De frisdrankindustrie is klaar voor de uitdagingen van morgen
Philip Buisseret, Secretaris Generaal van de sectorvereniging van de Belgische water- en frisdrankindustrie FIEB ASBL – VIWF VZW, deelt zijn visie op de huidige uitdagingen in de drankenindustrie. Van veranderende consumentengewoonten tot duurzame verpakkingen, hij bespreekt het allemaal. Samen met de retailsector werkt de frisdrankenindustrie alvast aan gezondere opties en een duurzamere toekomst.
Voorkeuren consumenten
Wat is de huidige algemene context in de sector?
"De huidige context is het resultaat van verschillende opeenvolgende crises. Na de pandemie van het coronavirus kregen we te maken met de energiecrisis, de oorlog in Oekraïne, tekorten aan grondstoffen, inflatie en nu het conflict in het Midden-Oosten.
Tijdens de gezondheidscrisis en daarna heeft de horeca natuurlijk te lijden gehad onder sluitingen, en vandaag de dag lijken we nauwelijks terug te zijn op het niveau van voor de pandemie."
Hebt u gemerkt dat de gewoonten van consumenten zijn veranderd?
"We moeten ermee rekening houden dat consumenten voorzichtiger zijn geworden. Er is ook het fenomeen van grensoverschrijdend winkelen, met name voor water, maar ook voor suikerhoudende dranken.
Maar in feite zijn de meest recente resultaten niet slecht. Volgens de laatste cijfers die we hebben, was de zomer nogal gunstig voor de verkoop. De verkoop van frisdrank is met 5% gestegen en die van water met 1%. Vruchtensappen en nectars hebben het echter moeilijker."
Waarom volgt dit segment niet dezelfde trend als de andere?
"Vruchtensappen lijden ongetwijfeld onder een negatief imago bij consumenten, die verward zijn over de toegevoegde suikers. De regels zijn echter heel duidelijk over dit onderwerp en er mag geen suiker worden toegevoegd aan deze 100% fruitsappen. Sap bevat van nature suiker en moet met mate geconsumeerd worden.
Onlangs heeft de Europese Unie de regels aangepast; producenten mogen nu suiker uit sap verwijderen, waarbij ze kunnen kiezen uit verschillende methoden (bijv. filtratie, fermentatie). De uitdaging is natuurlijk om de juiste elementen en voedingsstoffen in de dranken te houden. Maar deze nieuwe, innovatieve aanpak zal helpen om het imago van vruchtensappen nieuw leven in te blazen."
"Belgen zijn op zoek naar gezondere dranken en nieuwe smaken. Er is een toename van producten met botanicals of dranken met een toegevoegde bonus"
Samen met IVOX voert u jaarlijks een consumentenonderzoek uit. Wat zijn de resultaten?
"Allereerst blijft zoet bovenaan de lijst staan, maar andere smaken winnen terrein, zoals meer bittere of zure smaken. We zien ook een toename van samengestelde smaken. Over het algemeen proberen Belgen graag nieuwe smaken uit.
Op het gebied van gezondheid merken we dat consumenten zich meer zorgen maken sinds de pandemie. Ze zijn op zoek naar gezondere producten en dranken.
Belgen zijn op zoek naar gezonder drinken en nieuwe smaken. We zien een toename in de populariteit van producten met botanicals en dranken met een toegevoegde gezondheidsbonus. Een ander voorbeeld is gearomatiseerd water, dat populair is vanwege het lage caloriegehalte."
Letten consumenten veel op de herkomst van producten?
"De herkomst van de ingrediënten of de gebruikte aroma's staat niet echt hoog op hun prioriteitenlijstje. Wat we wel zien, is dat consumenten wel oog hebben voor authenticiteit.. En een lokaal product kan belangrijk zijn voor consumenten, vooral als het authentiek is. Voor een Belgisch appelsap is het bijvoorbeeld belangrijk dat de appels van lokale Belgische boerderijen komen."
Zijn consumenten prijsbewust?
"Heel duidelijk wel. Het is belangrijk dat de sector hier aandacht aan besteedt. Helaas zien we dat er een belasting is op suiker, een belasting op verpakkingen en er komt een taks voor het opruimen van zwerfvuil, enzovoort. Uiteindelijk, als je alles bij elkaar optelt, krijg je een lasagne aan taxen en betaalt de consument uiteindelijk het gelag. Dat is niet gemakkelijk, vooral niet omdat de overheid geen meer rationele aanpak hanteert."
Verpakking
Hoe zit het met verpakkingen?
"Over het algemeen zijn we neutraal op het gebied van materialen. De sector levert zijn klanten wat ze willen, of het nu gaat om eenmalige PET-verpakkingen, verpakkingen voor recycling of hergebruik.
Verpakking blijft een uitdaging. De nieuwe Europese regelgeving wordt van kracht en we verwachten dat de eisen strenger zullen worden.
Om de impact van afval te verminderen, werkt de sector samen met retail en Fost Plus, en we mogen niet vergeten dat het systeem van blauwe zakken nog steeds erg effectief is.
Maar de bezorgdheid gaat uit naar consumptie onderweg. In dit kanaal belandt het flesje of blikje vaak in een algemene restvuilbak en niet in het recyclingsysteem."
Zou statiegeld een manier kunnen zijn om deze effecten verder tegen te gaan?
"Producenten zijn niet tegen het geven van een waarde aan verpakkingen om ze te recupereren, recycleren en hergebruiken in nieuwe verpakkingen. Er zijn echter verschillende systemen en manieren om dit te doen en de moeilijkheid ligt in het kiezen van de meest geschikte methode."
Moet de overheid haar belastingstelsel herzien?
"Het lijdt geen twijfel dat het systeem diversificatie en stimulans mist. Voorlopig wordt er geen rekening gehouden met de diversiteit van de gebruikte verpakkingen, of bijvoorbeeld met de gradatie van de suikerbelasting, die een fabrikant zou kunnen stimuleren om aan het suikergehalte te werken, en waardoor een product met minder suiker goedkoper wordt voor de consument. Kortom, wij wijzen de overheid met de vinger, want zij lijkt op dit punt meer bezig te zijn met inkomsten dan met beleid. We hebben hierover ook een memorandum opgesteld."
Samenwerking met retail sector
Hoe zit het met de relatie retail?
"We moeten op een aantal fronten samenwerken met retailers. Eerst en vooral moeten we samenwerken om de consumptie in België te houden in plaats van grensoverschrijdende aankopen te zien toenemen.
We moeten ook samenwerken om de verpakking te optimaliseren en zo duurzame doelstellingen te bereiken.
Tot slot moeten we samenwerken op het gebied van gezondheid. Zo is er het Nutripact-project, dat een aanbod met meer vezels, minder suiker en minder vet wil promoten. Samen met de Comeos federatie werken we aan het begeleiden van de consument naar een keuze van producten met meer vezels, minder vet, zout en suiker.
Op ons niveau werken we al hard aan het verminderen van het suikergehalte in dranken. We zijn hier al sinds 2000 mee bezig en het aanbod van suikerhoudende dranken zal in 2025 met 40% zijn afgenomen."
Hoe ziet u de markt zich op korte termijn ontwikkelen?
"Er zijn een aantal uitdagingen. Het aantal verkooppunten neemt bijvoorbeeld toe en dranken worden in nieuwe kanalen verkocht. Vandaag de dag kun je bijvoorbeeld dranken vinden die te koop zijn in bouwmarkten enzovoort. Dit betekent dat we afval moeten blijven monitoren en moeten kijken waar de verpakkingen van deze kanalen terechtkomen.
Daarnaast, nog steeds op het gebied van verpakkingen, blijft de sector nieuwe formaten testen en overwegen, zoals dispensers en bag-in-boxes. We staan nog maar aan het begin van een proces, maar we verwachten een serieuze en strengere impact te zien door de Europese wetgeving inzake verpakkingsafval (PPWR).
Tot slot is onze grootste zorg de prijs. Producenten willen competitief blijven. Als de regels en belastingen overal in Europa hetzelfde zouden zijn, zouden we geen bezwaar hebben. Maar als bijvoorbeeld België in de huidige situatie een statiegeldsysteem zou invoeren, zou dat grensoverschrijdende aankopen aantrekkelijker kunnen maken.
Over het algemeen zijn onze industrie en producenten klaar om de uitdagingen van morgen aan te gaan door verantwoordelijkheid te nemen voor zaken als duurzaamheid en gezondheid."
Memorandum
Voor de FIEB-VIWF vormen de vele uitdagingen voor de sector en de te hoge belastingen een "knelpunt" voor de financiering van innovaties. De Federatie publiceert daarom een memorandum in de vorm van “Message in a bottle”. Dit pamflet pleit voor een globale aanpak (industrie, overheden, consumenten) die tot gezondere, duurzamere en beter betaalbare dranken moet leiden.
Meer info is te vinden op: https://www.fieb-viwf.be
