Verwarmen met een pelletkachel
Wie op zoek is naar een sfeervolle manier om bij te verwarmen in de winter, vindt zijn heil bij de pelletkachel. Net als een houthaard, zorgt een pelletkachel voor een gezellig element in huis – hetzij een ingebouwd of een losstaand model. Het rendement van een pelletkachel ligt, net zoals bij een pelletketel, rond de 90%. Het is, dankzij zijn lage verbruik, ook een relatief goedkope optie die je meestal op een vijftal jaren hebt terugverdiend.
Kiezen voor een pelletkachel
Een pelletkachel is in principe hetzelfde als een houtkachel, maar in plaats van houtblokken is de brandstof houtpellets. Dat zijn kleine geperste staafjes gemaakt van zaagsel en houtafval.
Hoe werkt een pelletkachel?
Een pelletkachel werkt elektrisch, dus voor het aansteek- en afvoermechanisme is er in de eerste plaats een stopcontact nodig.
In het voorraadreservoir van de kachel worden pellets opgeslagen. Van daaruit worden ze, wanneer de pelletkachel wordt ingeschakeld, via een gemotoriseerde schroef naar de brandkorf vervoerd. De ontsteking van de pellets gebeurt automatisch via een warmtespiraal. De vlam in de kachel wordt aangehouden door een luchttoevoerkanaal, dat lucht onttrekt uit de kamer of van buiten. De rookgassen in de kachel worden via een ventilator de schoorsteen ingeblazen. De verwarmde lucht wordt via een andere ventilator de ruimte ingeblazen.
CO2-neutraal
Een pelletkachel werkt op houtpellets. Dit zijn kleine stukjes resthout die, doordat het hout onder hoge druk wordt samengeperst, meer bruikbare energie bevatten dan gewone houtblokken. Je kan dus met weinig pellets veel warmte genereren. Wanneer je een pelletkachel overweegt, kijk dan meteen ook na welke pellets je het best gebruikt. Kies voor genormeerde pellets, idealiter met het EN+A1-label. Lees hier wat dat inhoudt.
Fijnstof
Hoewel fijnstofproductie een probleem vormt bij het verbranden van hout (zeker als we het massaal zouden doen), is dat bij pellets in mindere mate een issue. Het fijnstofprobleem stelt zich vooral bij de verbranding van nat hout, terwijl pellets droog en homogeen zijn.
Pelletkachel instellen en bedienen
Bij de meeste pelletkachels kan je via een display of via afstandsbediening de gewenste temperatuur instellen. Tegenwoordig zijn er ook toestellen die, net als bij centrale verwarming, via een kamerthermostaat kunnen bediend en geprogrammeerd worden, waardoor je zelf nog weinig moet doen. Veel pelletkachels hebben meerdere vermogensstanden (bijvoorbeeld laag, midden, hoog) waarmee je handmatig het vermogen kunt instellen afhankelijk van de warmtebehoefte.
Moderne pelletkachels zijn vaak uitgerust met modulatietechnologie, wat betekent dat de kachel het vermogen automatisch aanpast op basis van de ingestelde temperatuur en de temperatuur in de ruimte. Wanneer de kamer bijna op temperatuur is, zal de kachel automatisch naar een lager vermogen schakelen om de temperatuur constant te houden zonder overmatige warmteproductie.
Hoog rendement
Pelletkachels beschikken doorgaans over een rendement van 90%, wat wil zeggen dat slechts 10% van de gegenereerde warmte verloren gaat. Om dit rendement te behalen moeten de warmteverliezen zo gering mogelijk zijn. Het behaalde rendement is dus, naast de grootte van de ruimte waar de pelletkachel komt, ook afhankelijk van de isolatiegraad van de woning.
Hoe verloopt de rookgasafvoer?
Pelletkachels hebben een actief rookafvoersysteem. Dit betekent dat de kachel een ingebouwde ventilator heeft die de rookgassen actief uit de kachel voert via een afvoerpijp naar buiten. Dit is anders dan bij traditionele houtkachels, waar de rook passief door de schoorsteen wordt afgevoerd door de natuurlijke trek van de schoorsteen.
Er moet voor een pelletkachel evenwel geen aparte schoorsteen worden voorzien. De verbrandingsgassen kunnen via een bestaande schoorsteen naar buiten toe geblazen kunnen worden. Hiervoor moet de schoorsteen wel aan enkele voorwaarden voldoen: de diameter van het afvoerkanaal moet minimaal 120 mm en maximaal 200 mm zijn. Bij een grotere diamater moet er een gladde binnenpijp worden gebruikt.
Heb je geen schoorsteen? Dan kan de rookafvoer eventueel ook via een apart afvoerkanaal door het dak of aan de buitenmuur naar buiten worden geleid, het best met zo weinig mogelijk bochten en knikken in de afvoer, net zoals bij een dampkap. Het afvoerkanaal moet dubbelwandig en geïsoleerd zijn vanaf het verlaten van de ruimte waar de pelletkachel staat. Dat is nodig om de warmteafgifte te beperken en dus het risico op brandgevaar te vermijden.
Aanvoer van verse lucht
Met een toevoerkanaal
Bij verbranding is er altijd verse lucht nodig in de ruimte waar de kachel staat. Dit moet voorzien via een extern luchttoevoerkanaal. Pelletkachels hebben immers een constante en gecontroleerde luchttoevoer nodig voor een efficiënte en veilige verbranding.
Gewoon een raam of deur openen, of zelfs ventilatieroosters boven ramen leveren doorgaans niet de stabiele en voldoende hoeveelheid lucht die een pelletkachel nodig heeft. De hoeveelheid binnenkomende lucht zou onderhevig zijn aan factoren zoals wind en drukverschillen. Dat leidt tot een wisselende luchttoevoer, wat de verbranding en efficiëntie van de kachel kan beïnvloeden.
Een dergelijke externe luchttoevoer is zeker noodzakelijk bij volledig geïsoleerde woningen en woningen die uitgerust zijn met een mechanisch ventilatiesysteem.
Concentrisch systeem
Vaak wordt er tegenwoordig met een concentrisch (eenpijps)systeem gewerkt, waarbij de toevoer van de zuurstof en de afvoer van de rookgassen via hetzelfde kanaal gebeurt. Via de binnenbuis worden de rookgassen afgevoerd en langs de buitenbuis wordt er zuurstof aangezogen.
De verse lucht die binnenkomt, koelt de buitenkant van de rookgasbuis, wat de buitenkant van de buis koel houdt en de brandveiligheid verhoogt. De inkomende lucht wordt op zijn beurt voorverwarmd door de uitgaande rookgassen, wat de verbranding efficiënter maakt.
Parallel systeem
Daarnaast kan je ook werken met een parallel (tweepijps)systeem, waarbij de toevoer van zuurstof en de afvoer van de rookgassen gebeuren met een apart kanaal. De inlaat en uitlaat kunnen op verschillende plaatsen worden geïnstalleerd, wat flexibiliteit biedt in complexe installatieomstandigheden.
Welk vermogen heb je nodig?
Om een ruimte voldoende te verwarmen met een pelletkachel, moet het vermogen van je toestel hoog genoeg zijn. Dat wordt bepaald door de grootte en isolatie van de ruimte die je wilt verwarmen, de gewenste binnentemperatuur, en de gemiddelde buitentemperatuur tijdens het stookseizoen.
Een precieze berekening laat je altijd over aan een professional. Als leidraad kan je er bij een goed geïsoleerde woning (met dak-, muur- en vloerisolatie) wel vanuit gaan dat je per 25 m³ (of 10 m²) 1 kW aan vermogen nodig hebt.
Idealiter kies je een pelletkachel die iets meer vermogen heeft dan het berekende minimum, zodat deze niet constant op volle kracht hoeft te werken. Dit verlengt de levensduur en verbetert de efficiëntie. Let wel op, te veel overdimensioneren kan leiden tot een kachel die vaak aan- en uitschakelt, wat minder efficiënt is en slijtage kan veroorzaken.
Hoeveel pellets verbruikt een pelletkachel?
De gewenste temperatuur zal, samen het vermogen waarop je de kachel instelt, de isolatiegraad van je woning en de grootte van de te verwarmen ruimte je vermogen bepalen, maar uiteraard ook je verbruik. Doorgaans kan je ervan uitgaan dat een gemiddelde pelletkachel tussen de 0,6 en de 2 kg aan pellets per uur verbruikt.
Een laag verbruik (0,6 kg/u) is typisch voor pelletkachels die op een laag vermogen draaien, tot 2 à 3 kW, bij milde buitentemperaturen of wanneer de kachel staat in een kleine, goed geïsoleerde ruimte. Hoog verbruik (2 kg/u) komt voor op hoog vermogen, bij 8 tot 10 kW, wanneer het zeer koud is buiten of bij het verwarmen van grotere ruimtes. Het maximale verbruik ligt in deze situaties meestal rond de 2 kg/u, maar kan bij krachtige kachels hoger uitvallen.
Hoe vaak moet je pellets bijvullen?
Een van de nadelen van een pelletkachel: je moet het pelletreservoir regelmatig bijvullen. De kachel hoeft echter niet de hele dag op volledig vermogen te draaien, waardoor dat bijvullen amper dagelijks moet gebeuren, meestal is dat om de twee of drie dagen. Hoe vaak je moet bijvullen hangt dus af van je verbruik.
Let op: zorg ervoor dat de pellettoevoer niet te groot is, want dan gaan er bij zacht branden niet-opgebrande pellets blijven liggen in het korfje van de kachel. Dat leidt tot aangekoekte as, soms zelfs steenvorming wanneer er te veel hars in de pellets aanwezig is. Zorg altijd voor een zuivere brandkorf voor je de kachel start.
Pelletkachel voor centrale verwarming
Wil je pellets gebruiken als brandstof voor centrale verwarming? Dan ben je eigenlijk beter af met een pelletketel. Het is echter niet onmogelijk om een pelletkachel te gebruiken om meerdere ruimtes in je woning te verwarmen. Dat kan je met een zogenaamde thermokachel die je aansluit op je bestaande radiatoren of je vloerverwarming. Een thermokachel kan eveneens zowel vrijstaand geplaatst als ingebouwd worden. Het spreekt voor zich dat een thermokachel over een groter vermogen moet beschikken dan een gewone pelletkachel.
Een pelletkachel onderhouden
Bij een pelletkachel komt, net zoals bij gewone houthaarden, wel wat schoonmaak en onderhoud kijken.
Hoe moet je een pelletkachel onderhouden?
Wat kan je zelf doen?
Een pelletkachel geeft aangename warmte, de keerzijde van de medaille: je moet je kachel regelmatig onderhouden. Wat je tijdens het stookseizoen bijna dagelijks moet doen – of toch zeker voor je de kachel in gang steekt – is de asbak legen om een goede werking te voorzien, en de brandkorf en het raampje schoonmaken. Het luchttoevoerkanaal en de pelletreservoir kijk je best om de twee maanden eens na.
Er bestaan overigens pelletkachels die beschikken over een roterende branderkam, waardoor de reiniging van de asbak eigenlijk automatisch gebeurt.
Jaarlijks onderhoud
Een jaarlijkse reiniging en controle door een vakman is ook nodig voor een goede werking van de warmtewisselaar en het rookafvoersysteem. De ventilatoren, de brandkamer, de afvoer- en toevoerkanalen en de sensoren worden gereinigd en de elektrische onderdelen worden gecontroleerd. Ook wordt het glas van het raampje of de deur, samen met de dichtingen gecontroleerd en eventueel vervangen.
Idealiter sluit je hiervoor een onderhoudscontract af met de installateur van de pelletkachel. Dan hoef je zelf geen contact op te nemen, maar neemt het bedrijf contact op met jou wanneer er een onderhoud dient te gebeuren.
Tip
Om stofophoping onderaan de voorraadbak te vermijden, laat je de pelletvoorraad ook best van tijd tot tijd eens volledig leeglopen. Hoe minder stof in de voorraadbak, hoe beter de verbranding.
Vaak voorkomende problemen oplossen
Heb je zwarte aanslag op het raampje van je kachel? Verbranden of ontsteken de pellets slecht of helemaal niet? In heel wat gevallen ligt het probleem bij de luchttoevoer. Die kan verstopt zitten door stof, spinnenwebben en dergelijke … Dan moet je die dus reinigen.
Onvolledige verbranding kan optreden wanneer de brandkorf slecht geplaatst of verstopt zit door verontreiniging, asvorming of een versleten dichting. Dan dient deze dus ook schoongemaakt te worden. Een versleten of slecht afgestelde deur of reinigingsluik kan ook een oorzaak zijn. Dan schakel je een professional in voor herstel. Zorg er in elk geval voor dat je steeds kwaliteitsvolle pellets gebruikt, die aan de normen van de kachel voldoen.
