"Helder communiceren is van levensbelang"
Christophe Serneels won groenaannemer-award 2021
Voor de aanleg van het omgevingsgroen bij het nieuwe gemeentehuis in Beveren ontving Christophe Serneels de Groenaannemer-award 2021 van het VLAM en de Vereniging voor Openbaar Groen (VVOG). "We hebben volop ingezet op harmonie met het gebouw."
Uitgekiend beplantingsplan
"We hebben zelf de aanvraag gekregen van Democo nv, die verantwoordelijk was voor de bouw van het nieuwe gemeentehuis", vertelt tuinontwerper Christophe Serneels. "We hadden al met hen samengewerkt in ZOO Antwerpen. Ze waren tevreden over ons werk en zochten een partij om het project in Beveren te verfraaien. Dat was door een architect uitgetekend. Die hebben natuurlijk wat minder feeling met groen, en de groendienst van Beveren had aangedrongen op een tuinontwerper. Zo is er een erg aangename samenwerking ontstaan."
Serneels aarzelde niet om extra groenzones te voorzien in het project. "Aanvankelijk waren er buiten grote betonzones voorzien met maar weinig groen. We hebben geprobeerd om de ruimtes die we kregen maximaal te benutten. Het gevolg is dat de gemeente nu heel veel goede feedback krijgt. Ze vinden het mooi en kleurrijk. Het past erg goed bij het imposante gebouw."
PLANTENKEUZE
Aan de inkom van het Administratief Centrum voorzag Serneels een groot plantvak met bomen, heesters, grassen en vaste planten en twee waterpartijen. Ook de parking werd vergroend met Prunus-soorten met verschillende kleuraccenten en een fraaie onderbeplanting. Aan de noordzijde werd een schaduwtuin aangelegd met laagblijvende, groenblijvende planten en meerstammige Parrotia persica, die een mooie herfstverkleuring geven. De inrit naar het Gravenplein is een dreef geworden, met langs beide zijden brede stroken van Prunus lusitanica met daarin Acer rubrum. Het hekwerk van de parking van de politie werd vergroend met wilde wingerd.
"We hebben het rood van de bakstenen zoveel mogelijk laten terugkeren in onze plantenkeuze, zelfs wat de verkleuringen betreft. Van het vroege voorjaar tot in de herfst: er gebeurt altijd wel iets – en voor in de winter hebben we voldoende groenblijvende beplanting voorzien. Om het voetpad van het fietspad te scheiden, hebben we niet gewoon een haag geplant: we wilden iets anders doen. Daarom hebben we daar gewerkt met grassen met een rode gloed. Zo hebben we een harmonieus geheel willen creëren."
Uitdagingen in ZOO Antwerpen
Christophe Serneels houdt van een creatieve uitdaging. Die creativiteit was hard nodig voor de specifieke uitdagingen die de vernieuwing van ZOO Antwerpen bood. "De Antwerpse zoo is oorspronkelijk getekend als een soort botanische tuin. In de loop der jaren is het plantenaspect wat verwaterd, en daarop heeft men nu opnieuw willen inspelen. Daarom staat er nu een variatie aan planten die je in een normale tuin niet vindt. Anderzijds zijn echte tropische planten moeilijk vanwege het klimaat hier. Dan moet je gaan simuleren. Tegen de vogelnetten hebben we bijvoorbeeld wilde wingerd geplaatst. Die plant klimt omhoog en gaat op een bepaald moment hangen als lianen."
"In een zoo kun je geen meststoffen strooien"
"De interactie tussen planten en dieren is ook boeiend: in de vogelbiotoop lopen de steltlopers gewoon rond tussen de mensen. In die plantenkeuze was het overleg met de zoo cruciaal. In een normale tuin ga je bijvoorbeeld meststoffen strooien, daar was dat onmogelijk: de vogels zouden ze oppikken. Stokstaartjes leven in gangen; die hebben we gemaakt met drainagebuis. De bomen moesten meteen groot genoeg zijn, daar kwam dus een speciaal transport bij kijken. In het centrum van Antwerpen was dat niet evident. Elders zijn er namaakrotsen gemaakt door kunstenaars. Voor dergelijke uitdagingen zijn wij erg geschikt. We hebben er de mensen voor."
Belang van de juiste mensen
Momenteel werkt Serneels met twintig vaste mensen, met daarnaast een groot aantal vertrouwde aannemers. "We werken al jaren samen. Als ik iemand nodig heb, ga ik niet op de markt zoeken. Ieder heeft zijn eigen specialisatie: beregening, grondwerken, verharding … Ik ben begonnen in 1993, vanuit de tuinarchitectuur, en ben stelselmatig gegroeid. Ik ben niet begonnen met het idee dat ik erg groot zou worden; het gebeurde gewoon, heel natuurlijk. Nu bouwen we volledige zwembaden, met onze eigen technici, maar we zijn ook maar begonnen met kleine vijvertjes. We onderhouden wel niet alles wat we ooit hebben aangelegd; dat zou niet lukken."
"Voor mij mag er morgen iemand vragen naar een ontwerp op 2 m2, ik ga geen werk uit de weg"
"Tegenwoordig doen we veel grote projecten, maar ik ga geen werk uit de weg. Voor mij mag er morgen iemand komen met een tuintje van twee vierkante meter, ik zal dat niet weigeren. Het is steeds een uitdaging om daar iets leuks van te maken: dat maakt de blik telkens ruimer. Op die manier kom je ook met andere tuinarchitecten in contact, en leer je van elkaar." Concurrenten heeft Serneels dan ook niet, vindt hij. "Ik heb er ook absoluut geen probleem mee om te zeggen dat iemand een mooie tuin heeft gemaakt. Het is iedereen gegund – en ik heb het nog nooit anders geweten. Er is zeker werk genoeg in onze sector. Dat helpt. Zelf hoef ik nooit reclame te maken. Onze website is verouderd. We zitten niet op sociale media. Er is gewoon geen tijd voor. Zelfs met twintig man personeel ben ik nog steeds betrokken bij alle ontwerpen. Die creativiteit zou ik niet kunnen missen."
CREATIEF OP TWEE VIERKANTE METER
Christophe Serneels heeft effectief al een ontwerp gemaakt op twee vierkante meter. "Dat was een balkonnetje. Er lag daar een standaardtegel op tegeldragers. Dat hebben we eraf gehaald en vervolgens houten beplanking voorzien. Een bankje gemaakt aan de ene zijde, aan de andere zijde een op maat gemaakte bloempot in blauwe hardsteen, klimplantjes tegen de muur, nog wat kleine potjes erbij om dat gezellig te maken, lichtpuntje aan de gevel, en dat was aangekleed. De prijs per vierkante meter wordt dan wel hoog. (lacht) Logistiek is het ook niet simpel, zeker als er geen lift aanwezig is, zoals hier het geval was."
Trends
Welke designtrends ziet Christophe Serneels? "Onze tuinen zijn vooral gekenmerkt door 'less is more': zachte glooiingen in de beplanting. De strakke hagen van vroeger zijn eruit. We werken veel met groenblijvende massieven, wat Hydrangea's of iets anders wat een bloem geeft. Ik maak vaak uitgesproken keuzes in solitairs: mooie, meerstammigen met hoogstammen die er gaan uitspringen, die op verschillende momenten bloesems geven, herfstverkleuringen. Bij een ontwerp gaan we eerst altijd voor de vormen, nadien komen de planten en de materialen. Wat sinds corona vooral opvalt, is dat veel mensen zich bewuster zijn geworden van hun tuin en die dan ook willen – laten – aanpakken. Ik dacht dat de trend zou gaan liggen na de lockdowns, maar voorlopig blijft het aantal aanvragen op peil."
Plannen en communiceren
Een andere trend is dan ook de telefoon, die ook bij Serneels roodgloeiend staat. "Toch weiger ik nooit een werf. Ik ben altijd heel eerlijk tegen mijn klanten. We werken met een vrij nauwgezette planning; als we pas na een halfjaar kunnen starten, dan ben ik daar eerlijk over. Dan is het aan de klant om te beslissen of ze al dan niet bij een andere partij gaan. Een strakke planning is cruciaal. Klanten zijn tevreden als je je afspraken nakomt. Er zullen er altijd zijn die niet kunnen of willen wachten, maar dan kunnen ze zelf de beslissing nemen om ergens anders te gaan."
"We werken gestructureerder dan vroeger. Onze medewerkers hebben een eigen tablet en zetten projectfoto's na een bezoek meteen in de juiste klantenmap. Dagelijks worden er foto's van de werven genomen – handig als er later iets misloopt: dan kun je meteen ingrijpen. Het is ook handig voor mij. Ik probeer om de twee dagen langs elke werf te passeren, omwille van het contact met de klant en met de medewerkers, maar als het even niet lukt, ben ik zo toch op de hoogte."
Materiaalschaarste
Ook aan materiaalschaarste ontsnapt Serneels niet. "We vinden al onze materialen nog wel, maar de laatste tijd swingen de prijzen echt de pan uit. Dit kan echt niet blijven duren, want dit zal wellicht nog een groter effect hebben op de werkgelegenheid dan corona. Ik kan aannemen dat er een zekere schaarste is, maar er wordt ook van geprofiteerd. Mensen zullen op een bepaald punt afhaken. Dat gebeurt nu al. Onze offertes zijn noodgedwongen met dagprijzen. Wij kopen materiaal in, al kunnen we pas drie, vier maanden aanleggen, om zekerheid te hebben dat we die prijs kunnen aanhouden. Dat communiceren we helder. De klant betaalt ook al een stukje. Op die manier worden zij ook in het project betrokken. Een heldere communicatie is van levensbelang; ik ben dagelijks bezig met plannen en communiceren. Op die manier slepen onze werven ook niet te lang aan: dat is beter voor de klant en voor ons."
