4 tips bij het gebruik van spouwankers en pluggen

Wanneer men vroeger een nieuwbouw isoleerde, kon men de zachte isolatie eenvoudigweg op de spouwankers prikken om deze vast te maken. Sinds begin de jaren 2000 gebruikt men echter voor­namelijk harde isolatie zoals PUR en PIR, waarbij dat niet langer mogelijk is. De bevestiging van de isolatie gebeurt in dat geval met een plug, in combinatie met een spouwanker (voor het verankeren van de gemetselde buitenmuur). Jammer genoeg worden daartegen in de praktijk nog veel fouten gemaakt. Daarom vindt u hier vier cruciale tips bij het gebruik van spouw­ankers en pluggen.

1. Isolatieplug ≠ spouwankerplug

Rol spouwanker

Een spouwanker wordt gebruikt om de binnengevel en de buitengevel aan elkaar te verankeren. Daarnaast vangen spouwankers alle mogelijke krachten op waaraan de buitengevel wordt bloot­gesteld – zoals de trillingen van het voorbijrijdende verkeer, druk- en trekkrachten van de wind, de zetting van het gebouw enz. – en brengen ze die krachten over van de gevel naar de binnenmuur.

Rol isolatieplug

Isolatiepluggen dienen hoofdzakelijk om harde isolatieplaten op zijn plaats te houden. Voor zachte isolatie bestaan er ook isolatiepluggen, maar dan met een grotere schoteldiameter (90 mm) om genoeg steun te bieden. Wanneer gewerkt wordt met dergelijke pluggen, wordt de gevel afgewerkt met sierpleister of een geventileerde gevel. Kenmerkend voor isolatiepluggen is dat ze worden geleverd met een kunststof nagel.

Rol spouwankerplug

Spouwankerpluggen zijn – in tegenstelling tot gewone isolatiepluggen – speciaal ontwikkeld om zowel isolatie als spouwankers vast te houden. De pluggen zijn erg stevig, zodat de spouwankers niet zomaar uit de muur kunnen worden getrokken. Daardoor kan dit soort pluggen wel gebruikt worden wanneer de buitengevel gemetseld wordt.

Problematiek

Hoewel een isolatieplug en spouwankerplug duidelijk twee verschillende functies hebben, is een grote problematiek vandaag toch dat veel isolatiepluggen verkocht en gebruikt worden als spouw­ankerpluggen. Dat probleem stamt nog uit de beginjaren van de harde isolatie, toen men – uit onwetendheid – simpelweg de kunststof nagel uit de isolatiepluggen haalde en verving door een spouwanker. Het besef is er pas later gekomen dat die praktijk in geen geval leidt tot een veilige verankering. Hoewel er al iets meer kennis is over de problematiek, wordt toch geschat dat vandaag nog altijd op 30% van de werven buitenmuren verkeerdelijk worden vastgezet met isolatie­pluggen.

Isolatiepluggen hebben niet dezelfde functie als spouwankerpluggen

2. Voorkeur voor rvs

In tegenstelling tot onze buurlanden wordt in België nog vaak geopteerd voor spouwankers in gegalvaniseerd staal. Nochtans is bij toepassing in buitengevels roestvrij staal in uitvoering AISI 304 of AISI 316 aangewezen volgens de corrosieklassen in Eurocode 6. Bovendien raden ook baksteenfabrikanten aan om te werken met spouwankers in rvs. Door de chemische eigenschappen van de lijm en mortel is gegalvaniseerd staal immers niet aan te raden bij verlijmde gevelstenen en dunbedmortel. Daarnaast mogen spouwankers in dat materiaal zeker niet worden gebruikt aan de kust, aan zwembaden en langs wegen waar strooizout wordt gebruikt (wat voor dat laatste in België dus overal is).

Tevens bieden rvs spouwankers ook een thermisch voordeel. Dat materiaal heeft een fundamenteel kleinere koudebrugwerking door de betere lambdawaarde, 17 W/mK voor rvs in plaats van 50 W/mK voor gegalvaniseerd staal. Wie voor rvs kiest, kan doorgaans rond 10 mm aan isolatiedikte besparen.

3. Spouwankerberekening

De algemene regel voor het plaatsen van spouwankers is dat er tussen de vier en zes spouwankers per vierkante meter moeten worden voorzien. Het gebeurt echter vaak dat er ook meer ankers nodig zijn, bv. in functie van de spouwbreedte en de dikte van het binnen- en buitenspouwblad. Daarnaast is het ook in enkele concrete gevallen noodzakelijk om meer spouwankers te voorzien, namelijk aan de kust, op plaatsen die onderhevig zijn aan hoge winddrukken en bij hoogbouw. Daarom is het eigenlijk steeds aangeraden om vooraf een spouwankerberekening uit te voeren. Om dat gemakkelijk te kunnen doen, bestaan er ook apps die u helpen bij die berekening.

Het is steeds aangeraden om een spouwankerberekening uit te voeren

4. Correct plaatsen

Uiteraard moeten spouwankers, isolatiepluggen en spouwankerpluggen steeds correct geplaatst worden om een goeie werking te verzekeren.

Afhellend

Eén van de belangrijkste regels is dat spouwankers altijd afhellend naar de buitengevel geplaatst moeten worden. Indien er immers vocht of condens in de spouw komt, moet die kunnen aflopen naar de buitenmuur (en zeker niet richting de binnenmuur).

Juist spouwanker volgens buitenmuursteen

Vervolgens is het ook cruciaal om steeds het juiste spouwanker te kiezen volgens de gebruikte buitenmuursteen. Indien dat traditioneel gemetselde stenen zijn, volstaan de gewone spouwankers met rond uiteinde. Een veelvoorkomende trend is echter dat men de gevelstenen verlijmt in plaats van metselt. Daar­voor zijn spouwankers met een plat uiteinde nodig. Tevens wordt door de chemische agressiviteit van de lijm of dunbedmortel idealiter gekozen voor spouwankers in rvs.

Een tweede trend is dat steenfabrikanten hun bakstenen smaller maken: slechts 6,5 tot 7,5 cm breed. Om meer verankeringslengte te hebben, moet geopteerd worden voor een spouwanker met L-vormig uiteinde. Bovendien zorgt die vorm (met een grotere verankeringslengte) voor extra stabiliteit.

Naast andere uiteindes bestaan er nog andere spouwankers die speciaal zijn aangepast aan het materiaal waarin ze zullen worden bevestigd. Aangezien 10% van de Belgische woningen inmiddels wordt opgetrokken uit houtbouw, bestaan er bv. spouwankers met schroefbevestiging voor het vastzetten van isolatie op hout en plaatmaterialen. Ook brandwerende metalen isolatiepluggen voor het bevestigen van brandwerende isolatieplaten worden aangeboden op de markt.

Juiste boor

Bij het plaatsen van spouwankers en pluggen is het ook belangrijk om steeds de juiste boor te gebruiken. In de eerste plaats moet ervoor gezorgd worden dat de boorkop over de juiste diameter beschikt. Tevens moet de diepte perfect aangepast zijn aan de gekozen verankering. Het is ook belangrijk om de boormethode te kiezen in functie van het materiaal. Zo dienen boorhamers enkel voor beton en harde stenen, dat soort boren zouden andere materialen beschadigen. Ten slotte moet zeker gecontroleerd worden of de boor proper genoeg is, zodat een mooie opening gecreëerd wordt.

SPOUWANKERRENOVATIE
In het verleden zijn heel wat huizen geplaatst met spouwankers in gegalvaniseerd staal, zonder dat rekening werd gehouden met de omstandigheden waaraan de gevel onderhevig zou zijn. Ondertussen is vastgesteld dat de spouwankers van heel wat woningen – voornamelijk gezet vlak voor de jaren 90 – zijn weggeroest. Daardoor is de markt van de spouwankerrenovatie aan een opmars bezig. Daarbij worden de buiten- en binnenmuur doorboord om nieuwe ankers te kunnen steken. Fabrikanten bieden daarvoor een speciaal gamma van spouwankers aan, dat uitermate geschikt is voor spouwanker­renovatie. Daarvoor beschikken ze over een geringe verankeringsdiepte, een slanke rand en een slanke schroefkop.

Met dank aan Connecton, Fischer, Gebr. Bodegraven, pgb-Europe en Recticel