Hoe kies je een grondfreesmachine?

Een grondfreesmachine of tuinfrees is handig wanneer je snel grond wil effen trekken ter voorbereiding van een gazon of moestuin. Een dergelijke machine zal je waarschijnlijk sneller huren dan aankopen. Al zijn er tegenwoordig lichte modellen die elektrisch werken en zeer schappelijk zijn in prijs. Maar waarop moet je precies letten om zeker de juiste machine beet te hebben?

 

Wat is een grondfreesmachine?

Waarvoor gebruik je een grondfrees?

Een grondfreesmachine of tuinfrees is een toestel (aangedreven via een accu, netstroom of benzine) waarmee je snel de bodem los kunt maken, verkruimelen en egaliseren. Zo kun je snel de bodem luchtiger maken voordat je inzaait of zoden plaatst, en bevorder je van meet af aan de drainage in je gazon of moestuin.

Wanneer je handmatig spit, keer je de grond om. Daarentegen wordt met een tuinfrees de toplaag dooreen gehaald met messen die grote stukken meteen vergruizen. Zo kunnen voedingsstoffen veel makkelijker opgenomen worden zonder extra arbeid. Wortels, stenen en andere onregelmatigheden komen bij het frezen aan de oppervlakte zodat je ze gemakkelijk verwijdert.

Waarop moet je letten bij de keuze van een grondfreesmachine?

De aandrijving: elektrisch, accu of benzine

Toestellen op netstroom of accu zijn eerder geschikt voor kleinere tuinen en lichte bewerkingen. Deze tuinfrezen zijn stil, licht, en milieuvriendelijk, maar hebben vaak minder kracht dan modellen op benzine. Bij gesnoerde toestellen moet je ook rekening houden met een beperkte actieradius.

Toestellen op benzine zijn geschikt voor middelgrote tot grotere tuinen. Deze bieden meestal meer vermogen en mobiliteit, ideaal voor zware of compacte grond. Ze zijn uiteraard wel zwaarder en luider dan de alternatieven. Zorg dus voor gehoorbescherming als je met een tuinfrees op benzine wilt werken.

Het vermogen

• Voor gesnoerde tuinfrezen - en dus kleine tot middelgrote percelen - kies je best voor een toestel met een vermogen van 750-1.500 W.
• Voor accutuinfrezen is het niet het wattage, maar het voltage van het toestel en de compatibele batterij die het vermogen bepaalt. Hier varieert het vermogen van 18 V tot 36 V. Daarnaast is de batterijcapaciteit (in Ampère-uur of Ah) ook belangrijk: hoe hoger, hoe langer de batterij kan werken.
• Als het gaat over benzine tuinfrezen, kies je een vermogen van 2-5 pk (of 1.400 en 3.700 W), afhankelijk van de grootte van je tuin en de zwaarte van de grond.

De freesbreedte en freesdiepte

De freesbreedte

Tuinfrezen hebben een bepaalde freesbreedte en freesdiepte. Voor kleine gazons is een werkbreedte van 20-30 cm vaak al voldoende; voor grotere oppervlakken is 40 cm of meer praktischer. De breedtes zijn zeer uiteenlopend van toestel tot toestel. Er zijn grondfrezen die tot wel 86 cm breed kunnen frezen.

De freesdiepte

Als je een gazon wil aanleggen, heb je een toestel nodig dat minstens 15 cm diep kan frezen. Een diepte van 15-20 cm is meestal voldoende voor het aanleggen van een gazon.

De ideale freesdiepte voor een moestuin hangt af van het soort gewassen dat je wilt telen en de structuur van de grond. Over het algemeen geldt:

• Voor oppervlakkige bewerking (onkruid en zaaibed klaarmaken): 10-15 cm
• Voor diepere bewerking (losmaken van de bodem, verbeteren van drainage, aanbrengen van compost): 20-25 cm
• Voor wortelgewassen (zoals wortelen of aardappelen): 25-30 cm

Een freesdiepte van 20-25 cm is meestal voldoende voor een moestuin. Als de grond erg compact is, kan het nuttig zijn om de eerste keer iets dieper te gaan en vervolgens elk seizoen oppervlakkiger te frezen om de bodemstructuur niet te verstoren. Idealiter kies je een model met verstelbare werkdiepte voor meer flexibiliteit. De diepte kan je meestal eenvoudig zelf instellen door de remsteun van het freestoestel harder of minder hard in te drukken.

Tip
De aanbevolen werkdiepte ligt doorgaans tussen de 10 en 20 centimeter. Als dit niet voldoende is, kan het soms helpen om extra gewichten aan de machine te bevestigen, zodat deze dieper gaat. Ga nooit te diep (dieper dan 30 cm), want dan kan de grond na verloop van tijd verzakken.

Opberggemak

Machines met opklapbare wielen en een verstelbare stuurstang sla je plaatsbesparend op. Bij sommige modellen kan je overigens de hoogte en de breedte van de stuurstang aanpassen volgens je eigen gemak. Zo kan je optimaal ergonomisch werken. Niet onbelangrijk wanneer je op een groot perceel aan de slag moet.

Trillingsreductie

Voor verhoogd gebruikscomfort wordt het aangeraden om te kiezen voor een model met een antivibratiesysteem. Door trillingsdempers te integreren tussen de transmissiebehuizing en de stuurstang, en door een uitgebalanceerde gewichtsverdeling te waarborgen, wordt de belasting op spieren en gewrichten aanzienlijk verminderd. 

Welke accessoires zijn er voorhanden?

Voor het grondfrezen zijn allerlei handige accessoires verkrijgbaar die het werk een stuk makkelijker kunnen maken, hoewel deze vaker terug te vinden zijn bij toestellen voor de tuinprofessional. Denk aan een verbreding voor de hakset om de maximale werkbreedte te vergroten, of ijzeren wielen die ervoor zorgen dat de tuinfrees beter manoeuvreerbaar is op moeilijk terrein.

Daarnaast zijn er accessoires die specifieke klussen zoals rooien, ploegen en aanaarden een stuk lichter maken. Aanaarders helpen bijvoorbeeld om sneller en efficiënter te werken. 

De overtopfrees

Voor gazon- en moestuinaanleg kan je ook een beroep doen op een overtopfrees in combinatie met een minitractor. Deze heeft messen die in tegenovergestelde richting van de rijrichting draaien, terwijl die van een gewone grondfrees met de richting meedraaien. Dit zorgt ervoor dat stenen, kluiten en andere grove materialen naar onderen worden gedrukt, terwijl fijne grond naar boven komt. 

Je kan er de grote brokken aarde en resterende graszoden mee breken, en afwerken met een gefreesd laagje aarde. Zo krijg je snel een vlak terrein, en een zeer fijn en egaal zaaibed, perfect voor graszaad of fijne plantenzaden.

 

Hoe werk je met een grondfreesmachine?

Wanneer is het ideale moment?

Het beste moment om de tuin te frezen is in de lente, meestal vanaf eind maart of begin april, afhankelijk van de weersomstandigheden. Frezen wordt afgeraden wanneer de grond vochtig is, vooral bij kleigrond. In dat geval kan de aarde veranderen in een modderige massa die, eenmaal opgedroogd, verhardt en ongeschikt wordt voor beplanting. De beste omstandigheden voor het frezen zijn wanneer de grond droog of licht vochtig is.

Altijd eerst een bodemanalyse

Wanneer je een gazon of moestuin wil aanleggen moet je eerst goed weten met welke grondsoort je te maken hebt (kleigrond, leemgrond of zandgrond) en wat de specifieke noden van de grond op je perceel zijn. Voer dus altijd eerst een bodemanalyse uit voordat je met de grondbewerking begint. 

Tijdens het frezen van de grond, is het - afhankelijk van de bodemsamenstelling - immers het ideale moment om extra zand of compost in te werken. Verdeel het zand of de compost gelijkmatig over het oppervlak voordat je gaat frezen. Tijdens het frezen worden deze materialen automatisch vermengd met de grond, waardoor een homogeen en verbeterd bodemprofiel ontstaat dat geschikt is voor planten.

Tip
Verwijder voor je begint ook altijd eerst grote stenen en ander grofvuil dat op het terrein aanwezig is, zodat je de messen van de machine niet beschadigt.

Aandachtspunten tijdens het frezen

• Draag stevige schoenen en beschermende kleding (zoals een veiligheidsbril en gehoorbescherming bij benzinefrezen).
• Begin met een ondiepe instelling en ga daarna dieper als dat nodig is.
• Eens je de machine hebt ingeschakeld, houd je de handgrepen stevig vast en laat de machine zichzelf vooruit trekken.
• Werk rustig, loop langzaam en in rechte lijnen, zodat de grond gelijkmatig wordt losgemaakt. Laat de machine niet te snel gaan, zodat de messen goed hun werk doen.
• Werk eerst in één richting en daarna haaks erop voor een fijne structuur.
• Maak de freesmachine schoon na het frezen. Verwijder aarde en eventuele grasresten van de messen voor je de machine opbergt.

Let op
Het is onverstandig om een reeds aangelegde tuin te bewerken met een grondfrees, omdat dit het kwetsbare ecosysteem van micro-organismen in de bovenste bodemlaag kan verstoren. Door het gebruik van een tuinfrees worden bacteriën, schimmels en insecten namelijk vaak beschadigd, wat het bodemleven negatief beïnvloedt. Gebruik een grondfrees dus enkel in stukken van de tuin die een nieuw doel (gazon/moestuin) moeten krijgen.

Wat na het frezen?

Tijdens het frezen komen wortels, stenen en andere onregelmatigheden naar de oppervlakte, waarna deze eenvoudig te verwijderen zijn. Nadien is het belangrijk om de grond goed te harken, zodat de toplaag luchtig genoeg is. Eventueel meng je er nog wat compost of organische bemesting door.