houten buitenschrijnwerk voor neoclassicistisch herenhuis
Detrac genomineerd voor de schrijnwerk awards 2021
Gent is in de ruime omgeving bekend voor zijn schitterende architectuur. De herenhuizen in de studentenstad zijn niet te tellen. Sommige onder hen zijn echter aan renovatie toe, of worden beter volledig terug opgebouwd zoals een herenhuis op het Sint-Annaplein. Het gebouw werd destijds gebouwd in een neoclassicistische stijl. In opdracht van bouwbedrijf Juri en in nauw overleg met de dienst Onroerend Erfgoed werd aan Detrac nv gevraagd om alle houten ramen, deuren, luiken enzovoort te voorzien en dit volgens het origineel historisch ontwerp. Met deze realisatie zijn ze een van de vier genomineerden voor de Schrijnwerk Awards binnen de categorie 'Schrijn- en Timmerwerk'.
Motivatie
In de negentiende eeuw vormde het Sint-Annaplein in Gent met haar statige herenhuizen een bruisende buurt in Gent. Op de hoek met de Filips Van Arteveldestraat pronkten drie aanleunende woningen in een neoclassicistische stijl. Ondanks hun architecturale en historische waarde kwamen deze gebouwen in verval. In 1980 werden ze volledig onbewoonbaar verklaard en volledig gesloopt. Dit echter volkomen onrechtmatig, zo laat de dienst Onroerend Erfgoed weten. Lange tijd bleef de grond braak liggen tot bouwbedrijf Juri nv even geleden eigenaar werd.
Na maanden studiewerk bouwde Juri nv tussen 2019 en 2020 het neoclassicistisch herenhuis nauwgezet na. Om de totale reconstructie van dit stukje Gent te realiseren, werd beroep gedaan op de archieven van de dienst Onroerend Erfgoed. Om de voorgevel in haar oorspronkelijke staat te herstellen, deed het bouwbedrijf voor het volledig houten buitenschrijnwerk beroep op de stielkennis van Detrac nv. In overleg met de dienst Onroerend Erfgoed produceerde én plaatste het bedrijf alle houten ramen, deuren, erkers, gootafwerkingen en luiken. Alle werken werden volgens het origineel ontwerp en de huidige normen uitgevoerd. Hierbij kwam de ervaring en passie van de schrijnwerkers zeer goed van pas.
het project
hedendaagse eisen gecombineerd met uitzicht van weleer
Ontwerper-architect Willy Verstraete en werfleidend architect Antoon Demuynck stonden in voor de reconstructie van het herenhuis. Dankzij de archivering van de dienst Onroerend Erfgoed konden ze hiervoor beroep doen op veel fotomateriaal. Het gebouw uit 1840 omvatte op de begane grond rondboogvormige raamopeningen en deuren ingeschreven in rondboognissen. Op de tweede bouwlaag waren de vensters rechthoekig en werden er later twee houten erkers aan toegevoegd.
Samen met architect-erfgoedconsulent Jan Mortier van het Agentschap Onroerend Erfgoed vertaalde Detrac nv dit ontwerp naar enkele productietekeningen voor alle houten elementen van de buitengevel. Dit, met alle hedendaagse thermische en akoestische comforteisen in het achterhoofd. Deze werden gecombineerd met het uitzicht van weleer om de historische eigenheid van dit herenhuis ten volle te bewaren. De gevel kent de charme van vroeger, wat een vereiste was van de stad. Binnenin komen er drie moderne kantoren en zes appartementen.
uiterst zeldzame reconstructie
De voordeuren aan het St-Annaplein en de Filips van Arteveldestraat zijn 4,30 meter hoog. Ze werden deels ingewerkt en deels opgelegd. Aan het Sint-Annaplein bevat de voordeur afgeronde detailleringen, aan de Filips van Arteveldestraat is op zijn beurt strak rechthoekig met twee driehoekige frontons boven het glas.
De ramen hebben een speciaal ontworpen profilering naar een oud Vlaams model met smalle, trapeziumvormige kleinhouten. Allemaal zijn ze voorzien van dubbele beglazing met een gelaagd binnenblad - wat nodig was omwille van de thermische en akoestische eisen - en een buitenblad voor het historische aanzicht. Tijdens de voorbereiding werd er al aandacht besteed aan de details. Oude ramen geven vaak een vertekend beeld als je erdoor kijkt. Dit werd ook uitgevoerd bij de nieuwe ramen.
De jaloezieluiken zijn deels in open schuine lamellen uitgevoerd en deels in dichte trapeziumvormige. Het beslag werd ambachtelijk nagemaakt naar het historische model. Deze sluit de gesloten luiken van de binnenzijde af. Vervolgens werden de houten erkers volledig in het atelier gefabriceerd na een nauwgezette opmeting en uitwerking. De grote raampartijen werden uitgevoerd met strak uitgelijnde lambriseringen in een combinatie van massieve profileringen en garantieplaten. Net onder het dak loopt een fries van zeventig centimeter hoog, waarin vaste ramen afgewisseld worden met lambrisering met opgelegde profileringen. Bovenaan gaat de fries naadloos over in de uitgewerkte en geprofileerde gootbekleding van veertig centimeter diep en vijftig centimeter hoog. Dankzij deze voorbereidingen zien de oude gevels er identiek uit als vroeger, wat uiterst zeldzaam is in België.
efficiëntie als codewoord
Het herenhuis is gelegen op een van de drukste verkeerspunten van Gent. De afgewerkte producten werden daarom uitsluitend buiten de spitsuren geleverd, waardoor er heel wat tijdwinst werd gerealiseerd. Omwille van zowel milieu- als kostenoverwegingen werden het aantal leveringen en transporten zo efficiënt mogelijk gepland en uitgevoerd.
Om de plaatsing zo professioneel mogelijk te laten verlopen, werd op basis van gedetailleerde productietekeningen zo maximaal mogelijk op voorhand gefabriceerd. De volumineuze erkers ondergingen een volledige proefmontage in de ateliers van Detrac nv alvorens ze definitief werden geplaatst. Daarnaast werd er ook gebruikgemaakt van een torenkraan en een geschikte mobiele kraan om de plaatsing zo efficiënt mogelijk uit te voeren.
afwerking met oog voor milieu
De volledige afwerking gebeurde volgens het historische model, waarbij de kleuren bepaald werden door de dienst Onroerend Erfgoed. De kleur werd vastgelegd op basis van stalen die eerder voorgelegd werden aan de bevoegde diensten. Op aanbeveling van het agentschap werd alle houten schrijnwerk geschilderd met watergedragen verven.
