Leefruimte breidt zich uit naar buiten toe

Outdoor living. De trend gaat al een aantal jaren mee. Hoe meer het dage­lijkse leven zich binnen afspeelt – op kantoor, in de auto, in de winkel … – hoe meer de tuin en het terras als een oase van rust worden beschouwd. Om daar ook in het Belgische klimaat volop van te kunnen genieten, is een overdekte buitenruimte echter geen overbodige luxe. In sommige gevallen kiest men voor een veranda of zelfs een poolhouse, maar ook met aluminium terras­overkappingen creëert men vandaag aangename en veelzijdige buitenruimtes.

buitenleefruimte

Wie de connectie met de buitenruimte wil versterken en er eventueel meer tijd wil doorbrengen, heeft verschillende opties, waarbij er steeds andere wetten en eisen gelden.

• Veranda: de klassieke veranda is een volwaardige uitbreiding van het woonoppervlak. Deze constructies zijn volledig afgesloten en voorzien van een thermische onderbreking, zodat men er kan over­winteren. Voor deze constructies is een bouwvergunning vereist.
• Poolhouse: poolhouses en paviljoenen zijn vrijstaande bijgebouwen, doorgaans uit hout, gaande van zeer bescheiden shelters tot uitgebreide buitenkeukens en leefruimtes met verwarming, sanitair ... Wanneer deze gebouwen niet groter zijn dan 40 m² en niet hoger dan 3 m, en wanneer ze op min. 1 m van de perceelgrens staan (in de zijtuin op min. 3 m), zijn ze vrijgesteld van een bouwvergunning.
• Terrasoverkapping: terrasoverkappingen zijn relatief bescheiden constructies, in dit geval met een aluminium structuur, die zowel aan de woning als vrijstaand gemonteerd kunnen worden. Ze zijn doorgaans moduleerbaar en kunnen voorzien worden van daken en windschermen uit verschillende materialen, maar het zijn geen volwaardige afgesloten kamers, zoals veranda's. Wat de bouwvergunning betreft, gelden voor vrijstaande overkappingen dezelfde regels als voor tuinhuizen en poolhouses. Voor een overkapping in aanbouw geldt meestal wel een meldingsplicht.

Niet zomaar een bouwpakket

Aluminium terrasoverkappingen zijn doorgaans geen gestandaardiseerde doe-het-zelfoplossingen. Het materiaal leent zich nu eenmaal sterk tot personalisatie en maatwerk tot op de millimeter waardoor de meeste overkappingen dan ook als een individueel project beschouwd worden. De constructies worden in samenspraak met bouwheer en/of architect op maat samengesteld en moeten door ervaren installateurs geplaatst worden. Daarbij is het onder andere van groot belang dat de metingen vooraf correct worden uit­gevoerd en dat er rekening gehouden wordt met de vereiste hellingsgraad.

Meer dan ooit is bij fabrikanten het esthetische aspect van groot belang. Er wordt daarbij in eerste instantie vooral ingezet op onzichtbare technieken

esthetiek van primair belang

Meer dan ooit is bij fabrikanten het esthetische aspect van groot belang. Er wordt daarbij in eerste instantie vooral ingezet op onzichtbare technieken met het oog op een strak design. Getuige daarvan zijn de talloze mogelijke opties en kleur- en materiaalkeuze bij de samenstelling van de terrasoverkapping. Hieronder bespreken we achtereenvolgens de basisopbouw, afwerking en mogelijke opties van een terrasoverkapping.

Structuur

Profielen

De basisstructuur van terrasoverkappingen bestaat uit een frame van verbonden aluminium profielen (als duurzaam en onderhoudsvriendelijk materiaal), waarvan de sectie in de eerste plaats afgestemd wordt op de dragende vereisten.

De afwatering wordt doorgaans in de paalprofielen geïntegreerd, waardoor het regenwater vanaf het dak onzichtbaar kan weglopen. Vaak, zeker wanneer er gewerkt wordt met windvaste, verstelbare screens, worden er voor de wanden en daken ook geleidingsprofielen voorzien.

Verbindingen

Heel wat systemen worden aangeboden met als doel de constructie in een zo kort mogelijke tijd te kunnen plaatsen. Daarom wordt er gestreefd naar een maximale voormontage in de fabriek enerzijds en een beperking van het aantal schroefverbindingen anderzijds. Op die manier kan men de overkapping in bijvoorbeeld één dag installeren.

De meeste fabrikanten geven dan ook aan dat hun installateurs al met een handvol schroeven een volwaardige overkapping kunnen neerzetten. Vaak gebeurt de verbinding van elementen door de profielen aaneen te haken, zodat enkel de verankering nog van vijzen of andere verbindingsmogelijkheden voorzien moet worden.

Indien er wel schroeven aan te pas komen, dan voorziet de fabrikant afdekplaatjes of een systeem met skeletfunctie en een schroefloze overspanning van de dragende structuur. Het beperken en verbergen van de schroefkoppen draagt trouwens niet alleen bij aan het installatiegemak, maar is ook op esthetisch vlak interessant.

Verankering

De aluminium structuur kan ofwel op de grond, ofwel aan de muur verankerd worden. Bij een vaste ondergrond kan dat ofwel door middel van bevestigingsprofielen die op het terras vastgezet worden en waarop de staande paalprofielen vervolgens bevestigd worden – wanneer er bv. leidingen onder het terras lopen, ofwel door de ondergrond te doorboren en een fundering te voorzien. Bij een losse ondergrond worden de bevestigingsprofielen in de grond geduwd of met een betonfundering vastgezet. In alle gevallen zijn de palen verticaal verstelbaar en wordt de verankering in de paal geïntegreerd, waardoor er aan de buitenzijde geen schroeven zichtbaar zijn. Voor de verankering aan de muur worden er muurbeugels of aluminium klikprofielen voorzien, door ze veelal met een chemische verankering aan de muur te bevestigen.

Dakafwerking

De dakafwerking is wellicht het belangrijkste onderdeel van de terrasoverkapping. Ze beschermt tegen wind, regen en zon én bepaalt in grote mate het karakter van de overkapping.

Polycarbonaatplaten

Met polycarbonaatplaten wordt een vaste dakafwerking gerealiseerd die in alle omstandigheden bescherming biedt tegen regen. Er bestaan zowel opake als heldere platen. Die laatste zijn volledig doorschijnend en zorgen zo voor een optimale lichtinval. Een uv-filterende folie of beweegbare doekzon­wering kan in dat geval voor bijkomende bescherming tegen de zon zorgen. Vlakke daken kunnen gerealiseerd worden met dubbelwandige polycarbonaatplaten, die steeds in helling gelegd moeten worden, maar er bestaan ook terrasoverkappingen met gebogen daken uit massief polycarbonaat. In beide gevallen wordt de afwatering door middel van een geïntegreerd geleidend systeem gerealiseerd.

Screens

Een meer dynamische dakafwerking bekomt men met een verstelbaar doeksysteem, dat met behulp van een afstandsbediening geopend en gesloten kan worden, afhankelijk van de behoefte. De doeken die hiervoor gebruikt worden, bestaan uit gecoat polyester, waardoor ze waterdicht zijn, maar toch licht doorlaten.

Om een goede waterafvoer te garanderen, moeten de doeken, afhankelijk van type en afmetingen, onder een helling van 5° tot 10° geplaatst worden en moeten ze constant onder spanning gehouden worden. Daarvoor bestaan er verschillende veermechanismen. Verder bewegen bij deze systemen ook de gootelementen mee, die uitmonden in de watergeleidende structuur van de zijdelings geplaatste, doekgeleidende profielen, waarlangs het water vervolgens blind via de paalprofielen wordt afgevoerd. Naast de traditionele rolscreens bestaan er ook systemen met een vouwdak met pvc-doeken. Deze motorisch gestuurde daken bieden geen blinde afwatering, maar laten wel toe om het dak zo goed als horizontaal te plaatsen.

Tot voor kort bestonden roterende lamellen enkel in een niet-openschuifbare variant, al is daar nu ook al verandering in gekomen

Roterende lamellen

Ook beweegbare lamellen zorgen voor een dynamische dakafwerking waarmee zonlicht en warmte naar believen gedoseerd kunnen worden. De lamellen – veelal uit aluminium, al bestaan er ook varianten met houten lamellen – kunnen individueel tot ongeveer 150° om hun as draaien, waarmee de intensiteit van het invallende licht geregeld kan worden. De automatisering van deze dak­oplossing wordt eenvoudig met één lineaire motor verzorgd.

Tot voor kort bestonden terrasoverkappingen met roterende lamellen enkel in een niet-openschuifbare variant, al is daar ondertussen ook al verandering in gekomen. Op die manier krijgt de gebruiker nog meer controle over de zonlichtinval.

Bij systemen met aluminium lamellen kan de afwatering individueel per lamel verzorgd worden, waardoor het water zelfs tijdens de draaibeweging naar de zijdelings geïntegreerde gootprofielen afgevoerd kan worden. Het grote voordeel hiervan is dat deze overkapping ook volledig horizontaal georiënteerd kan zijn.

windschermen

Voor extra bescherming bieden de meeste terrasoverkappingen de mogelijkheid om (geautomatiseerde) windschermen te integreren. Ook hierin is heel wat keuze en, in­dien gewenst, is het zelfs mogelijk om verschillende systemen of materialen te combineren.

Screens

Windvaste screens zijn al dan niet beweegbare doeken uit acryl, polyester of met pvc bedekte glasvezel, die opaak of gedeeltelijk transparant kunnen zijn. Net zoals een klassieke buitendoekzonwering worden dergelijke screens zijdelings in de staande profielen geïntegreerd – doorgaans met een ritsgeleidingssysteem – waardoor ze windvast genoeg zijn om 'vrijstaand' onder een terrasoverkapping te monteren. Bij sommige systemen worden de kasten met een doekrol in de dakstructuur geïntegreerd, waardoor er geen extra opbouwkast zichtbaar is en de terrasoverkapping mooier en slanker oogt.

Transparante wandafwerking

Een luxueuzere wandafwerking bekomt men met glazen panelen. Zij bieden een prima windbescherming en kunnen zowel vast als verschuifbaar uitgevoerd worden. Net als bij de screens geldt dat het geleidingssysteem in bepaalde modellen onzichtbaar in de structuur geïntegreerd kan worden.

Een financieel voordelig alternatief voor de glazen panelen zijn panelen uit polycarbonaat. Ook zij kunnen vast of verschuifbaar uitgevoerd worden, in heldere of opake variant en met of zonder uv-filterende folie.

Schuifpanelen

Ook (glazen) schuifpanelen, ingevuld met screens of (houten) lamellen, zijn een optie. Zij hebben een moderne, maar warme uitstraling, waardoor ze vandaag erg populair zijn. Indien gewenst, kunnen schuifpanelen met kantelbare lamellen bovendien volledig afgesloten worden, om zo een betere controle over de lichtinval te bieden, alsook extra privacy.

extra opties

Hoe meer tijd men buiten wil doorbrengen, hoe meer aandacht er besteed wordt aan extra comfortmaatregelen. Door automatisatie, ver­lichting en/of een geluidsinstallatie te integreren, kan men namelijk optimaal van de extra buitenruimte genieten. Ook verwarmingselementen kunnen toegevoegd worden, al worden deze steeds in opbouw geplaatst.

Automatisering

De motor en de elektrische bedrading van dynamische systemen zoals screens en beweegbare lamellen worden, net zoals de bekabeling van roteerbare lamellen, normaal onzichtbaar in de structuur weggewerkt en de systemen worden standaard met een afstandsbediening geleverd. Indien gewenst, kunnen er ook regen- of windsensoren toegevoegd worden, waardoor de systemen bij regen automatisch sluiten of de screens bij hevige wind automatisch worden opgehaald.

Verlichting en muziek

Verlichting kan op verschillende manieren toegevoegd worden, van ledstrips of spotjes in de verticale en/of horizontale structuur tot RGB-verlichting in de goten of zelfs ledverlichting in de lamellen. Om een geluidsinstallatie te integreren, wordt doorgaans geopteerd voor compacte luidsprekers die in de profielen geïntegreerd worden.

Met dank aan Bozarc, Harol en Renson