Hoofdbescherming betreedt een nieuw tijdperk

Dassy hoofdbescherming — Er zijn verschillende types hoofdbescherming met elk specifieke normen (Dassy)

Het hoofd is zowat het meest vitale deel van ons lichaam en de gevolgen van verwondingen zijn niet te onderschatten. Dragen van gepaste hoofdbescherming is dan ook een ‘must’. Hierbij moet niet enkel rekening gehouden worden met vallende voorwerpen, maar ook met het risico op stoten in beperkte ruimtes dan wel blootstelling aan koude, hitte, spatten gesmolten metaal of contact met elektriciteit.

Mogelijke gevaren

Om u een goed beeld te geven van de mogelijke gevaren, beschrijven wij een aantal voorkomende ongevallen.

Zijwaartse impact

Bij het vervoeren van middelen, waarbij er onderdelen de lucht in worden gehesen, is zijwaartse impact een van de risico’s. De slaap aan de zijkant van het hoofd is erg kwetsbaar en kan bij hevig stoten of botsen ernstige gevolgen hebben.

Elektriciteit mogelijke gevaren — Hoofdbescherming met isolerende eigenschappen verkleint de kans op letsel bij elektrische aanraking

Rondvliegende deeltjes en chemicaliën

Bij snijwerkzaamheden, voornamelijk wanneer dit machinaal wordt gedaan, is de kans op rondvliegende deeltjes zeer groot. Dit kunnen zowel vlammen zijn als metaal of glas en steen. Alles wat met kracht opspat kan schadelijk zijn voor de huid en in ernstige gevallen verwondingen veroorzaken. Hiervoor kan je het beste een hittebestendige, ongeventileerde helm kiezen.

Ook chemicaliën kunnen opspatten tijdens werkzaamheden in bijvoorbeeld een laboratorium. Dit kan van invloed zijn op de gezondheid. Een helm met chemische resistentie helpt dit te vermijden.

Elektriciteit

In beroepen zoals elektriciën, maar ook in de bouw wordt je blootgesteld aan open elektriciteit. Hier zit (nog) niet de bescherming en zekering op die we wel in onze huizen hebben. Om te voorkomen dat de gevolgen bij contact met elektriciteit ernstige gevolgen hebben, is er hoofdbescherming verkrijgbaar waarbij de impact van de elektrische schok wordt gedempt door de elektrische isolatie.

Explosiegevaarlijke zones

Om risico’s in explosiegevaarlijke zones te verkleinen, zijn schokdempende beschermmiddelen nodig. Antistatische helmen hebben een schokdempende functie ingebouwd, deze worden als geschikt in ATEX omgevingen aangeduid, dit staat voor ATmosphere EXplosible.

Koude en warme omstandigheden

Voor werkzaamheden waarbij de werknemer aan extreme kou wordt blootgesteld, zijn er bivakmutsen. Ook kunnen er gewone mutsen bijvoorbeeld onder een helm worden gedragen. Zo ben je beschermd tegen veiligheidsrisico’s en houdt je het hoofd warm. Omgekeerd zijn er voor werkzaamheden in extreme hitte varianten die beschermen tegen thermische gevaren, zoals vlamoverslag, contactwarmte en stralingshitte.

brandweerman hoofdbescherming — Deze kap is voorzien van koeltechnologie die het risico op hitte-uitputting, vermoeidheid en hitteberoerte beperkt (Rox)

Bescherming op maat

De keuze van het soort hoofdbescherming hangt af van het gevaar waaraan de gebruiker bloot kan staan. Grofweg kunnen hoofdbeschermingsmiddelen ingedeeld worden in de volgende categorieën:

Veiligheidshelmen (EN 397)

Veiligheidshelmen conform de EN 397-norm worden op grote schaal ingezet in sectoren zoals de bouw, zware industrie en mijnbouw. Ze zijn specifiek ontworpen om dragers te beschermen tegen gevaren zoals vallende objecten, stoten en beknelling. Sommige modellen zijn voorzien van een kinband (EN 12492) voor extra stabiliteit tijdens werkzaamheden op hoogte of in situaties waarin regelmatig gebukt of geklommen wordt.

Helmen voor elektrotechnisch werk (EN 50365)

Naast de basiseisen bevat de Europese norm EN 397 geen optionele eis voor elektrisch isolerende eigenschappen voor toepassingen tot 1000 V AC. Binnen deze norm kan slechts een optionele beproeving worden uitgevoerd tot 440 V AC. Sinds mei 2002 is echter de Europese norm EN 50365 van kracht, die van toepassing is op elektrisch isolerende helmen voor gebruik bij laagspanningsinstallaties. Helmen die volgens deze norm zijn gekeurd, zijn geschikt voor werkzaamheden aan onder spanning staande delen van installaties tot een spanning van 1000 V AC of 1500 V DC.

Stootpetten (EN 812)

Stootpetten (Baseball Bumpcaps) en stootkappen (Bumpcaps) zijn geschikt als er gevaar dreigt voor stoten en lichte verwondingen, maar waar het risico op vallende voorwerpen uitgesloten is. Bij stootkappen is de schaal geheel vervaardigd uit harde kunststof. Baseball Bumpcaps hebben een harde basis en zijn overtrokken met textiel. Het aanbod bevat geventileerde stootpetten voor eerder warme ruimtes, petten in geprobaniseerd weefsel voor omgevingen waar er risico op vlammen bestaat of de klassieke standaard bumpcap voor bijvoorbeeld de voedingsindustrie.

Bumpcaps Zekler PBM — Stootpet met hedendaags baseballontwerp, geschikt voor werkzaamheden met beperkt stootrisico (Zekler)

Gelaatsbescherming en vizieren (EN 166 en EN 175)

Gelaatsbescherming en vizieren beschermen tegen rondvliegende deeltjes, spatten en chemische stoffen. Ze vinden hun toepassing in verschillende sectoren, waaronder lassen, slijpen, houtbewerking, de chemische industrie en de medische sector. Afhankelijk van het specifieke doel dienen gelaatsbeschermingsmiddelen te voldoen aan relevante normen, zoals EN 166 voor oog- en gezichtsbescherming en EN 175, dat specifiek is gericht op lasmaskers en lasschermen.

Lashelmen (EN 175)

Lashelmen zijn speciaal ontworpen voor lassers en beschermen het gezicht en de ogen tegen schadelijke straling en hitte. Ze zijn uitgerust met automatisch donker wordende vizieren, die zich aanpassen aan de intensiteit van het laslicht.

Lashelmen laslicht — Hoe hoger het verduisteringsniveau van de lashelm, hoe donkerder de lens en hoe beter de ogen beschermd zijn tegen fel laslicht en straling (3M Safety)

Helmen voor chemisch werk (EN 166)

In chemische fabrieken en laboratoria, waar de blootstelling aan gevaarlijke chemicaliën of dampen aanzienlijke risico's met zich meebrengt, zijn er speciale helmen ontwikkeld die spatten en corrosieve stoffen tegenhouden. Afhankelijk van de specifieke werksituatie moeten deze helmen mogelijk worden aangevuld met andere persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals oogbescherming (EN 166), ademhalingsbescherming en lichaamsbescherming.

Veel mensen weten niet dat de dempende werking van het binnenwerk van een helm na verloop van tijd afneemt

Houd dit in het achterhoofd

Levensduur

De levensduur van het materiaal waaruit de helm is vervaardigd (polyethyleen (PE), polycarbonaat, (ABS), textielfenol of glasvezel) wordt mede bepaald door de invloeden van buitenaf (UV licht, fysisch, chemisch). De gebruiksduur van een polyethyleen helm is 3 jr, voor -ABS en polycarbonaat 5 jr, voor textielfenol 8 jr en voor glasvezel wordt 10 jaar genomen. Er zijn veiligheidshelmen met een UV indicator. Die geeft aan of de helm verouderd is en vervangen moet worden.

Minder goed bekend is dat het binnenwerk ook een beperkte levensduur heeft. Ook hier wordt de gebruiksduur op het binnenwerk aangegeven. Slijtage ontstaat niet alleen door gebruik maar ook door inwerking van zweet en huidvetten. De opvang van schokbelasting moet voldoende blijven om vallende voorwerpen (indringing), stoten en zijdelings belasting goed te kunnen blijven doorstaan.

Uitbreidingen

Aan de helm kunnen soms oorkappen of een gelaatsscherm bevestigd worden. Deze beschermen tegen geluidsoverlast of rondspattende vloeistoffen, stof, slijpsel en houtsnippers. Voor werken bij lage temperatuur zijn in veel gevallen helmmutsen beschikbaar. Een kinband om de helm aan te gespen is handig bij wind. Een nekflap kan verbranding door zonlicht voorkomen.

Delta Plus hoofdbescherming — Aan de helm kunnen soms oorkappen bevestigd worden (Delta Plus)

Milwaukee pbm's — Het BOLT™-systeem van deze veiligheidshelm zorgt voor compatibiliteit met een groot aantal accessoires (Milwaukee)

1/2

Nieuwe generatie in aantocht

Meer vraag naar lichtgewicht

Er is een toenemende vraag naar lichtgewicht materialen zoals polycarbonaat, ABS-kunststoffen en thermoplasten voor helmen. Moderne helmen worden bovendien steeds vaker gemaakt van composieten zoals glasvezel, Kevlar en koolstofvezels, die uitblinken in schokabsorptie en het risico op hoofdletsel verlagen. Deze materialen zijn ook beter bestand tegen extreme temperaturen, wat van groot belang is in sectoren zoals de bouw en de olie- en gasindustrie. Innovaties in schuimmaterialen verbeteren het comfort en de demping nog meer.

MIPS-systemen laten het hoofd licht meedraaien bij impact, waardoor schadelijke rotatiekrachten sterk worden gereduceerd

MIPS

Het MIPS-systeem (Multi-directional Impact Protection System) is al jarenlang een vertrouwd begrip in de sportwereld, onder meer bij fiets- en skihelmen. Daar heeft het zijn nut ruimschoots bewezen om hersenschuddingen en hoofdletsels door schuine klappen te verminderen. Het principe is eenvoudig maar doeltreffend: een dunne, beweegbare laag in de helm laat het hoofd licht meedraaien bij een impact, waardoor schadelijke rotatiekrachten sterk worden gereduceerd.

Hoofdbescherming PBM — MIPS, bekend uit sport- en motorhelmen, wordt tegenwoordig ook steeds vaker toegepast in PBM's (Würth)

Deze beproefde technologie vindt nu ook steeds vaker zijn weg naar industriële en bouwhelmen, waar werknemers dagelijks risico lopen op vallende objecten of valincidenten. Zo krijgen professionals de kans op te profiteren van dezelfde geavanceerde bescherming die topsporters al jaren beschermt.

Met medewerking van 3M Safety, Dassy, Delta Plus, Milwaukee, Rox, Uvex Safety, Würth en Zekler