Aandacht vereist bij bewerking en verlijming van solid surface

perfecte stofafzuiging en aangepaste gereedschappen van cruciaal belang

In dit artikel leggen we de focus op het verder bewerken en verlijmen van Solid Surface. Hier gelden specifieke aandachtspunten die grondig kunnen verschillen van de gangbare normen binnen de interieurbouw. Zo zijn een meer dan perfecte stofafzuiging en het gebruik van aangepaste gereedschappen een must voor wie een goed eindresultaat wil bereiken. 

Kraaknet, stofvrij en perfect geklimatiseerd atelier

Het verwerken van Solid Surface is niet voor elke interieurbouwer of schrijnwerker weggelegd. In een doorsneeatelier is het immers te stoffig om het materiaal op een correcte manier te verwerken. Vaak zijn ook de klimatologische omstandigheden (temperatuur, vocht, ventilatie) niet aangepast.

Zorg daarom voor een afgescheiden, perfect ontstofte, geacclimatiseerde ruimte in het atelier waar u zich uitsluitend met Solid Surface kunt bezighouden. Een spuitcabine is bijvoorbeeld ideaal, maar het kan evengoed een afgesloten stuk van het atelier zijn. Zorg ervoor dat er in die bewuste ruimte een constante temperatuur van ongeveer 16 °C à 20 °C heerst. Lager is uit den boze, want dan kunt u nooit tot een perfecte verlijming komen.

Behandel in elk geval de platen met de grootste omzichtigheid. Ze moeten perfect geacclimatiseerd en ontstoft zijn vooraleer u ermee begint te werken. Verwerk Solid Surface nooit in een atelier waar u tegelijk ook hout of een houtachtig plaatmateriaal aan het verwerken bent. Solid Surface is te waardevol om ook maar het minste risico op ongewilde beschadiging te lopen.

Verzagen van Solid Surface

Denk aan aluminium!

Bij het verzagen van Solid Surface moet u in de eerste plaats denken aan het verzagen van aluminium. Een Solid Surface plaat bestaat immers voor twee derde uit aluminiumtrihydroxide, een derivaat van bauxiet, de belangrijkste grondstof voor het vervaardigen van aluminium. Een zaagblad met een diameter van 300 mm dat beschikt over 96 tanden met een negatieve hoek, is ideaal voor de job.

Verwerk Solid Surface nooit in een atelier waar u tegelijk ook hout of een houtachtig plaatmateriaal aan het verwerken bent

Let erop dat de plaat tijdens het zagen onbelast blijft en perfect ondersteund is. Het gebruik van een opdeelzaag of een (horizontale of verticale) paneelzaag is eigenlijk een absolute must. Wie het zagen goed aanpakt, d.w.z. met een hoog toerental en een lage doorvoersnelheid, zal een perfect rechte rand bekomen die men in principe niet meer hoeft te frezen (tenzij u ze wilt verlijmen, zie verderop in de tekst).

Wat kan er mislopen?

Een te laag toerental, een slecht gekozen zaagblad met te weinig tanden, een te hoge doorvoersnelheid enz. zullen tot sterk gekartelde, onregelmatig afgewerkte randen leiden. In extreme gevallen zullen er zelfs brandvlekken ontstaan. De remedie bestaat erin om de on­regelmatige rand recht te frezen d.m.v. een bovenfrees, steeds in combinatie met een mal.

Naadloos verlijmen

Kaarsrecht, gladgeschuurd en ontvet

Wie twee stukken Solid Surface naadloos aan elkaar wil zetten, doet er goed aan de aan elkaar te verlijmen randen met een CNC-machine voor te bereiden. 

Wie niet over een CNC beschikt, kan de klus perfect klaren met een standaardbovenfrees, volgens de zgn. 'spiegelmethode'. Leg de twee platen naast elkaar op een onderplaat en zet het geheel vast met spanvijzen. Zorg voor een tussenafstand van ca. 9 mm. Rust uw bovenfrees vervolgens uit met een vingerfrees met een diameter van 10 mm. Nu kunt u in één beweging beide platen recht frezen en er tegelijk zeker van zijn dat ze perfect op elkaar zullen aansluiten.

De volgende stap is het zorgvuldig schuren van de randen. Dit moet gebeuren met een korrel 150 of 180. Het schuren zal er straks voor zorgen dat de lijm zich beter kan hechten. Tot slot moet men de randen volledig stof- en vetvrij maken. Dit doet u met een schone witte doek en gedenaturaliseerde alcohol of aceton.

Afwerking in verstek is zinloos

Wie vaak werkt met massief hout of met laminaten, is gewoon om hoeken in het verstek te maken. Bij Solid Surface is dit vrij zinloos, aangezien u de naden zodanig kunt gladschuren dat deze niet langer zichtbaar zijn.

Oriëntatie van de platen

Bij de productie van Solid Surface via een continu gietproces krijgen de platen een 'natuurlijke' oriëntatie met zich mee. Het concrete gevolg is dat er een licht kleur- en glansverschil merkbaar is naargelang van de hoek vanwaaruit u naar de plaat kijkt. Het spreekt voor zich dat, wanneer u twee platen tegen elkaar lijmt om bv. één groot werkblad te maken, u beide platen gelijk georiënteerd moet positioneren.

Keuze van de lijm

De verlijming gebeurt met een twee componenten MS polymeerlijm. Gebruik steeds het specifieke product dat de leverancier van de Solid Surface platen u aanbiedt. Deze is qua kleur immers perfect afgestemd op de kleur van de platen die u verwerkt. Bewaar de lijm steeds in een droge, koele plaats die afgeschermd is van het zonlicht.

Klemmen van het werkstuk

Het verlijmen zelf is een heel secuur werkje. Breng een correcte dosis lijm aan die u ook zorgvuldig moet laten drogen aan de lucht. De twee platen moet u vervolgens stevig tegen elkaar aandrukken middels spantangen of -vijzen. Hiertoe zijn vaak hulpblokjes nodig die u met hete lijm aanbrengt op de Solid Surface.

Versteviging

Bij de verlijming van stotende naden is het aangewezen om onder het werkblad ter hoogte van de lijmnaad een extra verstevigingsstuk uit Solid Surface aan te brengen d.m.v. een ver­lijming. Belangrijk is dat het stuk dik genoeg is (bv. 12 mm), de volledige naad bedekt en dat het aan de randen afgeschuind is (45°). De overtollige lijm moet u achteraf verwijderen en glad afwerken.

Afwerking van de lijmnaad

Als laatste stap komt het opschuren van de lijmnaad. Dit gebeurt het best op het moment dat u het volledige oppervlak schuurt. Eigenlijk mag u zich daarbij niet te veel concentreren op de lijmnaad zelf. Wie te veel op één plek schuurt of wie daar extra druk zet op zijn schuurmachine, riskeert immers dat die zone net extra geaccentueerd zal zijn. 

Boren en frezen

Het boren en frezen van Solid Surface is een vak apart. Heel wat parameters (snijgereedschap, toerental, snelheid, vermogen afzuiginstallatie ...) zijn immers anders dan bij het bewerken van standaardhoutvezelplaten.

Aanbrengen van een uitsparing

Een courante bewerking is het aanbrengen van een uitsparing in het werkblad t.b.v. een kookvuur of een spoelbak. Het belangrijkste aandachtspunt hier is dat u te allen tijde rechte binnenhoeken moet vermijden. Zorg altijd voor een radius en maak die radius ook zo groot mogelijk. Rechte hoeken zijn immers gevoelig voor scheuren en barstjes, gezien de hoge interne spanning van het Solid Surface materiaal.

Integratie van een kookvuur

Het Solid Surface materiaal moet steeds afgeschermd worden van de hitte, geproduceerd door een kookvuur. Dit gebeurt door stroken zelfklevend neopreen aan te brengen langs de randen van de uitsparing. Deze stroken dient u bovendien af te werken met een zelfklevende aluminium tape. Direct contact tussen het kookvuur en de Solid Surface moet u te allen prijze vermijden.

De aanbevolen glansgraad voor Solid Surface is mat tot halfmat

Voorboren steeds noodzakelijk

Het rechtstreeks schroeven van beslag zoals scharnieren of handgrepen in Solid Surface is totaal uit den boze. U moet dus steeds voorboren. Vervolgens werkt u met inserts waar u uiteindelijk het beslag in kunt schroeven.

Schuren

Arbeidsintensief

Een niet te onderschatten onderdeel van het werk bestaat uit het intensief schuren van alle zichtbare (en zelfs onzichtbare) oppervlakken en randen. Dit moet met de hand of met een excentrisch roterende elektrische schuurmachine gebeuren, gezien een stationaire machine (breedband, langband, kantenschuurder ...) een té uit­gesproken, gestreept schuurbeeld zou opleveren.

Van zeer fijn geschuurd tot zelfs gepolijst

De aanbevolen glansgraad voor Solid Surface is mat tot halfmat. Hiertoe moet men starten met een korrel 120. Wanneer de plaat onbewerkt is, kunt u al starten met een korrel 280 of zelfs 320. Korrel 600 is vervolgens een logische tussenstap. De laatste schuurgang gebeurt met Superpad S/G 1200.

Wie een hogere glansgraad wil bereiken, gaat verder met korrel 1.200, dan 1.500 om te eindigen met 1.800. Polijstpasta en Scotch Brite pads (grijs) kunnen nuttige hulpmiddelen zijn om een hoogglanseffect tot stand te brengen.

Let wel: hoogglans is moeilijk te onderhouden. Het minste vuil (bijvoorbeeld vingerafdrukken) is onmiddellijk zichtbaar en ook krasjes zullen snel opvallen. Vandaar dat de fabrikanten van Solid Surface aanraden om hoogglans enkel toe te passen voor decoratieve doeleinden (bijvoorbeeld niet op werkbladen, maar wel voor verticale wandbekledingen in een winkel).

Hoe schuren?

Wees voorzichtig en vermijd agressieve aanzetten of plekken waar duidelijk meer of minder werd geschuurd. Zeker bij donkere kleuren zal dit sterk opvallen. Begin bovenaan links in de hoek en maak eerst horizontale bewegingen. Blaas het stof weg van de plaat en maak vervolgens verticale bewegingen. Druk gelijkmatig en beweeg uw schuurmachine aan een constante, ononderbroken snelheid over het oppervlak. Gebruik een soepele schuurzool voor gebogen oppervlakken.

montage op een onderconstructie

Lineaire uitzettingscoëfficiënt

Solid Surface is in de eerste plaats een bekledingsmateriaal. Indien toegepast als werkblad, moet het steeds ondersteund of uitgesteven worden door een constructie uit bv. multiplex of staal. De verbinding tussen de Solid Surface plaat en de onderconstructie gebeurt via een polyurethaanlijm (in vloeibare vorm of in de vorm van een dubbelzijdige schuimtape). Een belangrijk aandachtspunt is dat deze lijm blijvend elastisch moet zijn. Solid Surface kent immers een vrij grote uitzettingscoëfficiënt en zal dus makkelijk 'werken' of 'bewegen' ten opzichte van de onderconstructie.

Ver­gelijk: de lineaire uitzettingscoëfficiënt α van staal is 12, terwijl die van Solid Surface 85 is. Concreet betekent dit dat een stalen kokerprofiel met een lengte van 2 m bij een temperatuurverschil van 10 °C 'slechts' 0,24 mm uitzet, terwijl een Solid Surface plaat met dezelfde lengte 1,70 mm zal uitzetten. Dat verschil van bijna 1,5 mm moet dus opgevangen worden door de elasticiteit van de lijm. Zorg er tot slot ook voor dat het werkblad voldoende mogelijkheid heeft om aan alle kanten uit te zetten zonder gekneld te raken.

Voldoende ondersteund

Het werkblad moet voldoende ondersteund worden door de onderconstructie. Dit hoeft niet continu, maar wel op regelmatige tussenafstanden (bv. om de 30 cm indien het om een dunne plaat van pakweg 6 mm gaat). Zo vermijdt u doorbuiging, vervorming, breuk ...

Vermijd schaduwwerking

Solid Surface heeft de eigenschap doorschijnend of translucent te zijn. Het is heel mooi om met ingewerkte ledverlichting te werken, maar wie een dunne (bv. 3 mm of 6 mm), helder witte plaat toepast, loopt ook het risico dat de onderconstructie als een schaduw zichtbaar wordt door het Solid Surface materiaal heen. Check dit zeker op voorhand. Indien nodig, kun je de onderconstructie schilderen met een witte primer of olie.

Geen scherpe randen

Bij het eindresultaat mogen er geen scherpe randen of hoeken zichtbaar zijn. Door de hoge interne spanning van het materiaal kan er bij een botsing of een ongelukje immers makkelijk een stukje afbreken. Voorzie daarom steeds een bepaalde radius.

Met dank aan: Augustijns Keukens & Interieur en Engels Surfaces