Hoe zeer efficiënt bouwen met binnenmuurstenen?
Met binnenmuurstenen kunt u zeer efficiënt binnenwanden optrekken. En daarbij hebt u keus uit heel wat opties: van traditioneel te vermetselen snelbouwstenen over de variant met tand- en-groefverbinding tot te verlijmen versies, naast gips-, kalkzandsteen- en cellenbetonblokken. Doordat de projectbouw toeneemt en daarvoor vooral het rendement belangrijk is, worden binnenmuurelementen groter en bevestigd met snellere verwerkingstechnieken. Daarnaast bouwen we meer meergezinswoningen, met slankere en draagkrachtigere stenen. Maar hoe kenmerken binnenmuurstenen zich verder? En hoe verwerkt u ze? Een overzicht.
Groter en meer draagkrachtig
Binnenmuurstenen blijven een gevestigde waarde. Maar de bouwmarkt an sich verandert wel. Er worden meer meergezinswoningen gebouwd, en ook de projectbouw neemt toe. Daardoor differentieert het aanbod. In projectbouw is vooral het rendement belangrijk. Dus worden binnenmuurelementen daarvoor groter. Bovendien worden die bevestigd met snellere verwerkingstechnieken, zoals lijmmortel. Voor meergezinswoningen zijn dan weer vooral de draagkracht (volgens de ene fabrikant) en de dikte van de muren (volgens de andere) belangrijk. Dus antwoordt de markt met slankere en draagkrachtigere stenen.
Gezien de toenemende projectbouw, worden binnenmuurelementen groter, te bevestigen met snellere verwerkingstechnieken
SOORTEN KERAMISCHE SNELBOUWSTENEN
Snelbouwstenen – keramische binnenmuurstenen dus – onderscheiden we naargelang de manier waarop u ze verwerkt: traditioneel vermetselen, vermetselen met een tand-en-groefsysteem en verlijmen.
Traditioneel vermetselen
Snelbouwstenen traditioneel metselen, met horizontale en verticale voegen, is aangewezen wanneer u de muur nadien niet zal bepleisteren. Zeker ongeribde stenen worden vaker onafgewerkt gelaten. Aan de strekzijde geribde stenen worden meestal wel gepleisterd. Maar dit is geen vuistregel.
De formaten van deze traditioneel te vermetselen snelbouwstenen zijn bijvoorbeeld 288 mm lang, met drie breedtes en hoogtes: 88, 138 en 188 mm. Daarnaast vindt u grotere stenen, met een hoger rendement.
Tand-en-groefsysteem
Bij snelbouwstenen met een tand-en-groefsysteem blijft de verticale mortelvoeg achterwege: ze grijpen gewoon op elkaar in. Daardoor kunt u sneller metselen én hebt u minder mortel nodig. Tegelijk kunnen deze stenen hoger gemaakt worden, wat het rendement nog verhoogt. De meeste fabrikanten raden aan om stenen met een tand-en-groefsysteem te bepleisteren, om de luchtdichtheid te waarborgen.
Deze stenen zijn bijvoorbeeld 188 en 238 mm hoog. Welke breedte u kiest, hangt af van het beoogde gebruik: voor dragende wanden zijn de muurbreedtes in België 140 of 190 mm. Voor niet-dragende zijn ze 90 mm breed.
Verlijmen met lijmmortel
Een nog hoger rendement bereikt u door de snelbouwstenen te verlijmen. Daarna zijn de beide handen vrij om nog zwaardere en grotere stenen te stapelen. Binnen het aanbod te verlijmen snelbouwstenen hebt u de keuze tussen een variant met en zonder tand-en-groefverbinding. Bij die laatste zet u de koppen tegen elkaar.
Stenen bedoeld voor verlijming moeten boven en onder mooi vlakgeslepen zijn (bv. volgens vereisten van het BENOR-keurmerk). Ook de haaksheid wordt strenger in het oog gehouden. Een lijmmortelvoeg is immers slechts 1 mm dik, waardoor afwijkingen onmiddellijk zouden opvallen. Maatspreiding en maattolerantie op de hoogte moeten dus uiterst beperkt blijven. Uit de dunne voeg volgt ook een andere streefmaat: snelbouwstenen bedoeld om te verlijmen, hebben hoogtestreefmaten als 134, 184 en 234 mm, die rekening houden met de voegbreedte.
U kunt mogelijk meteen tot een verdieping hoog bouwen. Of zelfs tot zes bouwlagen hoog, met een nieuw type. De lijmmortel vergt weinig aanmaakwater, waardoor de woning minder vocht bevat en u dus sneller kunt afwerken. Bij het plaatsen hebt u geen extra kraan of planvoorbereidingen nodig.
ANDERE OPTIES
Gipsblokken
Hiermee trekt u snel een niet-dragende binnenmuur op, dankzij het tand-en-groefsysteem en het grote formaat van de blokken. Gipsblokken zijn in verschillende afmetingen beschikbaar: bv. 666 mm lang, 501 mm breed en 50 tot 100 mm dik. Het resultaat is glad en meteen af te werken. Standaard isoleren deze blokken ook goed akoestisch en zijn ze hoog brandwerend.
Kalkzandsteenblokken
Voor grote residentiële projecten worden nog snellere oplossingen ingezet, zoals kalkzandsteenelementen. Ook deze verbindt u met lijmmortel. Ze zijn bv. 900 mm lang en 625 of 645 mm hoog. De dikte kan variëren van 100 tot 300 mm: u kunt er dus erg dunne wanden mee plaatsen. Bovendien isoleren deze blokken goed akoestisch, accumuleren ze veel warmte en zijn ze hoog brandwerend. Tegelijk ademen ze, wat een goede vochtregulering bevordert. De kleinere varianten worden geregeld gebruikt in private woningen en residentiële projecten in stedelijke gebieden, waar hogere eisen inzake geluidsisolatie worden gesteld.
Cellenbetonblokken
Cellenbetonblokken bestaan voor meer dan de helft uit minuscule, met lucht gevulde cellen. Daardoor isoleren de blokken zeer goed thermisch. Bouwknopen zijn ineens EPB-conform, zonder koudebrug. Tegelijk accumuleren ze goed warmte. Daarnaast zijn ze ongevoelig voor vocht en onbrandbaar. De muren zijn luchtdicht.
Opnieuw bouwt u er snel mee, gezien de blokken groot zijn: standaard zijn ze 600 mm lang, van 300 tot 600 mm hoog en van 50 tot 500 mm dik. Maar u vindt er ook van 625 bij 1.200 mm. Deze laten we verder buiten beschouwing. U verlijmt de cellenbetonstenen altijd. Daarnaast kunnen ze helemaal glad zijn, of een verticaal tand-en-groefsysteem hebben.
Panelen
Naast al deze opties kunt u ook binnenmuren bouwen met gipsplaten en verdiepingshoge cellenbetonpanelen, maar die opties bespreken we in een volgend artikel.
HOE VERWERKEN?
Snelbouwstenen: traditioneel vermetselen
Een muur met traditionele binnenmuurstenen trekt u klassiek op: blok per blok in een vol mortelbed. De voegen moeten 10 tot 12 mm dik zijn.
Snelbouwstenen: verlijmen
Eerst brengt u de profielen aan, zet u de meterpas uit en spant u het metselkoord voor de eerste kimlaag. Daarna brengt u die met traditionele mortel aan, waarna u de vlakheid in de dwars- en lengterichting controleert, net als de vlakke verbinding tussen tand en groef. In dit voorbeeld verlijmen we met een rolbak.
Vervolgens borstelt u de eerste laag stenen af en brengt u een eerste lijmlaag aan. De voegdikte moet blijvend ongeveer 1 mm zijn. Nu brengt u de waterkering aan. Daarna borstelt u de onderkant van de tweede rij stenen af, brengt u daar lijmmortel op aan, keert u de stenen om en plaatst u die op de waterkering. Zo werkt u almaar verder.
Werkt u met een spuitbus, dan brengt u de PU-lijm daaruit telkens in twee stroken aan, op de bovenkant van de waterkering of elke geplaatste laag stenen, nadat u die laag eerst afborstelde. Let wel: deze methode verschilt van verlijmen met lijmmortel, en vereist snelbouwstenen waarvan de legvlakken zeer vlak zijn.
Kalkzandsteenblokken
Eerst berekent u de juiste plaats voor de muur en tekent u die af. Daarna zet u de meterpas uit en spant u het metselkoord. Vervolgens bouwt u de kim op, met kimblokken in een traditionele mortel. De stootvoegen van deze eerste laag verlijmt u met lijmmortel, om de luchtdichtheid te verzekeren.
Vervolgens bouwt u de wand op, met kalkzandsteenelementen en passtukken, volgens een plaatsingsschema. Steen per steen brengt u op de lint- en stootvoegen de juiste lijmmortel aan, waarna u ze zuiver op hun plaats positioneert. Uitpuilende lijmmortel steekt u met een steekmes af, nadat die enigszins is opgesteven.
Cellenbetonblokken
Ook hier moet u de meterpas uitzetten en het metselkoord voor de eerste kimlaag spannen. Die eerste laag legt u waterpas in een traditioneel mortelbed, met een additief voor een goede hechting. Doe dit met speciale kimblokken, voor een koudebrugonderbreking, met daarop waterkering.
De lijmmortel brengt u gelijkmatig aan, in voldoende mate, voor een voeg van 2 tot 3 mm, met een lijmkam. Als u blokken met een verticaal tand-en-groefsysteem plaatst, hoeft u alleen horizontaal te verlijmen. Elke blok slaat u met een gummihamer aan, en controleert u met de waterpas. Overtollige lijm neemt u meteen weg met een truweel.
Volg zeker ook de instructies van de fabrikanten, of een opleiding bij hen
Gipsblokken
Na het nodige voorbereidende werk maakt u, indien nodig, de vloer eerst effen, met een mengeling van gips en gipsblokkenlijm. Daarna legt u de eerste lijn aan met vochtwerende gipsblokken. De groef aan de langste zijde van de eerste gipsblok vult u met dezelfde lijm, waarna u die kant in de lijm op de vloer aanbrengt. Daarna ontstoft en lijmt u de verticale tand van dezelfde blok in. Daarop schuift u een tweede blok ernaast. Tik de blokken aan met een gummihamer.
Is de eerste rij af, dan controleert u de uitlijning. Voor de tweede rij zaagt u de eerste blok in twee, zodat de verticale voeg per rij geschrankt wordt. Ontstof de blok en lijm de horizontale en verticale tand in, waarna u de blok inschuift. Nadat u de twee rij bouwde, vlakt u de wand uit met een stukadoorsrei. Welt er lijm uit, dan verwijdert u die met een pleisterspaan, vooraleer hij volledig uitgehard is.
OP ZOEK NAAR OPLEIDING?
Uiteraard is bovenstaande artikel louter een samenvatting van wat u moet weten. Volg zeker ook de instructies van de fabrikanten of een opleiding bij hen. Tegelijk ondersteunen meerdere producenten bij uw projecten.
Met dank aan Knauf, Ploegsteert/Ceratec, Nelissen, Wienerberger & Xella
