Wonen in een tiny house: wat is er mogelijk?

Tiny houses zijn hypercompacte woningen op wielen, waarin je door slimme inrichting in alle basiszaken kan voorzien. De laatste jaren is deze alternatieve woonvorm aan een stevige opmars bezig, vooral omdat het een eenvoudiger, meer duurzaam en bewust leven in zijn kielzog draagt. Maar wat houdt dat allemaal precies in? Hoe zit een tiny house in elkaar? Wat zegt de wetgeving in België? Een woordje uitleg.

 

Het concept 'tiny house'

Wat is een tiny house?

Een nieuwe woning laten zetten vergt nu eenmaal veel energie en grondstoffen, én neemt veel plaats in. Hoewel er in de bouwwereld voortdurend ingezet wordt op duurzaamheid en de verduurzaming van traditionele huizen en appartementen, wordt er ook volop geëxperimenteerd met alternatieve woonvormen zoals containerwoningen, earthships, joerts en dergelijke.

Onder die alternatieven is het zogenaamde tiny house tegenwoordig het populairste. Tiny houses zijn vooral een begrip in Amerika, maar zijn sinds kort ook overgewaaid naar Europa. Vooral in Nederland is deze woonvorm erg populair, maar ook in België is ze in opmars. Onder meer omdat ze minder budget vergen dan een standaard woning.

De filosofie

Zoals de naam zelf zegt, gaat het bij een tiny house om een kleinere woning waar al het noodzakelijke aanwezig is. Het komt letterlijk vertaald dan ook neer op 'kleinschalig wonen', waarbij er volop wordt ingezet op duurzaam leven, betaalbaar wonen en minimalisme. Zonder luxe, maar niet zonder comfort. Bij een tiny house is een slimme inrichting en slim gebruik van technieken immers cruciaal om op lange termijn comfortabel te kunnen wonen.

Praktisch

Een tiny house is een compact huisje gevestigd op een daartoe ontworpen trailer. Om als een tiny house beschouwd te kunnen worden, moet de constructie maximaal 12 m lang, 2,5 m breed en 4 m hoog zijn. Meestal zijn tiny houses echter een stuk minder lang. Dat is immers afhankelijk van hoeveel gewicht de trailer onder het huis kan dragen. Doorgaans komt dat neer op 3.500 kg, en een lengte van 7 tot 10 m.

Wat zegt de wet?

Een tiny house bouwen

Omdat tiny houses eigenlijk mobiel zijn, vallen deze onder de wegenwetgeving. Dat verklaart alvast de maximum toegelaten afmetingen. Je kan uiteraard ook een tiny house inbouwen in de grond, dat maakt het enkel wat moeilijker te verplaatsen. Verder vergt de bouw van een tiny house een vergunning, gezien ze geen deel uitmaken van een bestaande woning of een bijgebouw.

Een specifieke overkoepelende wetgeving voor tiny houses is er verder nog niet echt in Vlaanderen. De wetgeving voor de bouw van een tiny house verschilt voorlopig van gemeente tot gemeente. Er spelen immers factoren mee waarvoor er in de ene gemeente strengere regels gehanteerd worden dan in de andere.

Denk aan het al dan niet aansluiten van de woning op het elektriciteits- en waternet, het doel van je tiny house, het type grond waarop die mag staan, andere lokale voorschriften ... Op sommige plaatsen heb je ook een aangepaste bouwvergunning nodig om een tiny house te kunnen neerzetten. Als je dit overweegt, laat dan dus zeker niet na om je grondig te informeren bij de gemeente.

ZORGUNIT
Wil je in je tuin een tijdelijke, verplaatsbare zorgunit voorzien voor je grootouders? Dan heb je in Vlaanderen alvast geen vergunning nodig, maar volstaat een melding bij de gemeente. Een dergelijke zorgunit mag echter niet méér bedragen dan 50 m² en mag niet in een voortuin geplaatst worden.

De EPB-eisen zijn niet van toepassing op alleenstaande constructies met een bruikbare vloeroppervlakte van minder dan 50 m², dus ook niet op tiny houses.

Wonen in een tiny house

Hoewel je over het algemeen in België wel een tiny house mag zetten, is het vooralsnog niet mogelijk om je er te laten domiciliëren en er officieel te wonen. De bewoonbare oppervlakte van een tiny house is dan ook kleiner dan de verplichte minimale bewoonbare oppervlakte die algemeen wordt voorgeschreven (18 m²).

Als je je wil domiciliëren in een tiny house, moet je er dus wat creatief mee omspringen. Zo is het bijvoorbeeld wel mogelijk om in het kader van een cohousingproject officieel in een tiny house te wonen, als er gemeenschappelijke ruimtes voorzien worden die meetellen als bewoonbare oppervlakte.

 

Opbouw van een tiny house

Uiteraard begint de opbouw van een tiny house bij een doordachte planning op jouw maat. Er zijn inmiddels al enkele spelers op de Belgische en Nederlands markt waar je inspiratie kan opdoen of die je kan consulteren. Je kan ze uiteraard ook gewoon het hele project laten begeleiden of uitvoeren.

De constructie

Het onderstel

"Traditioneel" komt een tiny house terecht op een trailer, niet op een vaste fundering. Het is dus belangrijk dat je een trailer kiest die een dergelijke constructie aankan. Laat je voor een geïnformeerde keuze bijstaan door een professional. Laat je je tiny house volledig bouwen door een bedrijf dat zich daarin specialiseert, dan hoef je je daar zelf alvast geen zorgen in te maken.

Wil je volledig zelf aan de slag? Weet dan dat er tegenwoordig trailers zijn die specifiek werden ontworpen voor tiny houses. Onderaan de trailer wordt verder nog een betonplex of aluminium plaat voorzien tegen ongedierte, waarop vervolgens de verdere vloeropbouw wordt geplaatst.

Wanden en dak

Daarna worden de wanden en het dak van het tiny house geplaatst. Voor het kader van de constructie kan er worden gekozen voor staalframebouw. Het voordeel is dat je met een lichter materiaal werkt. Wetend dat je met een maximaal gewicht van 3.500 kg zit voor een tiny house, is dat niet onbelangrijk. Het nadeel is dat je langs binnen meer isolatie zal moeten aanbrengen omdat staal nu eenmaal beter warmte en koude geleidt. Je zal dus wel wat ruimte verliezen. 

De andere optie voor het kaderwerk van de wanden en het dak is houtskeletbouw. Je zal ermee een zwaardere constructie bekomen. Omdat hout beter isoleert dan staal, zal je minder moeten isoleren, en dus ruimte winnen.

Vaak wordt er voor de afwerking van de wanden, zowel binnen als buiten, voor duurzaam of verduurzaamd hout gekozen. Valt de keuze niet op een houten buitenafwerking, dan is composiet of aluminium ook steeds een optie. Qua dakafwerking kan je evenwel verschillende kanten uit, naargelang van wat de vorm van je dak toelaat.

Energiehuishouding

Isolatie en ventilatie

Een zo laag mogelijk energieverbruik is een van de belangrijkste punten van een tiny house. Een tiny house hoort eigenlijk steeds een passiefhuis te zijn, waar er altijd een goed binnenklimaat heerst. Dat verkrijg je door zoveel mogelijk energie uit de omgeving te halen, rekening houdend met de indeling van de woning en plaatsing van de ramen (zoveel mogelijk aan de zuidkant, en uiteraard met de juiste beglazing) en de oriëntatie van het gebouw. Vanzelfsprekend is hier ook een degelijke isolatie in de vloer, wanden en het dak onontbeerlijk.

Met betrekking tot de ventilatie van een tiny house wordt er in België hoofdzakelijk gewerkt met een systeem D dat afwijkt van de standaardwoningbouw, met behulp van een 10 cm lange buis waarbij uitgaande luchtstromen hun warmte afgeven aan kleine buisjes die op hun beurt hun warmte afgeven aan frisse binnen­komende lucht.

Elektriciteit en water

Een tiny house kan je aansluiten op het elektriciteitsnet, maar uiteraard probeer je de meeste elektriciteit te halen uit zonnepanelen. Ook een aansluiting op het watertoevoernet is mogelijk. Als er riolering in de buurt ligt van waar je je tiny house wil bouwen, moet de afvoer van het afvalwater in je tiny house daarop worden aangesloten. Indien dat niet mogelijk is, behoort een septische put of een tank ook tot de mogelijkheden. Wanneer een tank vol is, moet deze dan wel door een erkende verwerker geleegd worden.

OFF-GRID
Technisch gezien is het mogelijk om met zonnepanelen (en een batterij), een composttoilet en een regenwaterrecuperatiesysteem volledig off-grid te leven. Reken dan wel op een serieuze meerkost en vergewis je ervan dat je jezelf afhankelijk maakt van moeilijk voorspelbare weerselementen.

Het interieur

Een van de grootste uitdagingen bij het bouwen van een tiny house, naast de stabiliteit van de constructie, is het verzorgen van een inrichting op maat, waarbij er comfortabel kan geleefd worden en er tegelijk genoeg opbergruimte is. Er moet voor het meubilair dus steeds op maat gewerkt worden, gezien standaardmeubelen in een tiny house ook standaard voor problemen zullen zorgen. Houd daar zeker goed rekening mee bij het plannen van je tiny house. 

Voorzie je een trap? Zorg er dan voor dat je de ruimte daaronder als opbergruimte kan gebruiken en maak bijvoorbeeld van de laatste trede een stoel. Tafels en werkbladen kan je inschuifbaar of inklapbaar monteren voor een vlotte doorgang.

Bron: Schrijnwerk Magazine (Foto's: Tiny House Belgium)