SIERLIJSTEN MET INDIRECTE VERLICHTING CORRECT PLAATSEN

Opbouwsystemen geschikt voor renovatie en nieuwbouw

Indirecte verlichtingsprofielen zijn perfect om een interieur mee te upgraden. Ze passen in moderne, landelijke of klassieke ruimtes en de creatieve mogelijkheden zijn eindeloos. De installatie is in principe simpel, maar toch zijn er bij de keuze van de profielen en de verlichting, en ook bij de uitvoering, enkele aandachtspunten die bepalend zijn voor het eindresultaat. 

WANNEER INDIRECTE VERLICHTINGSPROFIELEN?

Indirecte verlichtingsprofielen zijn er voor nieuwbouw en renovatie (het is een opbouwsysteem), en passen in alle interieurs. Ze zijn er in verschillende materialen: mdf, pleister en kunststof.
Er zijn zeer smalle en strakke profielen, maar evenzeer landelijke profielen met glooiingen of klassiek geornamenteerde profielen. De profielen worden ingezet als uplighter (die stuurt het licht naar boven), als downlighter (die laat het licht naar beneden schijnen) of als een combinatie van beide om:

• donkere ruimtes te verlichten;
• de kamer visueel te vergroten;
• sfeer en gezelligheid te creëren;
• een ruimte extra pit te geven.

Donkere ruimtes verlichten

Indirecte verlichting kan donkere ruimtes, zoals een gang of een traphal, een extra dimensie geven of als 'safety light' voor de kinderen dienen. Het gangpad wordt zo op een comfortabele manier verlicht, doordat er geen rechtstreekse inkijk is in de lichtbron.

De kamer vergroten

Met indirecte verlichtingsprofielen kan de ruimte visueel worden vergroot. Een uplighter die het plafond verlicht, kan dat plafond visueel hoger doen lijken, waardoor ook de ruimte in haar geheel groter lijkt. Een downlighter die de achterste wand verlicht, creëert dan weer een visueel diepere ruimte.

Sfeer en gezelligheid

Bij indirecte verlichting is de lichtbron niet zichtbaar. Het licht wordt via weerkaatsing op het plafond, de muur of de vloer verspreid. Hierdoor wordt verblinding uitgesloten en wordt er een gelijkmatige verspreiding van het licht zonder schaduwen en met zachte overgangen bekomen. Dat zorgt voor sfeer en gezelligheid in de ruimte.

Extra pit voor de ruimte

Een creatieve combinatie van indirecte verlichtingsprofielen geeft de ruimte meer cachet en kan optreden als eyecatcher van het interieur. Deuren, schilderijen en spiegels kunnen met indirecte verlichtingsprofielen worden omlijst of wanden en plafonds kunnen er verticaal en horizontaal mee worden bekleed.

DE PLAATSBEPALING

Waar plaatsen?

De indirecte verlichtingsprofielen kunnen in principe om het even waar op de wand of op het plafond worden bevestigd. Om bepaalde effecten te bekomen, is een correcte lokalisatie echter belangrijk. Zo is uit de praktijk gebleken dat, om een optimaal ruimtevergrotend effect te bekomen, een uplighter het best minstens zo'n 14 centimeter onder het plafond wordt geplaatst. Een lichtstrook op de muur voegt dan weer extra dimensie toe aan de muur (van 2D naar 3D).

Combineren met andere profielen

Er wordt aangeraden om een uplighter met kroonlijsten en een downlighter met plinten te combineren. Uplighters en downlighters zetten niet enkel het plafond, de wand of de vloer in de spotlights, maar vestigen ook extra aandacht op de onvolmaaktheden ervan. Die onvolmaaktheden (bv. krakjes in het pleister of randen van het behangpapier) bevinden zich meestal op een naad (bv. tussen de wand en het plafond) of in de hoeken, en kunnen mooi worden weggestopt met een kroonlijst of een plint.

DE MATERIAALKEUZE

Welke verlichting?

Indirecte verlichtingsprofielen worden in de meeste gevallen gecombineerd met ledverlichting. Ledverlichting is duurzaam en onderhoudsvrij, verbruikt tot 85% minder energie dan traditionele verlichting, is veilig (wordt nauwelijks warm en trekt geen muggen of vliegen aan) en is klein en compact. De belangrijkste criteria bij het kiezen van ledverlichting zijn de levensduur, lichtsterkte, lichtkleur en kleurweergave.

• Een minimale levensduur van 30.000 uur is aangeraden.
• Een lowlumenlichtsterkte (100 lumen) geeft sfeerlicht. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van highlumenleds (min. 500 lumen), is er (meestal) geen primaire verlichting meer nodig (maar dat is natuurlijk afhankelijk van het aantal ramen, het doel van de ruimte …).
• Een lichtkleur van 2.300 kelvin geeft een extra warme kleur (witte muren zien er gelig uit). 2.700 kelvin is warm (aanbevolen), 3.000 kelvin warmwit en 6.500 kelvin koel wit.
• De kleurweergave-index (CRI) is een waarde van 1 tot 100 die aangeeft hoe accuraat een lichtbron de kleuren van objecten kan weergeven. Daglicht geeft het meest correct kleuren weer en heeft een CRI van 100. De aanbevolen waarde voor leds ligt tussen 80 en 100.

Voor de toepassing in indirecte verlichtingsprofielen worden er ledbars of ledstrips gebruikt. Belangrijk is dat de lichtbundels van de leds in de bar of strip elkaar overlappen. Als de lichtbundels elkaar niet overlappen, dan is de lichtlijn onderbroken en zijn er, in plaats van een lineaire lichtstrook, afzonderlijke lichtpunten te zien.

Welk profiel?

In indirecte verlichtingsprofielen is er plaats voorzien voor de ledstrip of de ledbar. Ook de bekabeling van de ledverlichting kan worden verstopt in het profiel. Let wel, sommige slanke indirecte verlichtingsprofielen bieden onvoldoende ruimte voor de transfo('s) (als er voor 230V-ledstrips of -bars wordt gekozen, is er geen transfo nodig) en voor de bekabeling (highlumenledverlichting heeft ongeveer dubbel zoveel bedrading als lowlumenledverlichting).
Eventueel kan de bekabeling dan in de muur worden ingebouwd en kan er gezocht worden naar een plekje waar de transfo uit het zicht kan worden gelegd (bv. in een kast). Transfo's kunnen immers niet zomaar worden ingebouwd (of afgesloten in het profiel worden geplaatst). Een transfo moet zijn warmte kwijt kunnen.

AANDACHTSPUNTEN BIJ UITVOERING

Correct verzagen

De sierlijsten laat men 24 uur in de kamer liggen voor ermee aan de slag wordt gegaan, zodat ze niet uitzetten of inkrimpen door de verandering van omgeving. In elke hoek van de ruimte wordt het niveau aangeven. Deze punten rondom de ruimte worden verbonden door middel van een krijtkoord. De profielen worden op maat gezaagd. Een verstekbak helpt om de lijsten onder een bepaalde hoek te zagen. De zaagkeuze beïnvloedt de kwaliteit van de zaagsnede. De geschikte zaag is afhankelijk van het te verzagen materiaal. Zo wordt er voor het verzagen van een kunststof sierlijst (uit bv. polyurethaan) het best voor een zaagblad met dicht bij elkaar staande zaagtanden gekozen.

Bevestiging van de ledbar

Wordt er een ledbar als verlichtingsarmatuur gekozen, dan wordt er eerst een metalen profiel aan de muur geschroefd waarop de ledbar wordt geklikt. Over dat metalen profiel wordt de sierlijst dan geschoven. Voor de hoeken zijn er verbindingsstukken beschikbaar die ervoor zorgen dat de lichtstrook ook in de hoeken mooi doorloopt.

Ledstrips worden gekleefd

Ledstrips worden aan het verlichtingsprofiel zelf verlijmd. De strips zijn flexibel genoeg om ook de hoeken te kunnen aandoen. Kwaliteitsvolle ledstrips hebben een aluminium omhulling. Het aluminium zorgt voor de nodige afkoeling van de verlichting. Als de aluminium omhulling niet aanwezig is, dan dient er steeds een aluminium plaatje of aluminium tape tussen de ledstrip en het indirecte verlichtingsprofiel te worden voorzien om verhitting te vermijden.

Keuze voor de juiste lijm

Welke lijm geschikt is voor de bevestiging van de indirecte verlichtingsprofielen aan de muur, is afhankelijk van de ondergrond en van het materiaal waaruit het indirecte verlichtingsprofiel is opgebouwd. Verder is het belangrijk dat de juiste lijm wordt gebruikt om twee stukken profiel aan elkaar te bevestigen. Als dat niet correct gebeurt, dan is de kans groot dat de verbindingsnaden te zien zijn wanneer de ledverlichting brandt. Volg voor het verlijmen de instructies van de sierlijstenfabrikant.

Soms is schroeven nodig

Grote sierlijsten uit wat zwaarder materiaal (zoals sierpleister of mdf) worden vastgeschroefd, met een ratio van één vijs per meter. De kop van de vijs wordt in de sierlijst geschroefd en opgestopt.

AFWERKING

Volg bij het schilderen van de profielen de aanbevelingen van de fabrikant met betrekking tot de voorbereiding van de ondergrond. Kunststoffen sierlijsten zijn vaak al van een primer voorzien. Meestal worden de verlichtingsprofielen in dezelfde kleur geschilderd als het vlak waarop ze zijn bevestigd. Die muur of dat plafond is bij voorkeur in een lichte kleur geschilderd om een optimale reflectie van de indirecte verlichting te realiseren.