Waarom een geiser of doorstromer kiezen?

Een doorstromer – ook wel geiser genoemd – is een indirect systeem voor sanitair warm water, dat niet over een voorraadvat beschikt zoals bij een boiler het geval is. Dat brengt een aantal belangrijke verschillen met zich mee ten opzichte van een warmwaterboiler.

Wat is een doorstromer?

Een doorstromer of geiser is een toestel dat geen water opslaat, maar het enkel verwarmt op het moment dat je warm water nodig hebt. Het water stroomt er rechtstreeks door en wordt via een elektrisch verwarmingselement of gasbrander onmiddellijk opgewarmd. Zo heb je warm water zolang er toevoer is, zonder beperkt voorraadvat. Doorstromers zijn dus compacter en nemen weinig ruimte in, waardoor ze vaak dicht bij het aftappunt geplaatst worden (bijvoorbeeld onder de gootsteen of in de badkamer).

Hoe werkt een doorstromer?

Net zoals bij een boiler komt het water bij een doorstromer rechtstreeks vanuit de hoofdleiding binnen via een toevoerleiding. Wanneer je een kraan of douche opendraait, stroomt koud leidingwater de doorstromer binnen. Het verwarmingselement of de brander schakelt automatisch in en warmt het water direct op terwijl het door het toestel gaat. Daarna loopt het via de warmwaterleiding naar het aftappunt. Zodra je de kraan dichtdraait, stopt de doorstromer weer met verwarmen.

Op gas of op elektriciteit?

Doorstromers kunnen werken op elektriciteit, stookolie of gas. In de praktijk kiezen de meeste mensen voor gas – meestal aardgas, maar propaan is een alternatief voor wie geen aardgasaansluiting heeft. Elektrische toestellen hebben immers een beperkter vermogen, terwijl doorstromers op gas geschikt zijn voor intensief gebruik in een standaard huishouden. Bij gasdoorstromers wordt onderscheid gemaakt tussen drie types:

• Afvoerloze doorstromer: haalt de verbrandingslucht uit de ruimte waarin het toestel hangt en heeft geen afvoer naar buiten. Deze toestellen mogen niet meer nieuw worden geplaatst.
• Open doorstromer: gebruikt eveneens lucht uit de kamer, maar heeft wél een afvoer voor de verbrandingsgassen naar buiten. Dit type is verboden in vochtige of kleine ruimtes zoals badkamer, toilet, slaapkamer, douche of opschikkamer.
• Gesloten doorstromer: haalt de lucht van buiten en voert de verbrandingsgassen ook weer naar buiten af. Dit is het veiligste en meest energie-efficiënte type dat vandaag standaard wordt aanbevolen.

Waarop moet je letten bij de keuze van een doorstromer?

Het vermogen

Bij een doorstromer is het vermogen van het toestel de belangrijkste factor. Hoe hoger, hoe sneller en meer warm water. Een klein elektrisch model van 3,5 tot 7 kW volstaat vaak voor een enkele kraan of wastafel, terwijl je voor een douche of meerdere aftappunten tegelijk al snel 18 tot 24 kW of meer nodig hebt. Let ook op de elektrische aansluiting: krachtige elektrische doorstromers vragen vaak een driefasige aansluiting en een aangepaste zekeringsautomaat.

Waterdruk en debiet

Een nadeel van het doorstroomsysteem is dat je temperatuurschommelingen kunt krijgen wanneer je op meerdere plaatsen tegelijkertijd warm water wilt hebben. Een doorstromer werkt enkel goed bij voldoende waterdruk. Te lage druk kan leiden tot lauw water of schommelende temperaturen. 

Welk debiet er precies vereist is voor het gebruik van verschillende aftappunten tegelijk, laat je berekenen door een professional,  maar er is wel een leidraad die je kan volgen:

• gootsteen en lavabo: 5 tot 13 l/min.
• gootsteen, lavabo en douche: 10 tot 20 l/min.
• gootsteen lavabo en bad: 13 tot 20 l/min.
• al het bovenstaande: 16 tot 20 l/min.

Verbruik

Een doorstromer verbruikt enkel energie wanneer je effectief warm water gebruikt. Dat betekent dat er geen stilstandsverliezen zijn zoals bij een boiler. Het nadeel is wel dat het toestel veel vermogen in korte tijd vraagt, en dus een hoger piekverbruik kent.

Doorstromers kunnen al dan niet moduleerbaar zijn. De modulerende varianten zijn zuiniger, omdat ze hun vermogen aanpassen aan de hoeveelheid koud water die erdoor stroomt. Geisers met een vast vermogen zullen na het opendraaien van de kraan daarentegen automatisch op volle kracht draaien. Dit heeft tot gevolg dat het water warmer zal zijn als er minder water door het toestel loopt, en omgekeerd.

Daarnaast kan je het verbruik van een elektrische doorstromer ook beperken wanneer je over zonnepanelen beschikt. Je kan het toestel immers voeden met de elektriciteit die je zelf via je panelen opwekt. 

Boiler/doorstromer en ketel in één: de combiketel
Een combiketel combineert cv-ketel en doorstromer in één toestel en zorgt zo zowel voor verwarming als voor sanitair warm water. Dat bespaart ruimte, aankoop- en onderhoudskosten. Het nadeel is dat je bij een defect meteen zonder verwarming én warm water zit. Bovendien wordt het water niet opgeslagen, maar direct verwarmd bij gebruik. Wil je meerdere tappunten tegelijk bedienen, dan is een toestel met hoog vermogen noodzakelijk.

Onderhoud van een doorstromer

Regelmatig onderhoud verlengt de levensduur, houdt het rendement op peil en is vaak vereist voor de garantie en brandverzekering. Voor doorstromers op elektriciteit geldt er geen wettelijke onderhoudsplicht, maar het is wel aanbevolen om het toestel regelmatig te laten nakijken op kalkaanslag en algemene werking, zeker in regio’s met hard water.

Een doorstromer kan overigens sneller last krijgen van kalkaanslag dan een boiler, dus een waterontharder is hier een must als je wilt dat je installatie enige tijd meegaat. Aan een doorstromer die doordrongen is van kalk kun je immers moeilijk herstellingen uitvoeren en zit er meestal niets anders op dan het volledige toestel te vervangen.

Voor een losstaande doorstromer op gas (dus een boiler die niet wordt aangewend voor centrale verwarming) is periodiek onderhoud aan te raden, maar eveneens niet wettelijk verplicht. Je doet er wel goed aan om een jaarlijks onderhoud te laten gebeuren, zeker als je bedenkt dat een doorstromer op gas een van de hoofdoorzaken van CO-vergiftiging is.

Is de doorstromer onderdeel van een combiketel op gas of stookolie? Dan geldt wél een wettelijke verplichting: onderhoud om de twee jaar bij gas en jaarlijks bij stookolie.