Lode Vereeck van de Universiteit Hasselt stelde op basis van de publiek beschikbare cijfers van de VMM en BBC vast dat er minder uitgaven zijn dan inkomsten. “Er is een overhead van 25%. Uit een vergelijking met het buitenland blijkt dat dit aan de hoge kant is. Het komt er nu dus op aan om de toegevoegde waarde te bekijken van alle overheadkosten."

“De overheadkosten blijken met 25% nogal aan de hoge kant. Maar wat is de toegevoegde waarde ervan?"
- Prof. dr. Lode Vereeck

Investeringsparadox

Bovendien stelde Jan Leroy van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) vast dat er sprake is van een investeringsparadox. “Tussen woord en daad gaapt een kloof van 50%. Er is sprake van overraming of onderuitvoering. Dat is te wijten aan uitvoeringsredenen, zoals procedures die meer tijd in beslag nemen dan verwacht of andere spelers in het project die voor vertraging zorgen, maar kan ook verklaard worden door de politieke evenwichten. De besturen willen aantonen dat ze heel wat plannen hebben, maar de uitvoering laat op zich wachten. En dat terwijl de lokale budgetten en schulden onder controle zijn, de financieringsbudgetten historisch laag liggen en de investeringsbehoeften enorm zijn." Als oplossing stelt Leroy voor om op verschillende manieren op Europees, Belgisch en Vlaams niveau in te grijpen.

“Tussen woord en daad gaapt een grote kloof van 50%. Er blijkt sprake van een investeringsparadox"
- Jan Leroy

Hemelwaterheffing

Vlario dringt al jaren aan op de invoering van een gewestelijke hemelwaterheffing, maar de Vlaamse regering hapte vooralsnog niet toe. Nochtans, zo blijkt uit het betoog van Frank Werner Grauvogel, is de praktische implementatie ervan mogelijk. In het Duitse Burscheid is dergelijke heffing immers al sinds 1990 van kracht. Doorgaans gebruiken ze een 'zelf-aangifte', die gecontroleerd wordt met gegevens uit digitale kaarten en luchtfotografie.

BESLUIT

“Tot onze verbazing merken we jaar na jaar groeiende financiële overschotten op de rioleringsactiviteiten van gemeenten en intercommunales", aldus Wendy Francken, directeur Vlario. “We stellen vast dat amper 50% van de ontvangsten naar investeringen gaat, 25% naar exploitatiekosten en nog eens 25% naar andere kosten. Zijn we, afgaand op deze cijfers, wel efficiënt en goed bezig? Waarom komen we niet toe aan meer realisaties? Wordt er niet constant gezocht naar excuses voor het niet uitvoeren van projecten? We mogen de vooropgestelde doelstelling propere waterlopen niet uit het oog verliezen. We moeten samen de verantwoordelijkheid opnemen. Vandaag is gebleken dat er middelen beschikbaar zijn. Laten we ze dan ook doeltreffend gebruiken."