“Alle weerstand ten spijt, warmtepompen zijn de toekomst”
Warmtepompdoorbraak kent wat vertraging, maar is niet te stoppen
“De negatieve berichtgeving rond warmtepompen is onterecht. Het is hoog tijd dat iedereen deze technologie omarmt.” Aan het woord is Christophe Leroy, voorzitter van Climafed, de Belgische federatie voor klimaattechnologieën, op de jaarverslagbijeenkomst in Drogenbos eind 2024. “Want laat het duidelijk zijn: warmtepompen worden de standaard voor residentiële verwarming.”
Warmtepompen zullen de markt domineren
De federatie Climafed, het vroegere ATTB, verenigt de grote fabrikanten en invoerders van verwarmings- en klimatisatie-oplossingen. Velen onder hen zijn ook producent en distributeur van gas- en stookolieketels, maar desalniettemin, gelijkgestemd over de toekomst van de residentiële verwarming: warmtepompen zullen die domineren.
“Onze leden zitten op één lijn”, aldus voorzitter Christophe Leroy. “We zijn er allemaal van overtuigd dat we af moeten van fossiele verbranding, en dat warmtepompen de beste oplossing zijn voor residentiële verwarming. Nu is het alleen nog aan de markt om volledig mee te stappen in dit verhaal.”
2023 leek in dat opzicht een vliegende start. Toen werden er in België 68% meer warmtepompen verkocht in vergelijking met 2022. Er werden dan voor het eerst meer dan 50.000 warmtepompen verkocht voor nieuwbouw en de bestaande bouw.
2024 geeft een ander beeld. Er werden in 2024 30.500 warmtepompen verkocht. Dat is 40% minder dan in 2023. Binnen de warmtepompmarkt hebben vooral de monoblocktoestellen het moeilijk. De splittoestellen doen het minder slecht. “De grootste terugval werd in het begin van het jaar geregistreerd. De markt heeft zich naar het einde van het jaar toe toch wel gestabiliseerd”, verduidelijkt Christophe Leroy.
Warmtepompen in nieuwbouw doen het goed
Als we de cijfers van dichterbij bekijken, zien we dat de warmtepomp in nieuwbouw het goed doet. “Het weer is in 2024 wel een spelbreker geweest. De aanhoudende regen heeft voor heel wat vertraging bij nieuwbouwprojecten gezorgd. En ook de hoge interestvoeten hebben extra druk gezet op de nieuwbouwmarkt en op de warmtepompverkoop binnen dit segment.
“Positief is wel dat de warmtepomp in nieuwbouw quasi de norm is geworden. Zeker in Vlaanderen. Vandaag is ongeveer 60% van de residentiële nieuwbouwprojecten uitgerust met een warmtepomp, en dat aantal zal onder impuls van de regelgeving alleen maar stijgen. Dat is goed nieuws.”
"Helaas gebeurt het berekenen van de terugverdientijd van investeringen veelal op basis van de huidige energieprijzen. Er wordt dus geen rekening gehouden met hoe de prijzen zullen evolueren over de tijd"
Vervangingsmarkt is stilgevallen
De vervangingsmarkt van gasketels door warmtepompen kende in 2024 een terugval. “Er werd in 2024 zelfs een lichte stijging van de verkoop van gasketels gerapporteerd (+ 9%), namelijk van 152.000 naar 165.000 exemplaren.”
Een warmtepomp is in vergelijking met een gasketel een serieuze investering. Zal de prijs ervan binnen hier en afzienbare tijd zakken, zoals het geval was met pv-panelen? “De kostprijs zal wellicht niet snel dalen. De duurdere grondstofprijzen van o.a. inox en koper zitten hier voor iets tussen, maar vooral de veranderde F-gaswetgeving die producenten onrechtstreeks verplicht om hun warmtepompen te re-engineeren, houdt een daling van het kostenplaatje tegen.”
“Daarbij komt dat de energieratio, die de energieprijs van elektriciteit tegenover die van gas zet, vandaag te hoog is en warmtepompen dus minder aantrekkelijk maakt, waardoor nog te vaak voor gasverwarming wordt gekozen.”
“Helaas gebeurt het berekenen van de terugverdientijd van investeringen veelal op basis van de huidige energieprijzen. Er wordt dus geen rekening gehouden met hoe de prijzen zullen evolueren over de tijd. Nochtans komt er, taxshift of niet, sowieso een stijging van de gasprijs door de Europese CO2-taksen die in 2027 zullen worden ingevoerd. Dat wordt nog te weinig ingecalculeerd bij de huidige investeringsbeslissingen.”
“Het gevolg is dat veel mensen nu kiezen voor een verwarmingsinstallatie die al voor einde levensduur zal moeten worden vervangen om aan de eisen van de Europese wetgever te kunnen voldoen inzake duurzaamheid.”
Diezelfde halsstarrigheid zien we ook bij stookolieketels. “Die deden het in 2024 zelfs beter dan in 2023. Er werd een opmerkelijke stijging van 9.800 naar 12.000 verkochte stookolietoestellen (+25%) opgetekend. Die stijging komt vooral van Waalse kant, waar er wordt geanticipeerd op het nakende verbod op de plaatsing van nieuwe olieketels.”
Climafed: "In 2024 werden in België 205.000 warmtegeneratoren geïnstalleerd, waarmee de verkoop net als in 2023 op een historisch laag peil bleef. Het gaat om een daling van opnieuw zo’n 22 à 23% ten opzichte van 2021 en 2022, wat betekent dat de sector zich nu al twee jaar op een ongekend dieptepunt bevindt."
Warmwatertoestel blijft onbeminde, maar goede investering
“De verkoop van warmtepompboilers kende in 2024 een serieuze daling, van 37.700 naar 16.000 exemplaren (-58%). Nochtans is het vervangen van een elektrische boiler door een warmtepompboiler een zeer goede investering, die na 2 à 3 jaar al is terugverdiend.”
“Ook de verkoop van zonneboilers kende een grote daling. “De btw-stijging van 6% naar 21% heeft de verkoop alleszins geen goed gedaan. Desalniettemin is de zonneboiler de meest economisch manier om warm water te produceren, maar geniet die bij de overheid geen interesse noch ondersteuning.”
Anticipeer op de toekomst en loop niet achter de feiten aan
“De overheid geeft nog te vaak gemengde signalen. Zo is het terugschroeven van enkele duurzame maatregelen door de overheid zeker niet bevorderlijk geweest voor de warmtepompverkoop.”
“Nochtans is de af te leggen weg al lang geplaveid door Europa. Klimaatneutraal verwarmen tegen 2050 blijft het einddoel. En alle weerstand ten spijt, warmtepompen zijn de toekomst voor residentiële verwarming”, besluit Christophe Leroy.
