Voor elk probleem de gepaste houtbehandelingsproducten

Om de levensduur stabiel te houden en zelfs te verlengen, moet hout steeds op een correcte manier voorbereid, behandeld, beschermd en onderhouden worden. En dit ongeacht welke houtsoort men gebruikt. De juiste houtbehandelingsproducten bieden verschillende voordelen, gaande van slijt- en kleurvastheid over esthetiek tot duurzaamheid, afhankelijk van de ondergrond, het beoogde gebruik en de omgevingsomstandigheden. 

Waarom hout behandelen?

Respect voor het materiaal

Het correct behandelen van hout is essentieel om de intrinsieke schoonheid, duurzaamheid en functionaliteit ervan te behouden. Door hout goed te behandelen, tonen we respect voor het materiaal en de natuurlijke hulpbronnen waaruit het voortkomt.

Mogelijke problemen en hun behandeling

Hout is gevoelig voor verschillende schadelijke factoren waaronder vocht, uv-straling, temperatuurschommelingen, mechanische belasting, schimmels, insecten en chemische blootstelling.

(Preventieve) behandeling helpt om beschadiging, veroudering, verkleuring, houtrot en houtworm te voorkomen en/of te verhelpen, waardoor het materiaal langer meegaat en zijn esthetische waarde behoudt.

Beschadiging

Hout kan gemakkelijk beschadigd raken door krassen en deuken door mechanische belasting. Een beschermende afwerking, zoals vernis, helpt deze schade te beperken en het hout in goede staat te houden. De vernis zal in eerste instantie de schok opnemen, waardoor het hout beschermd blijft.

Veroudering

Hout kan door veroudering (natuurlijke slijtage en/of onvoldoende onderhoud) uitdrogen, barsten of kromtrekken. Dit proces kan versneld worden door schommelingen in de temperatuur en luchtvochtigheid.

Door regelmatig onderhoud van de beschermingslaag kan men hout hiertegen beschermen. Houtvezels die bijvoorbeeld heel droog zijn, kan men voeden met olie. Zo worden de vezels opnieuw soepel en tegelijkertijd blokkeert men de poriën. Daarnaast wordt de kleur van het hout terug intensiever.

Verkleuring

Hout dat blootgesteld is aan uv-stralen, zal na een tijd verkleuren. Door een bescherming met pigmenten te gebruiken, zoals niet kleurloze vernis, zullen de uv-stralen eerst de kleurpigmenten van de bescherming aanvallen. Zo blijft het hout beschermd.

Houtrot

Hout dat niet voldoende beschermd is en langdurig blootgesteld wordt aan vocht zal in vele gevallen leiden tot een versnelde degradatie van het houtwerk, wat zich kan uiten als houtrot en/of schimmelgroei. Buitenhout heeft hier veel meer last van dan binnenhout, aangezien dit constant in contact is met de elementen.

Aangetast hout moet volledig verwijderd worden tot op het gezonde stabiele hout. De verwijderde delen kunnen dan hersteld worden met nieuw hout of een houtrot vulmiddel. Belangrijk is wel dat men alvorens tot herstellen over te gaan, de vrijgemaakte delen eerst impregneert met een houtrot impregneermiddel om eventuele niet verwijderde/verwijderbare delen en schimmelsporen aan te pakken.

Voorkomen is echter beter dan genezen. Preventieve maatregelen, zoals een houtbehandeling tegen schimmels, zijn dus aangeraden.

Houtworm

Houtworm is het gevolg van ongedierte, zoals termieten, kevers en houtwormen die zich voeden met houtvezels en op die manier ernstige structurele schade kunnen veroorzaken. Dit probleem kan behandeld worden met houtwormverdelger, zowel preventief als curatief. 

TRENDS IN HOUTBEHANDELING

De eisen en voorkeuren van klanten zijn persoonlijk en vaak uiteenlopend. Sommigen wensen een zo natuurlijk mogelijk uitzicht, terwijl anderen voor een felle en volledig dekkende kleur gaan.

We zien echter wel dat men vaker de natuurlijke houtlook na het schuren wil behouden, waardoor de impact van beschermingsproducten minimaal moet blijven. De juiste productkeuze is dus cruciaal.

Soorten houtbehandeling

Olie

Oliebehandelingen bestaan meestal uit natuurlijke oliën, zoals lijnzaadolie of tungolie, soms aangevuld met synthetische harsen voor extra duurzaamheid. Olie geeft een matte of licht glanzende afwerking en accentueert de natuurlijke nerf en kleur van het hout. Het dringt diep in het hout en voedt van binnenuit, waardoor het hout beschermd is tegen uitdroging en barsten. Geschikt voor vloeren, meubels, werkbladen, terrassen, gevels, tuinhout ...

Vernis

Vernis is een transparante of semi-transparante vloeibare afwerking die bestaat uit een combinatie van harsen, oplosmiddelen en droogmiddelen.  Het biedt glans en bescherming tegen uitdroging, barsten, vocht en uv-straling.

Voor binnengebruik zijn het uitsluitend producten op waterbasis (als oplosmiddel). Ideaal voor decoratieve houtoppervlakken, zoals tafels en kasten. Daarnaast bestaan er ook varianten op solventbasis voor buitengebruik bij extreme omstandigheden, zoals bootvernis.

Parketvernis

Ook parketvernis bevat harsen, oplosmiddelen (water) en droogmiddelen. Het legt een harde, slijtvaste, transparante of gekleurde film op het oppervlak. Verkrijgbaar in matte, zijdeglans en glanzende afwerkingen. Geschikt voor vloeren, trappen en andere oppervlakken die intensief gebruikt worden.

Beits

Beits bestaat uit kleurstoffen, bindmiddelen en oplosmiddelen en is verkrijgbaar op zowel water- als solventbasis. Beits bestaat in drie versies: niet dekkende beits, halfdekkende beits en dekkende beits.

Beits wordt gebruikt om het hout te beschermen met een korrelige laag en eventueel te kleuren, terwijl het de houtnerf zichtbaar laat. Geschikt voor buitengebruik (ramen, deuren, tuinhuizen ...).

Wax

Waxbehandelingen zijn gebaseerd op bijenwas, carnaubawas of synthetische wax. Het biedt een natuurlijke, matte afwerking en beschermt tegen lichte slijtage. Geschikt voor meubels en decoratieve objecten.

Hardwaxolie

Hardwaxolie is een combinatie van natuurlijke oliën en harde waxcomponenten die wordt gebruikt om houten oppervlakken (parketvloeren) te beschermen en te verfraaien. Het biedt de voordelen van zowel olie- als waxbehandelingen, wat resulteert in een duurzame en esthetisch aantrekkelijke afwerking.

Tinten

Tinten zijn verkrijgbaar op solvent- of brandalcoholbasis. Ze dienen om het hout bij te kleuren, imperfecties te verbergen, ... alvorens er een beschermende afwerking over aan te brengen.

Primer & tint

Dit is een houtprimer op solventbasis met een tint die het hout tegelijkertijd voorbereidt op een beschermingslaag (een vernis) en bijkleurt.

Impregneermiddelen

Deze producten bevatten biociden en fungiciden om hout te beschermen tegen schimmels, insecten en vocht. Wordt vooral gebruikt voor buitenhout, zoals tuinmeubelen, tuinhuizen en schuttingen, maar ook voor schrijnwerkerij, zoals houten balken onder het dak.

Gangbare houtsoorten en hun aandachtspunten

Eikenhout

Een duurzame houtsoort voor binnen en buiten die bekend staat om zijn sterkte en schoonheid. Eik wordt zowel gebruikt voor constructie als voor hoogwaardige esthetische afwerkingen.

Behandeling met olie of vernis helpt de rijke kleur en textuur te behouden. Opgelet: dit is een tannine houdend hout. Om opkomende tannines tegen te houden en vlekvorming te voorkomen, kan dit hout behandeld worden met een primer alvorens er een vernis op aan te brengen. Net geschuurde eik is vaak heel bleek. Indien dit aspect graag behouden wordt, gebruikt men best een aangepaste vernis.

Grenen- en vurenhout

Zachte houtsoorten die gemakkelijk te bewerken zijn, maar gevoelig voor krassen en zeer slecht vochtbestendig. Worden meestal binnen gebruikt als constructiehout of voor standaardafwerkingen.

Beukenhout

Een sterke houtsoort die gevoelig is voor vocht en dus enkel voor binnentoepassingen gebruikt wordt (vooral voor oppervlakken met zware mechanische belasting zoals trappen en leuningen). Door dit hout goed te sealen tegen vocht, kan het zijn mooie uitstraling en sterkte behouden.

De porositeit van beuk kan enorm verschillen, dus een goede voorbereiding is essentieel voor de behandeling van deze houtsoort. 

Meranti en merbau

Veel gebruikte houtsoorten voor ramen en deuren omdat ze zeer vochtbestendig zijn en weinig invloed hebben van thermische schommelingen. Nadeel is dat ze wateroplosbare stoffen bevatten en dus verkleuringen in de afwerking kunnen vertonen.

Behandeling met een vochtwerende vernis (binnenhuis) of beits (buitenhuis) zorgt ervoor dat het hout zijn vorm, look en functie behoudt.

Teak

Teak is vettig, exotisch hout dat zeer resistent is tegen vocht en hierdoor ook gebruikt wordt voor buitenmeubels. Door teak te beschermen met een uv-werende olie kan het lang zijn warme kleur behouden.

Cederhout

Ceder is een veelgebruikte houtsoort voor buitengevelafwerking door zijn hoge vochtresistentie. Het biedt een natuurlijke bescherming door snel te vergrijzen. Ceder is echter niet geschikt voor constructietoepassingen omdat het een zeer zachte houtsoort is.

Tegenwoordig wordt ceder ook wel vervangen door Thermowood - van Europese naaldbomen die dankzij een verhittingsproces veel minder gevoelig zijn voor vocht, schimmels, …. Thermowood heeft dezelfde eigenschappen als ceder maar is goedkoper en ecologisch meer verantwoord.

10-stappenplan voor houtbehandeling

1. Reiniging van het oppervlak

Verwijder vuil, stof en andere verontreinigingen van het houtoppervlak. Gebruik hiervoor een zachte borstel, een stofzuiger of perslucht.

2. Ontvetten

Als het hout vervuild is met vet, olie of andere vetachtige stoffen, moet men het ontvetten. Dit kan met ontvettingsmiddelen of speciale houtreinigers.

3. Schuren

Schuur het houtoppervlak om eventuele ruwe plekken, oneffenheden, oude afwerklagen of verf te verwijderen. Dit zorgt voor een glad oppervlak en bevordert de hechting van de nieuwe afwerklaag.

4. Herstellen van beschadigingen

Repareer eventuele beschadigingen, scheuren of gaten in het hout met geschikte vulmiddelen of houtreparatieproducten.

5. Voorkomen van houtsoortspecifieke problemen

Sommige houtsoorten kunnen bepaalde problemen veroorzaken, zoals ‘bloeden van inhoudsstoffen’. Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van de specifieke eigenschappen van het gebruikte hout en neem indien nodig preventieve maatregelen, zoals het aanbrengen van een isolerende primer.

6. Drogen

Zorg ervoor dat het hout volledig droog is vooraleer de behandeling te beginnen. Vocht in het hout kan de hechting van afwerkingslagen verminderen en problemen veroorzaken, zoals schimmelgroei.

7. Selecteren van de juiste behandeling

Kies een geschikte behandeling op basis van het beoogde gebruik en de omgevingsomstandigheden. Bijvoorbeeld, voor buitentoepassingen is het belangrijk om behandelingen te gebruiken die bestand zijn tegen uv-straling en vocht.

8. Toepassen van de behandeling

Volg nauwkeurig de instructies van de fabrikant bij het aanbrengen van de gekozen behandeling. Gebruik de juiste kwasten, rollers of spuitapparatuur en zorg voor een gelijkmatige dekking.

9. Droogtijd en herhaling

Laat de behandeling volledig drogen volgens de aanbevelingen van de fabrikant. Indien nodig, breng meerdere lagen aan met de juiste droogtijd tussen elke laag.

10. Onderhoud

Regelmatig onderhoud is essentieel voor een langdurige bescherming. Controleer het hout periodiek en werk de behandeling bij indien nodig.

_{Met dank aan Caparol, Rust-Oleum, Sikkens en V33}