SCHEUREN IN JE gevel: OORZAKEN EN OPLOSSINGEN

Het is aangewezen om jaarlijks je metselwerk eens te onderwerpen aan een inspectie, zodat je er vroeg bij kan zijn om bijvoorbeeld vochtproblemen op te lossen. De kans bestaat ook dat je hier en daar een scheur opmerkt. Dat is echter niet altijd een reden tot paniek. Hoewel het zeker aangewezen is om er een stabiliteitsingenieur bij te halen, kan je ook zelf al een eerste analyse doen. In sommige gevallen kan je ook zelf instaan voor het herstel. 

SCHEUREN HERKENNEN

wat zijn de oorzaken?

Scheuren of barsten in zowel binnen- als buitenmuren zal je hoofdzakelijk opmerken bij spanningspunten in de constructie, zoals de aansluiting van twee muren, de aansluiting tussen muur en dak of aan de hoeken van ramen en deuren.

Barsten en scheuren in je muren kunnen verschillende oorzaken hebben. Fijne barstjes of kleine haarscheurtjes zijn hoofdzakelijk te wijten aan onvoldoende krimp- en uitzetvermogen van de gebruikte materialen in de muur of door het ‘zich zetten’ van de constructie of druk verkeer in de straat waar je woont. Hetzelfde geldt voor scheuren in de bepleistering van binnenmuren.

Bij ergere scheuren (zoals horizontale), zal de oorzaak eerder liggen bij funderingsproblemen, zoals een verzakking, lekken of andere vochtproblemen.

gevaarlijk of niet?

Over het algemeen geldt dus: horizontaal wijst op een groter gevaar dan verticaal. Check bij een barst in een buitenmuur zeker ook of de binnenmuur niet meescheurt. Indien dat wel zo is, dan wijst dat op een structureel probleem, waarvoor je logischerwijze zo snel mogelijk een vakman aanspreekt.

• Verticale scheuren in een buitenmuur: dergelijke scheuren ontstaan hoofdzakelijk door het zetten van het gebouw en/of te weinig dilatatievermogen van de materialen. Een dilatatievoeg in de scheur om de krimp en uitzet op te vangen, biedt dan meestal de oplossing.
• Horizontale scheur in een buitenmuur: deze scheuren kunnen wijzen op grondverzakkingen of spatkrachten - de zijwaarts gerichte horizontale krachten - van het dak. Laat bij horizontale/zigzaggende scheuren in een buitenmuur meteen een stabiliteitsingenieur langskomen om de oorzaak te zoeken.
• Getrapte scheur, vertrekkend vanuit de hoek van een raam en weg van het raam: dit kan het gevolg zijn van de werking van het linteel of latei boven het raam. Het wijst niet op een onmiddellijk nakend gevaar, maar je laat het best wel nakijken en eventueel verhelpen door een pro, zeker als de scheur door de stenen gaat in plaats van enkel de voegen te volgen.
• Een of meerdere getrapte scheuren boven het raam, niet weg van het raam: Dit wil zeggen dat het linteel voor onvoldoende steun zorgt en zo snel mogelijk moet worden vervangen. Uiteraard schakel je hiervoor ook een vakman in.
• Scheuren met roestplekken: scheuren met roestplekken zijn gevaarlijk en moeten zo snel mogelijk verholpen worden. Dergelijke barsten geven namelijk teken van een aantasting van de wapening in de constructie, die in dat geval dient vervangen te worden.
• Getrapte/schuine scheuren in verschillende richtingen: deze scheuren wijzen op funderingsproblemen en moeten onmiddellijk door een stabiliteitsingenieur worden gecontroleerd worden, en zo snel mogelijk worden gerepareerd door een vakman.

EEN SCHEUR! WAT NU?

EERST: WERKT DE SCHEUR?

Afhankelijk van de locatie en positie van de scheur, kan je er een professional bijhalen om een analyse te doen en de oorzaak te zoeken. Wat je wel zelf al kan doen, is nagaan of de scheur nog werkt (krimpen en uitzetten). Dat kan je doen door er spietjes in te klemmen. Deze zullen, indien de scheur krimpt of uitzet, platgedrukt worden of eruit vallen. Volg dat nauwgezet op. Merk je dat er beweging in zit? Raadpleeg dan zo snel mogelijk een architect of stabiliteitsingenieur.

DILATATIEVOEG aanbrengen

Kleine, enigszins rechte verticale scheuren kan je zelf fixen met een reparatiemortel of een geschikte siliconenkit. Belangrijk is vooral dat je kit elastisch genoeg is en de breedte van de scheur zeker kan overbruggen. Voor scheuren met een grilligere, onregelmatige vorm kan je ook een dilatatieband of voegband gebruiken. Die bestaan uit een flexibel schuim of uit rubber. Kies zeker voor een band die vochtbestendig is. In het geval van rubber, behandel je die ook tegen uitdrogen.

Doordat een verticale scheur vaak veroorzaakt wordt door te weinig krimp- en uitzetvermogen van de muur, laat je best ook een dilatatievoeg voorzien in de muur om scheuren verder te voorkomen. Dit is een 'open' voeg dat verticaal wordt ingeslepen in de buitenmuur tot aan de spouw, en vervolgens wordt opgevuld met een indrukbaar materiaal (opnieuw een kit of voegband) om de krimp en uitzet op te vangen. Opnieuw: of dit effectief nodig is, is afhankelijk van de oorzaak van de scheur(en), die je best professioneel laat onderzoeken.

grof geschut

Om grotere scheuren het hoofd te bieden, kan er gewerkt worden met scheurverankering. Eerst worden daarbij alle beschadigde stenen vervangen en voegen verwijderd, waarna er een sleuf (kruislings op de richting van de scheur) wordt uitgefreesd, van om en bij de halve meter aan beide kanten van de scheur. In de sleuf wordt een roestvrijstalen spiraalanker geplaatst met een reparatiemortel en afgewerkt met een gepaste voegmortel.

Als een scheur zich niet enkel in de voegen doorzet, maar ook doorheen meerdere stenen loopt, bijvoorbeeld bij een verticale of getrapte scheur die van boven tot beneden op de gevel loopt, worden de stenen waardoor de scheur loopt vervangen en wordt er uiteraard opnieuw gevoegd rond de nieuwe stenen. Daarna wordt een dilatatievoeg aangebracht. Het buitenblad van het metselwerk wordt ingeslepen en er wordt een dilatatievoegkit of voegband ingewerkt. 

In sommige gevallen kan er ook worden gewerkt met muurinjecties, waarbij harsen worden ingebracht middels injectie, waardoor de muur terug één geheel wordt.