FAIR TRADE GROEIT FORS MET 23%

En verkoop biologische producten stijgt met 12%

Consumenten kopen steeds bewuster. De omzet van Fairtrade-producten groeide met bijna een kwart aan, en ook biologische producten deden het in 2017 alweer beter. Toch blijft sensibilisering belangrijk en ligt hier voor retailers een belangrijke potentiële groeimarkt, klinkt het bij Fairtrade Belgium en BioForum Vlaanderen.

VOOR U SAMENGEVAT

• Fairtrade-producten kennen een omzetstijging van 23%. Vooral chocolade, bananen en koffie zitten in de lift.
• De verkoop van bioproducten steeg met 12%. Hier zijn aardappelen en eieren de grootste stijgers.
• Fairtrade-kopers besteden gemiddeld 20% meer dan gewone klanten. Toch blijft sensibilisering belangrijk.
• België is de vierde grootste groeimarkt voor bioproducten in Europa. Het marktaandeel van de biologische versproducten bedraagt 3%. Gemiddeld eet 18% van de Belgen één biologisch product per dag.

MEER BELANGSTELLING VOOR FAIR TRADE

Fair trade groeit met 23%

Ook in 2016 wordt de trend van de stijgende belangstelling voor Fairtrade-producten voortgezet, bevestigt directeur Nicolas Lambert van Fairtrade Belgium. “De verkoop van Fairtradeproducten bedroeg in 2016 volgens Gfk-cijfers 76,9 miljoen euro, een groei van maar liefst 23%. We merken vooral een groei in de categorieën chocolade (+47,3%), bananen (+24,9%) en koffie (+13,1%). We zijn uiteraard blij met deze positieve cijfers, maar de weg is nog lang. Zo is, wat chocolade betreft, het aandeel Fairtrade nog altijd maar 0,7% en blijven de levensomstandigheden voor de boeren in het Zuiden erg moeilijk. Er is dus nog een lange weg te gaan.

De groei van chocolade valt deels te verklaren door ons zogenaamde 'FSP'-model dat toelaat om voor bepaalde producten enkel de cacao een certificaat te verlenen. Resultaat van dit nieuwe model is dat de premie, gegenereerd voor cacaoboeren met Fairtrade-producten, in België met 83% aangroeide. De premie is de meerprijs die de Fairtrade-producenten boven op de minimumprijs van de producten krijgen die zij in productiviteit of sociale projecten investeren. In totaal heeft de verkoop van Fairtrade-producten in België meer dan twee miljoen euro aan premies voor boerenorganisaties gegenereerd. Naast de toppers koffie, bananen, cacao en suiker zien we intussen ook een mooie progressie voor Fairtrade-producten zoals rozen en katoen."

Fairtrade-kopers besteden gemiddeld 20% meer

“Er is geen groot verschil op het vlak van de verschillende regio's wat de aankoop van Fairtrade-producten in België betreft. De kopers zijn ook mooi verspreid over de verschillende sociodemografische groepen. Het valt op dat de kopers van fair trade erg waardevolle 'shoppers' zijn, zo besteden ze gemiddeld 20% meer dan de niet-Fairtrade-kopers. Het is voor retailers dus belangrijk om een voldoende uitgebreid assortiment aan Fairtrade-producten te hebben om deze kopers aan te trekken."

Het grootste protest ooit

Blijkbaar is er nog heel wat onwetendheid bij de Belgische consument over de duurzaamheidslabels. Nicolas Lambert: “Sensibilisering blijft belangrijk. Dit jaar organiseerde Fairtrade Belgium naar aanleiding van de Week van de Fairtrade 'het grootste protest ooit'. We vroegen de Belgen niet om op straat te gaan en om te protesteren voor een eerlijk inkomen voor de boeren, maar wel om te gaan winkelen en te kiezen voor Fairtrade-producten. 736.000 gezinnen namen deel door producten aan te kopen, 8% meer ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Retailers spelen hier een belangrijke rol in. Ze kunnen niet alleen zorgen voor een ruim assortiment aan Fairtrade-producten, maar ook voor de nodige visibiliteit en communicatie over de producten in de winkel."

Tips voor retailers

Voor retailers zit er zeker nog marge op de verkoop van Fairtrade-producten. Nicolas Lambert: “Als retailer moet je er zeker voor zorgen dat alle segmenten gedekt zijn. Alle retailers hebben intussen wel gemalen Fairtrade-koffie, maar we merken dat er ook veel potentieel zit in bijvoorbeeld pads, capsules en bonen. Het is simpel: retailers die een breed assortiment fair trade hebben, verkopen ook veel meer. Bij koffie, bijvoorbeeld, verkoopt de retailer met het breedste assortiment 7% van zijn koffie als fair trade, waar het nationale gemiddelde slechts 2,5% is. Als de producten beschikbaar zijn, verkopen ze ook. Fair trade is ook voor franchisehouders belangrijk. Zo hebben bijvoorbeeld veel onafhankelijke winkels nog geen Fairtrade-bananen, daar waar het nationale marktaandeel van bio-Fairtrade-bananen intussen ruim boven de 10% ligt. Een gemiste kans voor de boeren, maar ook voor die winkels."

Binnen de bioproducten hebben vleesvervangers met 24% het grootste marktaandeel, gevolgd door bio-eieren (14%). Aardappelen vormen, samen met eieren, de grootste stijger.

OOK BIO GROEIT

Bio stijgt met 12%

Ook biologische producten doen het steeds beter, weet Sabrina Proserpio van BioForum Vlaanderen. “De totale Belgische bestedingen aan biologische producten in 2016 zijn goed voor 586 miljoen euro, een stijging met 12%. De groei was het sterkst in Wallonië, Vlaanderen bleef met een groei van 7% iets achter. De stijging bij bio wordt vooral verklaard door een verdere groei van de penetratie en een hogere aankoopfrequentie. Deze aangroei is voornamelijk te danken aan een bijkomend bioaanbod bij hard discount, waardoor een nieuw publiek toegang tot deze producten kreeg. Het totale aantal biokopers bereikte met een penetratie van 93% van alle kopers het hoogste niveau ooit.

Marktaandeel van 2,7%

België is, na Spanje, Ierland en Zweden, de vierde sterkst groeiende markt voor bioproducten binnen Europa. Het aandeel van de retailverkoop van bioproducten in de nationale retailverkoop van voedingsproducten is een significante indicator om het belang van de biomarkt in een land aan te tonen. In Denemarken is dat aandeel met 7,6% het grootst, gevolgd door Zwitserland (7,1%) en Oostenrijk (6,5%). In België bedraagt dit aandeel 2,7%.

Verwerkers en distributeurs stijgen

In tegenstelling tot de groei in consumptie neemt de productie van bio minder snel toe en zijn er ongetwijfeld nog marktkansen voor Belgische landbouwers en voedingsbedrijven. In Vlaanderen zijn er op jaarbasis 60 biologische landbouwbedrijven bij gekomen, wat het totaal op 430 brengt. Het areaal groeit in Vlaanderen met 30% aan van 5.343 hectare naar 6.960 hectare, een forse groei die grotendeels te danken is aan twaalf omschakelende melkveehouders. Tegen eind 2017 zal dit resulteren in een verdubbeling van de huidige Vlaamse biologische melkveeproductie naar ongeveer 13 miljoen liter. Niet alleen het aantal biolandbouwers zit in de lift, maar ook het aantal andere deelnemers aan de markt, zoals bereiders, verdelers, verkooppunten en importeurs, stijgt met 10%. De verwerking en de distributie van bioproducten nemen dus een steeds prominentere plaats in de keten in."

Vleesvervangers grootste segment

Binnen de bioproducten hebben vleesvervangers met 24% het grootste marktaandeel, gevolgd door bio-eieren (14%). Aardappelen (marktaandeel 5%) vormen, samen met eieren, de grootste stijger. De zogenaamde agf-producten (aardappelen, groenten en fruit) vormen ruim een derde van de biobesteding, daar waar dit voor de 'gewone' producten slechts een vijfde bedraagt.

Potentiële groeimarkt

“Op een gemiddelde dag eet 18% van de Belgen minstens één biologisch product, en dit zijn eerder mensen uit de hogere sociale groepen. Het gaat hier in de eerste plaats over groenten en fruit, en verder zuivel en groenten. Biologische producten worden, in vergelijking met gangbare producten, eerder thuis gegeten. Het bioverbruik op het werk en in de horeca blijft eerder beperkt en hier ligt er zeker nog een potentiële groeimarkt.

In Vlaanderen is het segment vegetariërs en flexitariërs veel groter dan in Wallonië, en zij kiezen vaker voor bioproducten. In Wallonië leven het lokale gebeuren en de korteketenverkoop dan weer veel meer en heeft biovlees een duidelijk grotere afzet. Retailers sturen door hun positionering in de winkel en hun communicatie mee de verkoop van bioproducten. Ook kunnen ze in hun aanbod onder eigen merk bepaalde prioriteiten leggen. Vage claims en onduidelijke keuzes in verband met duurzaamheid creëren bij het publiek veeleer verwarring en kunnen door de geïnformeerde consument snel onderuitgehaald worden.

Retailers kunnen in het bio- en Fairtrade-verhaal zeker een rol spelen. Deze labels zijn geen loze begrippen, ze staan wel degelijk ergens voor. Retailers kunnen het verhaal mee in woord en beeld brengen. Door binnen elk productgamma ook een biovariant op te nemen, geven ze de klant een keuzemogelijkheid."