Snoeppot maken met behulp van een kolomboor

Menige gerodeerde doe-het-zelver heeft een kolomboor in het atelier staan. Om je vaardigheden ermee te onderhouden, kan je af en toe een leuk project realiseren waarbij recht en stabiel boren heel belangrijk is. Deze leuke snoeppot met draaimechanisme is daar een mooi voorbeeld van. In onderstaand artikel geven we nog een woordje uitleg over de kolomboor en hoe je ermee werkt. Vervolgens bieden we je alle nodige info om zelf een snoeppot te maken.

 

De kolomboor

Wat is het?

Een kolomboor is voorzien van een voetplaat waarmee die vaststaat op een werkbank of verstelbare tafel. Dat is uiterst handig wanneer je nauwkeurig gaten moet boren in een werkstuk, bijvoorbeeld schroefdraadgaten voor bouten. Op de tafel plaats je je werkstuk en klem je het vast. Door de boor naar beneden te halen, kan je perfect haaks doorheen het materiaal boren. Er zijn tegenwoordig ook kolomboormachines met een kantelbaar onderstel, wat het mogelijk maakt om indien nodig toch schuin te boren.

Moet je meerdere keren na elkaar gaten boren met eenzelfde diepte en diameter? Dan is een kolomboor ook het geschikte materiaal. Het logische nadeel van dat alles is dat een kolomboor niet mobiel is, en je die dus niet kan gebruiken om in de muur te boren.

 

KOLOMBOOR AANKOPEN

Er zijn enkele zaken die je in acht moet nemen als je een kolomboor gaat kopen:

• Het wattage geeft aan hoe krachtig de machine is, dus ook welke boordiameter zal lukken.
• Het toerental leert in welke materialen je kan boren.
• De maten van je machine bepalen hoe stevig die is, maar ook hoe groot je werkstuk kan zijn.
• Controleer daarnaast ook de maximale afstand van de boorkop tot de boortafel. De verplaatsing van je boorkop bepaalt de maximale boordiepte.
• Naast hout- en metaalboren kunnen ook potboren en vlinderboren gebruikt worden en, naargelang de machine, ook slangenboren en gatenzagen.

KOLOMBOOR MONTEREN

Wie zo'n kolomboor koopt, merkt het meteen: je moet zo'n toestel eerst monteren. In de doos vind je, naast de eigenlijke motor, ook de kolom, de voetplaat, de boortafel, en enkele kleinere onderdelen.

De montage begint met het fixeren van de kolom op de voetplaat. Als die vastzit, kan de boortafel over de kolom. Die tafel zal in hoogte verstelbaar zijn. De boorkop zet je op de conische punt van de motor. Neem er een hamer bij en tik de kop vast. Het motorblok kan daarna op de kolom gezet worden. Maak die pas vast als die in dezelfde as ligt als de voet. Voor de veiligheid monteer je ook het splinterkapje. Klap dit enkel weg wanneer je de boor moet wisselen. Op de bedieningsas komen de drie hendels. Tot slot plaats je batterijen die de laser van stroom voorzien.

TIP
Om zeker te zijn dat je de sleutel voor je boorkop niet verliest: tape hem vast aan de kabel.

 

GEBRUIK

Als je de bovenkant van je kolomboor wegneemt, zie je de overbrenging, twee riemen en drie assen met verschillende asdiktes. Je kan de boorsnelheid instellen door de positie van de riemen aan te passen. De bijhorende tabel toont je welke positie welke snelheid oplevert.

Als je de riemen weghaalt, zal je zien dat die assen ook wat speelruimte hebben. Liggen de riemen op de juiste positie voor jouw klus? Dan moet je nog aanspannen. Dat kan door het motorblok door te schuiven en vast te zetten. Controleer altijd nog even. Als de riemen niet genoeg spannen, gaat je toestel rammelen.

Als de snelheid is ingesteld, kan je een boor monteren. Die zet je vast met een sleutel. Naast hout- en metaalboren kunnen ook potboren en vlinderboren gebruikt worden en, naargelang de machine, ook slangenboren en gatenzagen.  De tafel kan je lossen om de hellingshoek aan te passen. In de meeste gevallen wil je haaks boren. Neem dus even de tijd om je boortafel waterpas te fixeren. Je kan de positie controleren met een winkelhaak.

Om de boordiepte in te stellen, breng je eerst de boor tot tegen het werkstuk. Dat is het nulpunt. Dat zet je vast.
Dan bepaal je de gewenste boordiepte. Ook die zet je vast. Je zal zien dat de beweging van de kop beperkt is. En dat je dus probleemloos in je plank kan boren zonder er helemaal door te zitten.

Om goed te boren, neem je de verste hendel vast en boor je op en neer. Laat telkens weer je boor uit het hout komen om het boorstof af te voeren, tot je er helemaal door zit.

 

De snoeppot maken

Hout verzagen

Vooreerst zaag je een aantal plankjes uit. Die zullen de sokkel vormen voor de snoeppot en het draaimechanisme. Let erop dat de plankjes allemaal even groot zijn. Hier gebruiken we vierkanten van 14 op 14 cm. Sorteer op voorhand je uitgezaagde vierkanten door ze te nummeren. Tel vanaf 2, want straks gaan we nog een basisplank toevoegen die nét iets groter is. Werk telkens met de houtnerf in dezelfde richting én houd het mooiste plankje voor bovenaan.

Boorgaten markeren

Vervolgens moet je de boorgaten aftekenen. Op plank 2 hebben we vier punten nodig, op 15 mm van de rand. Vergeet niet om elke markering ook even aan te duiden met de priem. Schrijf ook telkens de nodige boordiameter naast het gemarkeerde punt. 

Op dezelfde manier teken je ook de andere planken af met de hoekpunten, het asgat en de grotere opening waar de snoepen doorheen zullen vallen. Op het laatste plankje teken je een cirkel af.

HULPSTUK CIRKEL

Uit een restje hout en twee spijkers kan je een hulpstuk maken dat wat meeheeft van een passer. Sla een nagel door het reststukje hout, op het middelpunt van je cirkel. Meet daarna de straal af op je reststukje en sla ook daar een spijker door. Houd je middelpunt vast en versleep het reststukje. Je kan nu mooi een gelijke cirkel krassen in het hout.

BOREN

Haal de kolomboor erbij. Om alle plankjes te boren, werk je in serie. Eerst komen de gaten van 4 mm, dan die van 10 mm en ten slotte de grotere diameters met de vlinderboor.

SCHUREN

Voor je alles opschuurt, zaag je eerst de cirkelvorm uit, met de wipzaag. Vervolgens verschijnt de bandschuurmachine ten tonele. Denk eraan om je werkstuk tegen de schuurband te duwen en lichtjes tegen de richting van de schuurband in te draaien. Heb je geen bandschuurmachine? Dan kan je deze klus ook met de hand doen, maar het is veel werk. 

DE AS

Om de as te creëren waarrond de verschillende onderdelen gaan draaien, gebruik je een stuk deuvel. De lengte hiervan is iets minder dan drie plankdiktes. Schuur de deuvel lichtjes op en stapel je plankjes in de juiste volgorde op de deuvel. 

CIRKELS

In een volgende stap teken je het formaat van de cirkel af op plank nummer 4. Doe dit wel terwijl de deuvelas in het asgat zit. Dan kan je de cirkel overzetten en zie je dat je ietsje meer dan een halve cirkel moet uitzagen.

HALVE CIRKEL UITZAGEN

De werkmethode om een halve cirkel uit te zagen, is als volgt:
Eerst zaag je enkele inkepingen, tot aan de rand van je vorm.
Start met zagen langs de buitenste kant. Als je nu de kromming volgt, kan je beetje bij beetje, stukje na stukje de schijf weghalen. Door op die manier te werken, heeft je zaagblad genoeg plaats en kan je vlot de kromming volgen.

BIJSCHUREN

Nu je wederom gezaagd hebt, moet je je werkstuk opnieuw bijschuren. De holle vorm van het plankje met de halve cirkel zet je tegen de ronding van de schuurband.

Ook de schijf die in je sokkel moet ronddraaien, hapert als alle onderdelen te hard klemmen. Daarom schuur je die ook een beetje bij in de dikte. Let op: haal niet té veel weg! Om jezelf een halt toe te roepen, kan je een potloodlijn tekenen tot waar je mag gaan.

DE HOEKPUNTEN

Leg de vier middelste plankjes op elkaar zodat je de vier hoeken proper kan uitboren. In elke hoek had je al – met de kolomboor – een opening geboord van 4 mm. Nu maak je die opening in één boorbeweging breder, tot 8 mm. De gaten die er al zijn, geleiden je boor recht naar beneden. In theorie zou je natuurlijk meteen 8 mm dik kunnen boren, maar de praktijk leert ons dat je bij gestapelde plankjes nooit 100% gelijk uitkomt. Daarom werk je dus beter in twee stappen.

Vergeet niet de draaischijf op de as te steken én de kop van je hoekschroeven te verzinken, zodat elke schroef nét lang genoeg is. Het bovenste plankje kan nu onderaan de stapel, want je werkt hier ondersteboven – zo zie je de schroeven niet als je de snoeppot ergens neerzet. Schroef alles vast. Dit blok vormt dus de sokkel voor de snoeppot. Schuur alles nog even bij aan de randjes, zodat vastnemen aangenaam voelt.

DE BASIS

De sokkel moet op een stabiele basis vastgemaakt worden. De onderste plank wordt daarom wat groter (wij gebruikten hier 17 op 17 cm). De rand van deze basisplank schuur je wat onregelmatig bij. Dat past bij die natuurlijke rand aan de voorzijde van het blok. 

 

Montage

Tot slot moet de snoeppot zelf nog op de sokkel vastgemaakt worden. Neem er je kolomboor weer bij én het deksel van de bokaal. Met een potboor boor je nu een opening door het plastic. Let erop dat je dit traag en voorzichtig doet, want kunststof zou kunnen barsten. De kolomboor is hier ideaal voor, omdat je de boor stabiel en traag kan laten zakken.

Positioneer het deksel met de onderkant naar boven op je sokkel. Priem voorzichtig een gat of drie in het plastic en schroef het deksel op die plaatsen vast in je houten sokkel. Tot slot vul je de bokaal met snoepjes en draai je de sokkel vast op de pot. Draai ondersteboven en het werkstuk is klaar.