CORRECT AAN DE SLAG MET PLAMUREN 

Wie oppervlakken mooi en solide wil afwerken, moet beginnen bij het begin: een egale ondergrond. Plamuren is een vaak gebruikte techniek om tot dat resultaat te komen. Wat moet u weten voor u aan de slag gaat? Welk materiaal is geschikt? Plamuur je handmatig met de plakspaan of met de spuitmachine? En hoe herken je een goede spuitplamuur?

Waarom plamuren?

Plamuren betekent zoveel als een oppervlak overtrekken met een of meerdere lagen plamuur. Zo werk je kleine oneffenheden, ondiepe structuren, krassen en houtnerven op een ondergrond zorgvuldig weg, zodat er probleemloos verf, behang of andere decoratie kan worden aangebracht. Door de ondergrond eerst te egaliseren met plamuur zal de afwerkingsgraad van het schilder- of behangwerk een stuk hoger liggen. Zelfs bij strijklicht zijn er dan geen imperfecties zichtbaar. 

In principe is er voor elke ondergrond een geschikte plamuur. Er zijn producten voor steenachtige ondergronden, pleisterwerk, gipskarton, houten of metalen ondergronden, voor binnen en voor buiten, voor poreuze ondergronden of voor harde gesloten ondergronden zoals faiencetegels … 

Soorten plamuur

Men kan plamuren onderscheiden volgens verschillende criteria:

• Aard
  • Plamuurpoeders
  • Plamuurpasta's
• Functie
  
  • Vulmiddelen
  • Uitvlakmiddelen
  • Dunpleisters
• Aanbrengmethode
  
  • Manueel
  • Plamuurrol
  • Spuitapparatuur
• Toepassingsgebied
  
  • Binnen
  • Buiten
• Ondergrond
  
  • Mineraal (ruw onbehandeld: steen, baksteen, mortels, beton …)
  • Behandeld (geschilderd, glasvliesbehang …)
  • Hout
• Type werf
  
  • Nieuwbouw
  • Renovatie
    
    • Grote projecten
    • Kleine herstellingen

Plamuur kent steeds dezelfde samenstelling: bindmiddel + vulstof + solvent + toeslagstoffen. Elke toepassing of kwaliteit heeft zijn specifieke bindmiddelen, vulstoffen, solvent en toeslagstoffen. Plamuurpoeders bevatten bijvoorbeeld geen solvent, aangezien er nog water moet worden toegevoegd. Plamuurpasta's hebben dan weer andere harsen, solvent (water) en bepaalde toeslagstoffen. 

Toeslagstoffen (weekmakers, vochtophouders, vezels, droogvertragers, bewaarstoffen, pH-regelaars …) maken het intrinsieke verschil tussen de verschillende merken uit.

Klassieke plamuren

Plamuren op gipsbasis zijn klassieke plamuren die worden ingezet in een egaliserende functie, al kunnen ze soms ook dienen om grotere gebreken op te vullen. Het voordeel is dat ze goedkoper zijn; het nadeel is dat ze enkel binnen toegepast kunnen worden en trager uitdrogen. 

Plamuren die van inferieure kwaliteit zijn, laten vaak los, zijn minder goed schuurbaar en vertonen veel blaasjes na het uitdrogen

Plamuren op kunstharsbasis worden vaak ingezet voor dezelfde doeleinden als plamuren op gipsbasis. Ze kunnen in sommige gevallen wel veel harder zijn na uitharding, al zijn ze ook sneller droog en draagkrachtiger. Sommige kunstharsplamuren kunnen ook buiten worden toegepast.

Cementgebonden plamuren zijn vaak beter geschikt om buiten toe te passen, of in vochtige ruimtes. In sommige gevallen kunnen ze zelfs dienen om af te dichten tegen vocht. Vaak is de hechting van dit soort plamuren dan ook veel sterker. Het nadeel is dat ze vaak moeilijker schuurbaar en duurder zijn. 

Hoe herken je een kwaliteitsvolle plamuur?

De kwaliteit van een plamuur wordt duidelijk na toepassing. Producten die van goede kwaliteit zijn krimpen niet, barsten niet, lossen niet aan de rand en harden snel uit. Ze zijn makkelijk te verwerken, rollen niet van het mes, hechten goed, moeten niet geschuurd worden en zijn mooi wit.

Plamuren die van inferieure kwaliteit zijn, laten vaak los, zijn minder goed schuurbaar en vertonen veel blaasjes na het uitdrogen.

Hoe plamuur aanbrengen?

Voorbereiding

Volgens de geldende normen van het WTCB dient de ondergrond hard, hechtend, gezond, schoon en droog te zijn. Losse delen moeten eerst verwijderd worden.

Fixatie

Als het oppervlak verpoedert en dus geen draagkracht heeft, dient er eerst gefixeerd te worden. Fixatie bestaat in vloeibare vorm of in gelvorm. Die laatste heeft het voordeel dat hij niet spat. 

Plamuren

Plamuur kan op drie manieren worden aangebracht:

• met spuitapparatuur (gemiddeld rendement van 50 m²/u)
• manueel met een mes (gemiddeld rendement van 10 m²/u)
• met een plamuurrol (gemiddeld rendement van 20 m²/u)

Afwerken

Om tot een glad resultaat te komen, moet er altijd (ongeacht de techniek) 'afgemest' worden met het mes of de vlakspaan. Als de vakman bedreven is in het afwerken, zal er nadien nog weinig schuurwerk zijn.

Plamuur moet steeds afgewerkt worden met een aangepast verfsysteem. Volg daarvoor de voorschriften van de verffabrikant.

Vochtige ruimtes

Een vochtige ruimte is een ruimte waar de relatieve luchtvochtigheid hoger kan liggen dan andere ruimtes. 

Dat heeft uiteraard een impact op het vereiste plamuurwerk. Om de juiste plamuur te kiezen moet er eerst een onderscheid gemaakt worden tussen ruimtes waar het niet continu vochtig is (bijvoorbeeld badkamer of wasplaats) en ruimtes waar het wel continu vochtig is (bijvoorbeeld bij een binnenzwembad of jacuzzi).

In principe kan er een gewone plamuur worden toegepast in vochtige ruimtes, zolang de juiste afwerking (verf of muurbekleding) wordt gehanteerd. Die zorgt immers voor de finale bescherming. Toch wil dat niet zeggen dat het een goed idee is om een plamuur die niet speciaal bedoeld is voor vochtige ruimtes daar toe te passen.

Een plamuur voor een vochtige ruimte heeft altijd een hogere 'watervastheid', of op z'n minst waterresistentie. Vaak gaat dat gepaard met een betere hechting, omdat er in een vochtige ruimte altijd minder poreuze tot niet-poreuze materialen worden gebruikt. Daardoor kunnen ze ook gebruikt worden op muurtegels.

Samenstelling

Het verschil tussen een gewone plamuur en een plamuur voor vochtige ruimtes zit hem voornamelijk in de samenstelling. Plamuren voor vochtige ruimtes zijn meestal samengesteld op basis van cement of epoxy. Ze bevatten specifieke harsen die een hoge weerstand tegen relatieve luchtvochtigheid bieden en die met sporadisch rechtstreeks contact met water niet onmiddellijk zullen weken.

Er zijn ook plamuren voor vochtige ruimtes op latexbasis, maar die worden stilaan minder gebruikt. Omdat ze zo elastisch zijn, moet de verflaag die erop komt minimaal even elastisch zijn. Latexplamuren zijn daardoor bijvoorbeeld niet geschikt voor silicaatverven.

In geen enkel geval kan plamuur gebruikt worden op horizontale oppervlakken waar water kan blijven staan

Plamuren op cementbasis zijn door de band genomen harder en niet allemaal even makkelijk schuurbaar. Daardoor kunnen ze zowel met een volledig gesloten verfsysteem als met een dampopen systeem worden afgewerkt.

Bij een ruimte waar er niet constant vocht aanwezig is, kan je als afwerking best kiezen voor een gesloten verfsysteem dat ook afwasbaar is. Spreken we over een ruimte waar de vochtigheid continu zeer hoog is, dan is een dampopen systeem zoals een silicaatverf aangewezen om te vermijden dat er zich waterdruppels op het plafond vormen en het begint te "regenen".

In geen enkel geval kan plamuur gebruikt worden op horizontale oppervlakken waar water kan blijven staan (werkbladen, terrassen …) of in douchecabines of plaatsen met afstromend water.

Met dank aan AkzoNobel, Toupret en Vistapaint