Rekenhof kritisch voor uitrol laadpalen in Wallonië
Het Rekenhof onderzocht het beleid waarmee de Waalse regering de uitrol van laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen op haar grondgebied wil ondersteunen. Aangezien het gaat om een relatief recent beleid dat de komende jaren nog zal evolueren, verdeelde het Rekenhof zijn opmerkingen over twee delen. Het eerste betreft een stand van zaken van de situatie aan het eind van de legislatuur 2019-2024. In het tweede wordt de nadruk gelegd op vier thema's die volgens het Rekenhof aandachtspunten zouden moeten vormen bij de uitwerking en de evalua-tie van toekomstig beleid.
Europese context
De door de Europese Commissie voorgestelde European Green Deal vormt de bijdrage van de EU-landen aan het akkoord van Parijs. De Green Deal omvat een geheel van maatregelen met als voornaamste doel CO2-neutraal te worden tegen 2050 om de klimaatopwarming te beperken. Een van die maatregelen bestaat in het koolstofvrij maken van het wegtransport, omdat dat een belangrijke bron van broeikasgas vormt.
De uitrol van laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen, die nodig is voor de vergroening van het wegvervoer, gebeurt weliswaar op initiatief van privéactoren, maar de tussenkomst van de overheid blijft onontbeerlijk. In dat opzicht keurde de Europese Commissie eerst en vooral een verordening goed die bindende bepalingen bevat voor de lidstaten. Wetende dat de spontane marktregulering ertoe kan leiden dat privéactoren uitrolstrategieën aannemen die de voorkeur geven aan economische rentabiliteit ten koste van andere bekommernissen van algemeen belang, dienen die laatste (in verband met mobiliteit, veiligheid, energie of ruimtelijke ordening) te worden gewaarborgd door de overheid.
Stand van zaken in Wallonië
Momenteel beschikt het Waals Gewest niet over voldoende capaciteit voor behoefteanalyse om zijn beleid omtrent laadinfrastructuur op relevante wijze richting te geven. De basisgegevens zijn niet beschikbaar of onvolledig, en de behoeften worden niet in modellen gegoten rekening houdend met verschillende parameters zoals gebruiksscenario’s en de mogelijkheid om thuis te laden.
De uitrolstrategie van de laadpalen werd laattijdig aangenomen en lijkt geen antwoord te kunnen bieden op de vraag hoe het elektriciteitsnet de elektrificatie van het vervoer zal kunnen dragen. De operationele kortetermijndoelstellingen zijn weinig ambitieus en zitten niet op één lijn met de versnellende opgang van elektrische voertuigen op de markt. De doelstellingen op middellange en lange termijn moeten worden uitgewerkt.
De Waalse regering wijdde een programma van haar relanceplan aan de uitrol van laadpalen. De drie projecten die zijn vervat in dat programma gaven aanleiding tot diverse acties, maar er werd geen enkele laadpaal daadwerkelijk geplaatst door tussenkomst van het gewest. Op lokaal niveau namen gemeenten, intercommunales en provincies verschillende initiatieven, maar die zijn van beperkte omvang en werden niet gecoördineerd.
De aansturing van het beleid vertoont tekortkomingen, onder meer door het gebrek aan duidelijkheid bij de verdeling van de rollen en verantwoordelijkheden over de diverse betrokken overheidsactoren. Bovendien kan aan de hand van het beleid niet worden gewaarborgd dat de door de Europese verordening opgelegde verplichtingen worden nagekomen.
Aandachtspunten
Het elektriciteitsnet kan in verschillende opzichten een impact hebben op de projecten voor de uitrol van laadpalen: haalbaarheid, uitvoeringstermijnen, kosten etc. De versterking van het net is momenteel ontoereikend voorbereid en de strategieën om de verbruikspieken af te vlakken berusten op hypotheses die mogelijk slechts gedeeltelijk bewaarheid zullen worden.
De proactiviteit en reactiviteit zijn ontoereikend om het hoofd te bieden aan de onzekerheden in verband met de marktevolutie. Bij gebrek aan een langetermijnvisie kan niet worden gewaarborgd dat de laadinfrastructuur gelijke tred zal kunnen houden met de toenemende behoeften zonder de gemaakte keuzes op losse schroeven te zetten.
De onderlinge afstemming en coördinatie van de talrijke betrokken overheids- en privéactoren worden niet verzekerd.
Noch de bevoorrading op het vlak van alternatieve brandstoffen voor elektriciteit, noch zwaar vracht- en personenvervoer zijn opgenomen in de actieplannen van de regering.
Op basis van die vaststellingen formuleerde het Rekenhof vijf strategische en zeven operationele aanbevelingen voor de Waalse regering en voor de betrokken overheidsdiensten.
