HOE EEN HOUTEN KEUKENWERKBLAD MAKEN
Om een nieuw keukenblad te maken, kun je op verschillende manieren te werk gaan: ofwel koop je een houten werkblad dat je op maat uitzaagt, ofwel maak je zelf het werkblad uit houten balken. Hieronder overlopen we beide methodes.
UITZAGEN
AFMETINGEN BEPALEN
Als je vanuit een massief houten werkblad begint te werken, moet je daarop eerst en vooral de maten uittekenen die overeenstemmen met je oude keukenwerkblad en aanduiden waar de openingen voor de wasbak en/of kookplaat komen.
Indien het werkblad één of meerdere hoeken maakt, dan zul je niet alleen een meetlat, maar ook een zweihaak nodig hebben.
Om de afmetingen voor het nieuwe werkblad te kennen, meet je eerst vanaf een uiteinde van waar het werkblad moet komen tot aan de (eerste) hoek. Noteer die afstand. Vervolgens gebruik je de verstelbare zweihaak om de hoek te bepalen; zet daarbij de zweihaak vast zodat de hoek niet meer verschuift.
Nu kun je deze maten overzetten op je houten werkblad. Meet dezelfde afstand op op het blad en teken aan het eindpunt daarvan de hoek over via je zweihaak.
In de keuken meet je nu verder vanaf de hoek, tot aan de volgende hoek of het einde van waar het werkblad zal komen (afhankelijk van de vorm die het werkblad heeft) en baken je die afstand opnieuw af op je houten plaat. Zo ga je verder tot de volledige vorm afgetekend is op het hout.
Meet ook de afstanden op voor de uitsparing van kookplaat of wasbak. Controleer ook telkens of je wel de juiste maten afgetekend hebt, door opnieuw af te meten in de keuken. De regel is: tweemaal meten, eenmaal zagen.
TIP
Vergeet bij het bepalen van de breedte niet dat een werkblad zo'n 2 à 3 centimeter buiten de randen van de kasten horen uit te komen!
VORM UITZAGEN
Vervolgens zaag je de vorm uit met de cirkelzaag. Om goed recht te kunnen werken, kun je een aluminium regel als geleider gebruiken. Die klem je op het houten werkblad vast met lijmklemmen.
Om te weten waar je de regel precies moet vastzetten, neem je de afstand van de buitenkant van de zool van de machine tot het zaagblad.
Wanneer het werkblad uitgezaagd is, kun je het verlijmen en vastschroeven op de keukenkasten. Als afwerking kun je het daarna nog behandelen met een daarvoor geschikte olie, zodat het hout beter beschermd is tegen vlekken en bovendien een mooie glans krijgt.
ZELF SAMENSTELLEN
Een uitgebreidere maar soms wel meer budgettaire manier om een nieuw werkblad te creëren is door er zelf één samen te stellen met balken uit bijvoorbeeld dennenhout of beuk. Let erop dat ze zo goed mogelijk geschaafd zijn zodat je niet met te veel hoogteverschil te maken krijgt en achteraf ook minder moet schuren.
Leg de balken al een paar weken op voorhand in de ruimte waar je ze zult monteren, zodat ze de tijd hebben om zich aan te passen aan de kamertemperatuur. Meet in je keuken alvast op hoe hoog het werkvlak moet komen en hoe lang en diep het moet zijn.
De balken moeten stevig in elkaar geplaatst worden; daarvoor heb je lamellen, een lamellenfrees en houtlijm nodig. Indien je niet vaak gebruik maakt van een lamellenfrees, kun je er gewoon een huren.
Lamellen zijn in dit geval beter aan te raden dan deuvels, omdat ze meer speling toelaten en je dus achteraf de positie van de balken nog wat kunt bijstellen waar nodig.
Belangrijk is dat je de jaarringen van het hout niet over de verschillende balken op elkaar doet aansluiten, maar dat je ze daarentegen in tegengestelde richtingen doet lopen, zodat je werkblad meer stevigheid krijgt.
Begin met twee balken tegen elkaar te leggen en op iedere balk om de 40 centimeter een streepje te zetten - daar zal telkens een lamel komen. Maak op die plaatsen een inkeping met je lamellenfrees.
Daarna breng je een vochtbestendige houtlijm (type D3) aan op de zijde van de balken en in de lamelgleuven. Plaats de lamellen in de gleuven en schuif de balken in elkaar tot ze mooi aansluiten en ook aan de zijkanten gelijk lopen.
Klem de balken dan vast met lijmklemmen en laat ze minstens 24u drogen. Dit proces herhaal je een aantal keer met twee balken, afhankelijk van hoe dik je werkblad hoort te worden.
Dan kun je alle balken tegen elkaar plaatsen. Dat gebeurt opnieuw met lamellen. Om te bepalen waar ze moeten komen, zorg je er eerst voor dat de verstekken van alle balken mooi in één lijn liggen. Dan kun je weer om de 40 cm een streepje trekken, waar je dan met de lamelfrees een gleuf maakt.
Breng de houtlijm aan, zet de balken ineen en klem het geheel weer vast om het 24u te laten drogen. Zaag de kanten van het werkblad recht af met de cirkelzaag. Om overbelasting van de machine te voorkomen werk je het best in twee keer.
Nu kun je het oppervlak gladschuren met een schuurmachine. Doe dat met de lengterichting van de houtnerven mee. Begin met een grove korrel en werk steeds fijner, tot je een glad oppervlak krijgt. Teken dan de opening uit voor het fornuis en/of de wasbak.
Om de opening te creëren gebruik je een decoupeerzaag, waarmee je invallend zaagt. Je zou ook eerst in de hoeken een gat kunnen boren en van daaruit verder zagen, maar dan beschadig je de overgebleven plank.
Door invallend te zagen vermijd je dat en kun je het uitgezaagde stuk achteraf bijvoorbeeld nog als snijplank gebruiken.
Invallend zagen doe je door eerst en vooral een stuk resthout vast te klemmen op je werkblad. Dan plaats je daar de decoupeerzaag recht tegen en kantel je hem zachtjes naar beneden door het hout, zonder het contact met het steunhout te verliezen. Doe dit bij alle hoeken.
Daarna kun je het stuk resthout verwijderen en de rest uitzagen. Eventueel schuur je het werkblad nog eens opnieuw op. Maak het zeker ook nog even stofvrij met een licht vochtige doek.
Voor je het werkblad plaatst, behandel je het eerst nog met een natuurlijke olie, zoals lijnzaadolie. Het hout heeft pas voldoende olie gekregen als die er niet meer indringt. Zo behandel je het hele oppervlak van je werkblad. Lees hier hoe je met een olie werkt.
Daarna kun je de kasten binnenin onzichtbaar aan het werkblad vastschroeven. Zo staat het werkblad vast en heeft je keuken een compleet nieuwe uitstraling gekregen.
