Biomassa als bijverwarming: houthaard of houtkachel
Een traditionele houtkachel of -haard wordt door velen nog steeds als de meest gezellige variant beschouwd, omdat hout voor een 'vol' vuur zorgt met een mooier vlammenspel dan bij een pelletkachel. Het rendement ligt wel een stuk lager. Hoogrendementskachels kunnen wel tot 80% halen.
Hoe werkt een haard of kachel?
Een houthaard- of kachel werkt door handmatig brandhout te stoken. Een stopcontact heb je dus niet nodig. Let op, niet elke houtsoort is geschikt als brandhout.
In een houthaard wordt het hout rechtstreeks op het verbrandingsrooster in de verbrandingskamer gelegd. Door het rooster valt de as van het verbrande hout in de onderliggende aslade. Steeds vaker is er in houthaarden geen rooster en aslade aanwezig. Er wordt dan gestookt op een dichte stookplaat. Een teveel aan as op de plaat wordt verwijderd met een asschep.
Tegenwoordig zijn heel wat haarden “slim”: er bestaan haarden die je via een bedieningspaneel kan controleren, die uitgerust zijn met een ecologische modus of voor een verbranding aangepast aan de houtsoort kunnen zorgen.
VERMOGEN
Hoe groot de ruimte is en hoe goed je woning geïsoleerd is, zal ook het benodigde vermogen van je houthaard bepalen. Als leidraad kan je er bij een goed geïsoleerde woning (met dak-, muur- en vloerisolatie) vanuit gaan dat je per 25 m³ (of 10 m²) 1 kW aan vermogen nodig hebt. Uiteraard laat je een precieze berekening best over aan een professional.
Aanvoer van verse lucht
Bij verbranding is er verse lucht nodig. Zorg dus dat er altijd verse lucht kan worden aangevoerd in de ruimte waar de kachel staat. In sommige gevallen moet je dit voorzien via externe luchttoevoer. Een dergelijke externe luchttoevoer is zeker noodzakelijk bij volledig geïsoleerde woningen en woningen die uitgerust zijn met een mechanisch ventilatiesysteem.
Vaak wordt er tegenwoordig met een concentrisch (eenpijps)systeem gewerkt, waarbij de toevoer van de zuurstof en de afvoer van de rookgassen via hetzelfde kanaal gebeurt. Via de binnenbuis worden de rookgassen afgevoerd en langs de buitenbuis wordt er zuurstof aangezogen. Daarnaast kan je ook werken met een parallel (tweepijps)systeem, waarbij de toevoer van zuurstof en de afvoer van de rookgassen gebeuren met een apart kanaal. Lees hier meer over afvoerkanalen.
Fijnstofproductie
Houthaarden zijn weer in, maar worden zeker niet door iedereen even warm onthaald. Ze spelen immers een grote rol bij de productie van fijnstof. Een terechte zorg, want bij de vele oudere installaties vormt dat zeker nog een probleem.
Bij modernere houthaarden- en hoogrendementskachels wordt de uitstoot echter tot een minimum beperkt doordat ze van betere verbrandingssystemen zijn voorzien. Bij dergelijke slimme toestellen worden alle parameters automatisch gemeten en geregeld voor een reductie van fijnstof. Dat wordt mee geholpen door een rookomleidingssysteem met een turbulentie-effect.
Dergelijke toestellen zijn ook altijd gesloten. Het is altijd beter om een open haard of kachel achterwege te laten. Open toestellen geven immers veel fijnstof binnenshuis af en behalen een aanzienlijk lager rendement. Per slot van rekening zijn gesloten toestellen ook gewoon een stuk veiliger.
Goed stoken
Fijnstof komt vrij bij twee fasen:
- de aanmaakfase, waarbij heel veel primaire lucht nodig is, en dus een correcte zuurstoftoevoer nodig is;
- de uitmaakfase: hier is het belangrijk dat je het vuur niet uitduwt. Ook moet hier de zuurstof volledig in balans zijn.
Voor minder rookontwikkeling, en dus een beperkte uitstoot, is dus je manier van stoken belangrijk. Het is beter om onderaan de dikke houtblokken te leggen, waarop je vervolgens het aanmaakhout aanbrengt - dus niet omgekeerd, zoals vaak wordt gedaan. Boven het aanmaakhout leg je nog een aanmaakblokje. Met die manier van stoken krijgt je rookkanaal sneller warm en komt er dus minder rook vrij.
Verder is uiteraard een goed onderhoud van de haard en het rookkanaal van cruciaal belang. Hier vind je meer stooktips terug.
Accumulatoren
De warmteafgifte van houtkachels kan verlengd worden door toevoeging van accumulatiestenen, die de warmte opnemen tijdens de verbranding en nog lang na het uitdoven van de kachel warmte blijven afgeven. Kachels met deze optie zijn uitgerust met een ruimte waar je de stenen in kunt leggen.
Onderhoud van een houthaard
Net als pelletkachels, hebben houtkachels en haarden voldoende onderhoud nodig: een wekelijkse reiniging van het raampje, legen van de asbak na gebruik en jaarlijks moet de schoorsteen geveegd worden.
