BESLOTEN RUIMTES, OVERAL EN NERGENS!
CHECKLIST VLARIO HELPT GEVAREN INSCHATTEN
Veiligheidsrisico's bij het werken aan riolering zijn gekend, maar minder gekend zijn de gevaren die schuilen in 'besloten ruimtes' die ook voorkomen in werfsituaties. De Vlario-werkgroep Veiligheid identificeerde twee risicodomeinen (beslotenheid en atmosferische risico's) en stelde een handige checklist op om de gevaren beter te kunnen inschatten. Doel van deze checklist: het veiligheidsbewustzijn vergroten en aanzetten tot het nemen van gepaste maatregelen om ongevallen zoveel mogelijk te voorkomen.
DEFINITIE BESLOTEN RUIMTE?
Het is moeilijk definiëren wat nu net kwalificeert als een 'besloten ruimte' in werfsituaties. De wetgeving geeft namelijk geen definitie op. Het ARAB (Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming) geeft echter wel enkele voorbeelden: welputten, regenputten, kuilen, riolen, gasleidingen …
De Vlario-werkgroep besliste daarom zelf een werkbare definitie aan te dragen. Belangrijkste elementen daarin zijn risico's van beslotenheid (moeilijke toegang/evacuatie) en atmosferische risico's (waterstofsulfide (H2S), nutsleidingen …)
Het leidde tot de definitie die u aantreft in de insert hieronder. Daarbij is het belangrijk dat niet alle elementen samen aanwezig moeten zijn om te kunnen spreken over een besloten ruimte. Zoals u kunt merken in het beslissingsschema hierboven ligt de nadruk op het woord 'of'.
Werken in diepe sleuven met verbrandingsmotoren kan atmosferische risico's inhouden, naast andere risico's van beslotenheid door instorting/verschuiven van grond en bodem
CHECKLIST
Ter ondersteuning van o.a. werfleiders, ingenieurs, werftoezichters, projectleiders, veiligheidscoördinators en preventieadviseurs heeft Vlario ook een checklist ontworpen om de risico's van besloten ruimtes in de praktijk te helpen inschatten. Het invullen van deze vijf pagina's tellende lijst leidt iedereen in een aantal stappen naar een besluit over beslotenheid en de mogelijks aanwezige risico's. Invullen doet men best participatief (meerdere ogen zien meer). De lijst kunt u raadplegen op www.vlario.be/dossiers/veiligheid/. De checklist is een werkinstrument dat onderhevig is aan verandering. Vlario wil iedereen aansporen om de lijst te checken in de praktijk en feedback te bezorgen. Dat kan eenvoudig via de enquête op diezelfde webpagina.
MAATREGELEN
De toepassing van de checklist boost het veiligheidsbewustzijn en inspireert tot het nemen van gepaste maatregelen. Die zijn bijvoorbeeld het geven van gepaste opleidingen en toolboxen, voorzien van noodzakelijke beschermings- en evacuatiemiddelen, organisatorische maatregelen zoals tijdige werkvoorbereiding die ook focust op veiligheidsrisico's en preventiemaatregelen …
BESLOTENHEID OPHEFFEN?
Risico's bij de bron bestrijden en/of wegnemen is nog steeds het beste. Daarom pleit Vlario ervoor om na te gaan of beslotenheid kan opgegeven worden. Omdat werven nu eenmaal tijdelijke en wisselende werkomstandigheden opleveren, lijkt nadenken hierover waardevol te zijn.
BALANS
Met de bovenstaande benaderingswijze denkt de veiligheidswerkgroep van Vlario het juiste evenwicht te vinden tussen de gewichtigheid waarmee het begrip 'besloten ruimte' doorgaans wordt benaderd én een pragmatische werkwijze met betrekking tot de risico's, in functie van de dynamiek van een werfsituatie.
Het was daarbij een bewuste keuze om geen verschillende begrippen of graden van besloten ruimtes te hanteren. Zo wordt begripsverwarring én het downscalen van preventiemaatregelen vermeden.
Vlario - overlegplatform, kenniscentrum en aanspreekpunt van en voor de rioleringssector - richtte in 2017 de ad-hocwerkgroep Veiligheid op. De groep werd samengesteld met leden van Aquafin, Constructiv, De Watergroep, Farys, Fluvius, Ibeve en Vlario. Het doel: veiligheidsthema's, -regels en -opleidingen m.b.t. rioleringswerkzaamheden uitwerken.
