Ondervoeding: grote uitdaging voor zorgsector

Aangepaste voeding cruciaal bij preventie van ondervoeding

De bevolking vergrijst en ouderdomsgerelateerde problemen komen steeds vaker voor, waaronder ondervoeding. Zelfs een sluimerende vorm kan ernstige gevolgen hebben zoals het verlies van zelfstandigheid, meer ziektecomplicaties en een verhoogd mortaliteitsrisico. "Ouderen hebben vaak minder eetlust door ouderdomskwalen, terwijl ze net een hogere eiwitbehoefte hebben. Daarom is het extra belangrijk om te letten op wát ze eten." Benedicte De Zutter, diëtiste en marketingmanager bij Revogan licht toe hoe aangepaste voeding kan helpen bij de preventie van ondervoeding.

Ondervoeding en de oorzaken

Ondervoeding treedt op wanneer iemand langere tijd te weinig energie en voedingsstoffen (eiwitten, mineralen, vitaminen, essentiële vetzuren) inneemt. Het is één van de belangrijkste problematieken door de vergrijzing: gemiddeld één op de tien Belgische 70-plussers is ondervoed, en dit zowel in de thuissituatie als in de ziekenhuizen en woonzorgcentra. Ondervoeding kan verschillende oorzaken hebben. "Bij ouderen liggen slikproblemen vaak aan de basis. Die kunnen optreden na een hersenletsel of bij aandoeningen van het zenuwstelsel zoals ALS, Parkinson en dementie. Ook een verminderde mobiliteit, bijvoorbeeld door osteoporose of artritis, kan de voedingsinname bemoeilijken en tot ondervoeding leiden. Daarnaast verminderen de geur- en smaakfuncties met de leeftijd, waardoor ouderen soms nog maar weinig interesse en motivatie hebben om te eten. Ten slotte kunnen verdriet, depressie en eenzaamheid een rol spelen in de ontwikkeling van ondervoeding."

"Terwijl een volwassene 0,8 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag nodig heeft, is voor ouderen zo’n 1 tot 1,2 gram aangewezen.
Bij ondervoeding of een risico op ondervoeding stijgt de behoefte naar 1,5 g/kg."

preventie van ondervoeding bij ouderen: tips

Verrijkte maaltijden met focus op eiwitten

Mensen met slikproblemen hebben vaak een verminderde eetlust of eten amper uit schrik om zich te verslikken. Ze eten gemiddeld slechts een vierde van een normale maaltijd. Daarom is het belangrijk dat de kleine porties die ze eten voldoende voedingsstoffen bevatten. "Ouderen hebben vooral een hogere eiwitbehoefte. Terwijl een volwassene 0,8 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag nodig heeft, is voor ouderen zo’n 1 tot 1,2 gram aangewezen. Bij ondervoeding of een risico op ondervoeding stijgt de behoefte naar 1,5 g/kg. Aangepaste voeding, waarbij kleinere porties een maximaal aantal eiwitten en calorieën bevatten, verkleint het risico op ondervoeding."

Let op de textuur

Een gerecht gewoon malen of pletten volstaat niet voor mensen die moeilijk kunnen kauwen en/of slikken: de juiste textuur is cruciaal. Revogan biedt een ruim gamma aangepaste voeding waarbij de texturen van de maaltijdcomponenten centraal staan. Er wordt gewerkt volgens de IDDSI-voorschriften, die de texturen voor patiënten met slikproblemen klasseren van 0 tot 7. "Ouderen met ernstige slikproblemen die het risico lopen op ondervoeding hebben voeding nodig van IDDSI-klasse 3 of 4, waarbij alles glad gemalen of dik vloeibaar is. Chefs kunnen wel proberen om zelf de juiste textuur te bepalen, maar dit is niet evident. De consistentie moet elke keer dezelfde zijn en de voeding moet dan ook nog verrijkt worden. Door gebruik te maken van de producten uit ons gamma – van warme maaltijdcomponenten, desserts en tussendoortjes tot sappen, graanvlokken en -pappen – verlichten ze hun werklast en zijn ze zeker dat de patiënten voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen."

Lekker en gevarieerd eten

Voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen is één iets, maar het eten moet ook lekker zijn. "De smaken van onze producten leunen zo dicht mogelijk aan bij het originele product. En ze worden aangeboden in mooie aantrekkelijke bordjes met een terracotta look. Vroeger werden er voornamelijk eiwitrijke drankjes in tetrabrikjes gegeven als ‘bijvoeding’. Het voordeel is dat je perfect weet hoeveel eiwitten men opneemt. Maar vaak werden de brikjes niet leeggedronken en dan gaan de effecten verloren. Patiënten vinden ze na verloop van tijd eentonig of hebben het gevoel dat ze iets anders krijgen, wat ze net niét willen. Daarom ontwikkelden wij een ruim gamma voeding die er hetzelfde uitziet als het originele product, maximaal verrijkt is én lekker smaakt. De drempel is veel kleiner voor de patiënt, waardoor hij of zij met plezier en vaak ook meer eet. Voor mensen met motorische problemen en/of bij dementie kan fingerfood het eten positief beïnvloeden. Dit type voeding is hapklaar, makkelijk vast te houden en op te eten zonder bestek. Het kan ertoe bijdragen dat ouderen met beperkingen langer zelfstandig kunnen eten en weer meer zelfvertrouwen krijgen."

Voldoende en regelmatig drinken

Met het ouder worden, vermindert het dorstgevoel, wat het risico op dehydratatie verhoogt. Ook slikproblemen, een beperkte mobiliteit en een verminderde eetlust kunnen uitdroging in de hand werken. "Zo kunnen mensen met slikproblemen een angst ontwikkelen om zich te verslikken. Hierdoor laten ze het drinken achterwege, met uitdroging als gevolg. Gegelifieerde waters en ingedikte vruchtendranken helpen om dagelijks voldoende vocht binnen te krijgen."

Ondersteuning met expertise

Revogan heeft een jarenlange ervaring in aangepaste, verrijkte voeding voor ziekenhuizen en zorginstellingen. "Een specifieke textuur, eiwitrijk, gluten- of suikervrij: we bieden het allemaal aan. Het is niet de bedoeling om de chef van de keuken buitenspel te zetten, maar net de hand te reiken met onze expertise. Het is niet evident om zelf aangepaste, smakelijke maaltijden te bereiden die alle nodige voedingsstoffen bevatten. Het vraagt tijd en energie om tot het perfecte resultaat te komen. Wij nemen dat werk uit handen. De chef kan de gerechten nog personaliseren naar eigen wens, bijvoorbeeld met huisbereide saus of een creatieve afwerking."