Onderschat het belang van kwalitatieve puntlasapparatuur niet

Huidige generatie volledig zelfregelend

De positie van het puntlassen als geprefereerde verbindingstechniek in de automobielindustrie staat onder druk. Bij aluminium is ze al helemaal gebannen en ook elders rukken alternatieven als lijmen en rivetteren op. Maar vergis u niet: de huidige modellen bevatten nog altijd tal van puntlassen in hun structuurdelen. Het loont dus zeker de moeite om te blijven investeren in kwalitatieve puntlasapparatuur.

Beproefde verbindingstechniek

Puntlassen is een vorm van weerstandslassen waarbij tot wel vijf overlappende platen in één lasgang met elkaar kunnen worden verbonden. Stroom, druk en tijd zijn de belangrijkste procesparameters.

Bij het puntlassen klemt men de platen met een bepaalde druk tussen twee elektrodes. Door kortstondig een zeer hoge lasstroom door de elektrodes te sturen, zal de temperatuur op de overgang tussen de plaatdelen zo hoog oplopen (ca. 1.300 °C) dat de platen ter plekke smelten. De combinatie van het smelten met de aangebrachte drukkracht zorgt ervoor dat de platen in elkaar zullen vloeien.

Deze lastechniek wordt zeer vaak toegepast bij dunne platen; variërend van 0,5 tot circa 3 mm.

Een waaier aan voordelen

Van oudsher is puntlassen de voornaamste verbindingstechniek in de auto-industrie. Verschillende redenen, zowel technisch als economisch van aard, liggen daaraan ten grondslag.

Economisch scoort puntlassen goed vanwege de relatief beperkte investeringskost die ermee gepaard gaat; zeker als u de mogelijkheid tot automatiseren in uw calculatie meeneemt. De maatnauwkeurigheid van de onderdelen speelt bij het puntlassen immers nauwelijks een rol. Automatiseren gaat daardoor makkelijk.

Van oudsher is puntlassen de voornaamste verbindingstechniek in de auto-industrie, om zowel technische als economische redenen

Technisch valt de hoge snelheid op: binnen de seconde is de las gelegd. Het booglassen (MIG/MAG) kan daar niet aan tippen. Bovendien hoeft u geen gaatjes te boren of op te lassen, waardoor ook het naslijpen vervalt. Voorts doen er zich bij het puntlassen geen structurele materiaalwijzigingen voor als gevolg van een overmatige warmte-inbreng. Dat is bij het proplassen soms wel het geval. Nog in vergelijking met een halfautomaat heeft u veel minder last van lasspetters.

Laklaag verwijderen of niet?
Het klopt dat de puntlastang de verf tussen twee platen zal wegbranden. In die zin is het niet strikt noodzakelijk om de laklaag eerst te verwijderen. Alleen zal de verbrande verf samen met de puntlasknoop smelten; met een zwakkere, niet-conforme verbinding tot gevolg. Daarom raadt men aan om dat toch telkens te doen.
In principe moet u tussen de te puntlassen platen ook een 2K-lijm aanbrengen die nat doorlasbaar is en zich rond de puntlas kapselt. De lijm verzegelt de las en na uitharding zal ze er ook voor zorgen dat de las perfect is afgesloten van vocht en andere ongewenste vervuilingen.

In de verdrukking ...

Ondanks die vele voordelen zit het puntlassen zelfs in de automotive wat in de verdrukking, door alternatieven als lijmen en klinknagels.

Dat aluminium onderdelen in nieuwe wagens niet langer met puntlassen worden verbonden, hoeft niet te verbazen, gezien de meervoudige en bijgevolg complexe problematiek van de hoge elektrische en thermische geleidbaarheid; bovenop de sterke krimp tijdens stolling en de aanwezigheid van een natuurlijke oxidelaag.

Dat puntlassen ook bij staal onder druk staat, is wellicht verrassender. Maar lijm en klinknagels hebben nu eenmaal het voordeel dat er helemaal geen warmte-inbreng aan te pas komt. We merken bovendien dat autoconstructeurs de functionele eigenschappen van diverse materialen steeds vaker gaan combineren. Lijm kan dan als buffer optreden, zodat de kans op contacterosie in de kiem wordt gesmoord. Een lasverbinding is ook brosser en dus minder flexibel dan het duo lijm en klinknagels.

Kortom: alternatieve verbindingsmethodes hebben wel wat troeven in de weegschaal te leggen.

... maar nog niet verdwenen

Het valt dus niet te ontkennen dat de puntlasverbindingen binnen de automotive aan populariteit hebben ingeboet. Maar we zijn nog lang niet op het punt gekomen dat het geen zin meer heeft om in (kwalitatieve) puntlasapparatuur te investeren.

Kijk gewoon al eens naar de structuurdelen van een wagen. Zowel in de voordeur- als achterdeur-, achtervleugel- en kofferstijl doen de constructeurs ook vandaag nog veelvuldig een beroep op puntlasverbindingen. Hetzelfde kan gezegd worden over de dorpels, zijflanken, achterspatborden en de achterpanelen.

Er is dus helemaal geen sprake van 'vervangen'. Lijmen en klinknagels vormen veeleer een toevoeging aan het palet van mogelijke verbindingstechnieken die u in combinatie met puntlassen kan inzetten, en dan nog alleen waar autoconstructeurs het gebruik homologeren. Op boronstaal (stijlen en dorpels) mag u bijvoorbeeld alleen voor lijmen kiezen als u ook een andere verbindingstechniek daaraan koppelt.

Huidige ontwikkelingen

U mag uw puntlasapparatuur dus zeker nog niet aan de kant schuiven, wel integendeel. U bent er sterk bij gebaat om te investeren in de nieuwste generatie van puntlastoestellen, omdat die op het vlak van softwareoptimalisaties een sterke ontwikkeling hebben doorgemaakt.

Zelfregulerend

Het topsegment is volledig zelfregulerend geworden. Aan de hand van de weerstand en de plaatdikte zal de sturing van het toestel zelf de lasparameters instellen: de lasstroom, -tijd en de benodigde klemdruk op de bekken van de lastang. Voor de meting wordt meestal een lagere voorpuls door het materiaal heen gestuurd. Daarna volgt dan de eigenlijke puls en opnieuw een lagere eindpuls. Dat allemaal binnen fracties van een seconde.

De meest geavanceerde toestellen zijn zelfs al in staat om lekstromen te detecteren tijdens het lassen en die via de lastijd in real time automatisch te compenseren. De wat goedkopere toestellen zullen dat niet doen en beperken zich tot het meten van de plaatdikte om in functie daarvan de lastijd aan te passen bij een voor de rest onveranderde lasstroom. Dit komt de laskwaliteit niet altijd ten goede.

De nieuwste generatie van puntlastoestellen heeft op het vlak van softwareoptimalisaties een sterke ontwikkeling doorgemaakt

Automatische instelling onontbeerlijk

Het belang van een automatische instelling mag u niet onderschatten. De huidige mix van staalsoorten en de daarmee gepaard gaande dikte van de totale verbinding maken het de lasoperator nagenoeg onmogelijk om zijn toestel nog precies op een manuele manier te regelen. Daarom hebben sommige autofabrikanten hun eigen programma’s ontwikkeld, die u kan uploaden in uw toestel. Zo bent u helemaal zeker dat u de juiste, door de constructeur aangeraden parameters gebruikt.

Conclusie

Hoewel ze lichtjes op hun retour zijn, passen autoconstructeurs puntlasverbindingen nog altijd heel vaak toe. Ze zullen daarenboven, om uiteenlopende redenen, nooit (helemaal) worden vervangen door alternatieve verbindingsmethoden.

Zeker gezien de huidige ontwikkelingen op het vlak van software zou het daarom niet onverstandig zijn om te blijven investeren in de laatste stand der puntlastechniek.

Met medewerking van Carrosserie Service, Educam en VB Tools