Kies de juiste voegproducten voor droogbouw
Een perfecte oplevering van wanden en plafonds wordt steeds belangrijker. Hoe u dat precies aanpakt, hangt af van een aantal factoren, waaronder het vereiste afwerkingsniveau. Voor de afwerking van gipskartonplaten bestaan er voegproducten op basis van poeder die na het mengen met water binnen een bepaalde tijd uitharden. Daarnaast is er een gamma kant-en-klare voegproducten, vooral gebruikt als finisher. Ze worden zowel met de hand, met de rol als met een airlessmachine of semi-automatische tools aangebracht. Tegen het scheuren van de voegen wordt een papieren voegband aangeraden.
VOEGAFWERKING VOOR EGAAL RESULTAAT
Afhankelijk van afwerkingsniveau
Het perfect afwerken van de voegen tussen gipskartonplaten zorgt voor mooie, vlakke wanden of plafonds. Hoe dat bij voorkeur gebeurt – of de voegen enkel gevuld worden of meteen ook afgewerkt – is afhankelijk van het gewenste opleveringsniveau en van wat er nadien op de wand of het plafond komt. Voor glanzende verven en plafonds is vaak het hoogste afwerkingsniveau vereist. Voor bepaalde behangtypes volstaat een iets lager niveau. Als het gaat over een puur functionele toepassing voor bijvoorbeeld stabiliteit, brandwerendheid of geluidsisolatie is een afwerkplamuur bovenop een basislaag niet nodig, evenmin als voor tegelwerken.
Het afwerkingsniveau is afhankelijk van wat er nadien op de wand komt
Klassen
In België en bepaalde bouwwerven in het Groothertogdom Luxemburg worden de klassen F1, F2 en F3 gehanteerd. F1 stemt overeen met minimale voegafwerking (één arbeidsgang). F2 wordt onderverdeeld in F2a en F2b. F2a stemt overeen met standaard voegwerk. F2b is standaard voegwerk met bijkomend een laag pleister door middel van schrapen over het volledige oppervlak. Dit zorgt voor een uniform zuigvermogen van de ondergrond en verbetert de oppervlakte van de drager. F3 is dan weer specifiek voor een volledige uitvlakking/afwerking van het gipsplatenoppervlak met behulp van gebruiksklare, dunlagige plamuren of dunpleisters. In andere Europese landen is de corresponderende classificatie Q1 tot en met Q4.
SOORTEN VOEGPRODUCTEN
Setting compound
Uitharding door uitdroging: voegproduct in poedervorm, verpakt in zakken, dat na menging met water binnen bepaalde tijd uithardt. Tijdens de productie worden additieven toegevoegd die de verwerkingstijd en uithardingstijd bepalen. Er zijn verschillende soorten fillers, elk met hun specifieke verwerkingstijd: 15, 30, 40, 90 of 120 minuten.
Air-drying compound
Luchtdrogend voegproduct in poedervorm, verpakt in zakken, dat na menging met water binnen een bepaalde tijd uitdroogt door contact met de lucht. De droogtijd is afhankelijk van de klimatologische omstandigheden (temperatuur, luchtvochtigheid, luchtcirculatie).
Readymix
Gebruiksklare pasta, verpakt in emmers of zakken, uitdroging door contact met lucht. Readymix heeft een quasi onbeperkte verwerkingstijd en in vergelijking met poeder een langere droogtijd, afhankelijk van de klimatologische omstandigheden. Gebruiksklare voegmiddelen zijn 2-in-1 producten (filler en finisher) of afwerkingslaag. De meeste readymix voegmiddelen zijn verwerkbaar met de hand, met een rol of met een airlessmachine voor volvlakkige afwerking.
DE JUISTE KEUZE
Een goed voegproduct is makkelijk verwerkbaar, heeft consistente verwerkingstijden, lage krimp en is makkelijk schuurbaar voor een perfect glad resultaat.
Verschil vulmiddel en afwerkplamuur
Een apart vulmiddel is vaak iets grover van structuur met een iets grotere korrel, met een lage krimp; dit om de grootste voegen op te vullen. Een afwerkplamuur of finisher is fijner van korrel, makkelijker op te schuren en zorgt voor een zeer glad resultaat.
Keuze tussen poeder en pasta
Een voegproduct in poedervorm hardt na menging met water binnen bepaalde tijd uit door uitdroging of door contact met de lucht. Een gebruiksklaar voegmiddel (pasta), zal uitdrogen en uitharden door in contact te komen met lucht. Pasta’s hebben een zo goed als onbeperkte verwerkingstijd en in vergelijking met poeder een langere droogtijd, uiteraard afhankelijk van klimatologische omstandigheden. Tip: In de regel kan u een voegpasta aanbrengen op een poederachtig materiaal. Een poedermateriaal daarentegen is niet geschikt als afwerklaag op een voegpasta.
Verwerkingstijd
Het gekozen product met de bijpassende verwerkingstijd is vaak afhankelijk van het type werf. Voor grote werven is vaak een langere verwerkingstijd aangewezen. Vaklui verwerken hier zoveel mogelijk voegen met een batch voegmiddel, en ze krijgen voldoende tijd om de voeg te laten uitharden voor de volgende laag wordt aangebracht. Op kleinere werven wordt de verwerkingstijd liever korter gehouden.
Een oplevering van perfect gladde wanden en plafonds wordt steeds belangrijker
Correcte plaatsing voegband
Het gebruik van voegband is enorm belangrijk tegen het scheuren van de voegen. Er zijn wapeningsbanden in papier of gaas op de markt. Voor de sterkste verbinding van gipskartonplaten wordt wapeningsband uit papier aangeraden. Deze vangt de werking van materialen (opbouwstructuur, platen ...) het best op en voorkomt zoveel mogelijk scheurvorming. Bij papieren voegband is de werkwijze als volgt: meerdere voegen vullen, voegband kleven en gelijkmatig aandrukken met het plamuurmes in de nog natte plamuur. Hier bovenop nog een dun plamuurlaagje zodat er zowel onder als boven de papieren band in dezelfde arbeidsgang plamuur is aangebracht. De wapening is toepasbaar bij afgeschuinde boorden of kanten (AK of ABA), 4 x AK of ABA, en kopse naden bij gipsplaten en als aansluiting tussen wand met plafond en hellend dak. Gaasband kan eveneens gebruikt worden als wapening voor afgeschuinde naden bij gipsplaten, maar is minder geschikt voor de kopse voegen wegens de extra overdikte die achteraf weer weggevoegd moet worden. Een zelfklevende gaasband werkt vaak iets sneller; er moet namelijk geen extra laag voegmiddel geplaatst worden waar de wapeningsband in moet gekleefd worden, maar de kans op scheurvorming is iets hoger.
TOEPASSINGSTIPS
- De ondergrond dient stofvrij, droog, vetvrij en stabiel te zijn.
- Gebruik uitsluitend schoon gereedschap van corrosiebestendig materiaal.
- Neem een propere mengemmer om voegmiddelen in poedervorm te mengen met water. Hard geworden gipsresten bemoeilijken de aanmaak en verwerking: er is gevaar voor klontervorming en het versnellen van verwerkingstijden. Gebruik van lauw of warm water versnelt eveneens de verwerkingstijden.
- De temperatuur dient hoger te zijn dan 5 °C voor een optimale werking (verwerkingstijden uitharden, uitdrogen) van de voegmiddelen. Afhankelijk van de temperatuur, luchtvochtigheid en luchtcirculatie kunnen verwerkingstijden variëren. Vermijd grote temperatuurschommelingen binnen korte periode; het gebruik van bv. een bouwdroger wordt afgeraden.
- Respecteer de mengverhouding (water/poeder) en de werkwijze voor het aanmaken van voegmiddel in poedervorm om klontervorming te voorkomen.
- Voeg steeds het voegproduct toe aan water, nooit het water toevoegen aan het poeder.
- Nooit mengen met andere (voeg-)producten.
- Eens het voegmiddel start met uitharden, geen water (of poeder) toevoegen gezien dit de eigenschappen van het product kan wijzigen, met scheurvorming, korrels enz. tot gevolg.
- Op de verpakking staat de productiedatum vermeld. De houdbaarheid van voegproducten is minimaal 9 maanden na deze datum. Na verloop van deze periode kunnen de producten nog worden gebruikt waarbij de tijden voor verwerking, uitharden of uitdrogen mogelijk afwijken. Bewaar voegmiddelen steeds in hun originele, gesloten verpakking beschermd tegen zon, vochtigheid en vorst.
WERKWIJZE STAP VOOR STAP
Keuze uit drie technieken
- Ofwel filler en finishers in poedervorm verpakt in zakken, te vermengen met water;
- Ofwel een combinatie van beide: voegen vullen met filler in poedervorm en afwerking met gebruiksklare pasta (readymix);
- Ofwel gebruiksklare pastafiller en finisher (2-in-1), verpakt in emmers of zakken (readymix).
Het vullen en afwerken van gipsplaten volgt de vereiste afwerkingsgraden: filler even breed als de voeg; de finisher breder dan de voeg voor een vloeiende overgang. Ofwel twee lagen finisher, een eerste breder dan de voeg voor vloeiende overgang en een tweede geschraapte laag over het gehele plaatoppervlak.
Machinaal verwerken
Machinaal verwerken kan ook. Dit zowel met een airlessmachine en een readymix pasta of met de gekende semi-automatische tools zoals een bazooka of een box. De werkwijze is als volgt:
- Maak de naad stofvrij.
- Vul de naden in combinatie met wapeningsband; ofwel met filler (poeder), ofwel met readymix fill+finish (gebruiksklare pasta).
- Roer indien aangewezen de gebruiksklare pasta in de emmer met een schroefmachine en mixer tot een homogene massa (dit is bij de meeste pasta’s niet nodig).
- Plaats de emmer onder de airlessmachine en stel deze af volgens de voorschriften van de fabrikant (drukregeling, type pistool ...)
- Richt het spuitpistool recht op de gipsplaten. Een omhoog of omlaag gericht pistool levert ongelijkmatige dikte van het voegmiddel op de plaat op. Spuit van boven naar beneden waarbij de lagen iets overlappen in de breedte. Laat uitdrogen.
- Strijk glad met een breed spackmes, eveneens van boven naar beneden, totdat alle oneffenheden zijn verdwenen.
- Wacht drie uur.
- Breng na droging eventueel een tweede laag aan (stap 5-7).
- Eens de laag voldoende is uitgedroogd (na ca. 12-24 u. afhankelijk van het gebruikte product en de werfomstandigheden) licht opschuren.
Met dank aan Dalapro, Gyproc®, Knauf, Semin en Siniat
