Vermijd monsterboetes door correcte ladingzekering
Uw lading correct vastzetten en laden volgens de letter van de wet
"Graafkraan valt van dieplader en knalt tegen vangrail. Weg tijdelijk afgesloten." Het ladingzekeren van grote werf- en bouwmachines op een vrachtwagen blijkt geen sinecure, zo bewijzen krantenkoppen. Dagelijks worden vrachtwagens aan de kant gezet vanwege een niet-correcte zekering van lading. Dat is maar goed ook, want wanneer een grote graafmachine of kraan begint te schuiven, is een ongeval met zware gevolgen snel gebeurd.
Gerechtelijke deskundigen worden regelmatig geconfronteerd met dossiers over foutief gezekerde ladingen van zwaar bouwmateriaal. Waar u het best rekening mee houdt? Hoe u uw lading optimaal zekert en welke regels gelden rond overbelading, ontdekt u in onderstaand artikel.
Geen ontsnappen aan ...
Groot bouwmaterieel vervoert u in negen op de tien gevallen met een open transportmiddel zoals een dieplader. Dat betekent dat alles zichtbaar is voor iedereen, ook voor politie. Daarom is het frappant te noemen dat er nog steeds zoveel gevallen worden gemeld. Loopt u één keer tegen de lamp, dan komt u er waarschijnlijk nog met een waarschuwing vanaf. Maakt u zich schuldig aan recidivisme of bent u een veelpleger, dan kunnen de boetes in de honderdduizenden euro's lopen met uitschieters tot 600.000 euro. Beter voorkomen dan geruïneerd achterblijven dus.
Schuiven of kantelen
Een lading kan slechts op twee manieren van het transport 'vallen': door ervan te schuiven of door om te kantelen. Als u bouwmachines vervoert, dan zijn dat de twee zaken waar u rekening mee dient te houden. Zekeren heeft enkel betrekking op het vervoer. U kunt zich met andere woorden niet zekeren om de impact te kunnen opvangen van een ongeval of aanrijding met derden.
Er is meer nodig dan een spanriempje
Spanriemen behoren niet tot de oplossingen om zware bouwmachines mee te zekeren. U kunt er een beperkte lading mee op zijn plaats houden als u deze op een klassieke manier gebruikt, maar voor zwaar bouwmaterieel is het geen optie.
Klassiek zekeren met een spanriem staat synoniem voor: over de lading en neergetrokken zekeren, ook wel 'neerbinding' genoemd. Hou er rekening mee dat, zelfs al heeft de spanriem een breeksterktewaarde (LC of Lashing Capacity) van 5.000 daN (zo'n 5.000 kg dekanewton), dan nog trekt hij maar tot maximaal 500 daN naar beneden.
Misvattingen over het transport van bouwmaterieel
Gewicht van het bouwmaterieel is geen factor
Het is niet omdat een lading zwaar is, dat ze niet kan wegschuiven. De eerste wet van Newton, ook wel de traagheidswet genoemd, zegt het volgende: zolang er geen netto resulterende kracht op een voorwerp werkt, zal het voorwerp altijd met een constante snelheid blijven bewegen. Een lading in beweging zal met andere woorden altijd in dezelfde richting blijven bewegen. Het enige dat op dat moment de lading op haar plaats houdt, is de wrijving. De mate van wrijving tussen bouwmachine en de laadvloer wordt aangegeven door de wrijvingscoëfficiënt. Deze waarde bepaalt of iets wel dan niet gaat schuiven.
Als u twee gewichten van hetzelfde materiaal op een vrachtwagen legt, bijvoorbeeld 1.000 kg naast 10.000 kg, en u laat er een bepaalde kracht op los door te remmen, zullen deze twee gewichten op exact hetzelfde moment in beweging komen en gelijktijdig beginnen te schuiven. Dat lijkt onlogisch, maar het is een bewezen, wetenschappelijk en vaststaand feit. Neemt u een bocht met deze lading en de werkende krachten zijn lager dan de wrijvingsweerstand, dan blijft de lading gewoon op zijn plaats. Is de kracht groter dan de wrijvingsweerstand, dan zal de lading beginnen te schuiven.
Wrijving van materialen compenseren
In veel gevallen komen bij transport verschillende materialen met elkaar in contact. In het geval van bouwmaterieel gaat het om metaal of om rubberen banden op een houten laadvloer. In het eerste geval kunnen we uitgaan van een wrijvingscoëfficiënt van 0.2μ of 20% van het ladinggewicht. Als u weet dat bij een 'volremming' de lading met een kracht gelijk aan 80% van het ladinggewicht naar voren wordt geduwd, dan weet u dat de lading extra gezekerd moet worden. Zijwaarts en achterwaarts bedraagt deze kracht 50% van het totale ladinggewicht.
Ladingzekeringssysteem is zo sterk als de zwakste schakel
Bij het zekeren van zware bouwmachines wordt heel vaak gewerkt met spankettingen. Dat is het juiste middel, maar er zijn een aantal zaken die u niet over het hoofd mag zien bij gebruik.
Het aanslagoog van de vrachtwagen blijkt niet altijd de 'sterkste schakel' te zijn. Als u geen markeringen op het aanslagoog aantreft die op iets anders wijzen, dan mag u ervan uitgaan dat een aanslagoog 2.000 daN (+/- 2.000 kg sterk) sterk is. Het gebruik van een ketting van 10.000 daN is in zo'n geval nutteloos. Heeft u een dieplader, dan zijn de aanslagogen over het algemeen 5.000 daN sterk.
Hou bij het zekeren van uw lading ook steeds rekening met de hoek waaronder u de kettingen vastmaakt en de ondergrond. Een modderige ondergrond zal uw lading makkelijker laten glijden dan een ruw platform.
Te zwaar beladen
Soort voertuig en aantal assen bepalen te vervoeren gewicht
Een voertuig mag een maximaal gewicht dragen op basis van het soort voertuig en het aantal assen dat zich onder dat voertuig bevindt.
We illustreren met een voorbeeld.
Een vaste vrachtwagen met 4 assen mag tot 32 ton vervoeren. Een trekker-oplegger (sleep) met 4 assen kan tot 39 ton vervoeren, maar alleen als de assen technisch in staat zijn om dit gewicht te dragen. Een veelvoorkomend voertuig op onze Belgische wegen is de trekker-oplegger met een combinatie van 2 assen (trekker) en 3 assen (oplegger). Met een totaal van 5 assen mag dit voertuig tot 44 ton dragen in België. Uiteraard ook enkel en alleen als dit technisch mogelijk is.
Maximaal toegelaten massa
Voor we verder gaan, is het goed om te weten dat er drie MTM's (Maximaal Toegelaten Massa) bestaan: een technische, een Europese en een Belgische.
- Technisch MTM: de maximaal toegelaten massa waarvoor de as is ontworpen door de constructeur.
- Europese MTM: het gewicht dat vervoerd mag worden volgens Europese wetgeving.
- Belgische MTM: het gewicht dat vervoerd mag worden volgens de Belgische wetgever.
Het is belangrijk om te weten dat er tijdens een rit in België geladen mag worden tot aan het maximaal gewicht dat is toegestaan door de Belgische wetgever, en bij grensoverschrijdend transport tot het maximaal Europees toegelaten gewicht.
We illustreren met een voorbeeld.
Bij een trekkende as van een trekker-opleggercombinatie zal de constructeur het zo ontwerpen dat deze combinatie een maximale last kan dragen van 13.500 kg. De verwarring ontstaat door de verschillende toegelaten MTM's. Het Europese MTM bedraagt 11.500 kg, in België maximaal 12.000 kg. Een stuuras is vaak technisch ontworpen om 8.000 kg te dragen, hoewel zowel Europa als België 10.000 kg toelaten.
Een veelvoorkomende combinatie is:
- Stuuras: 8.000 kg
- Trekkende as: 12.000 kg
- Assen onder de oplegger: 3 x 9.000 kg
In dit voorbeeld, en in theorie, mag deze aannemer tot 47.000 kg vervoeren. De Belgische wetgever beperkt dit echter tot 44.000 kg, en volgens Europese wetgeving mag hij slechts 40.000 kg voeren. Moet u over de grens naar Frankrijk, dan mag u in principe op de Franse wegen tot 44.000 kg voeren, net als in België. Toch schuilt hier een addertje onder het gras, want u mag volgens Europa niet met zo'n gewicht de grens over ... Zeer ingewikkeld allemaal, maar er zijn gesprekken bezig om dit euvel op te lossen. Op moment van schrijven is er nog geen beslissing genomen.
Wat u dient te onthouden, is dat noch de totaliteit, noch de asbelasting boven zijn Belgische MTM mag belast worden. Houdt u daar rekening mee, dan zit u redelijk safe. Let wel, als u één machine vervoert en uw vervoer weegt in zijn totaliteit 44.000 kg, is de kans groot dat u onder uitzonderlijk vervoer valt.
Te zwaar, te hoog, te breed of te lang
Te zwaar
Te zwaar, te hoog, te breed en te lang: dat is waar het bij uitzonderlijk transport allemaal om draait. Toch is er een uitzondering op de bovenvermelde regel van 44.000 kg. Als u voldoet aan de regels zoals ze van toepassing zijn op voertuigcombinaties van 44 ton en aan de bijkomende regels hieronder, hoeft u geen vergunning voor uitzonderlijk vervoer aan te vragen.
- Uw sleep bestaat uit een trekkend voertuig met 3 assen en een oplegger of aanhangwagen met 3 assen.
- Alle assen van uw trekkend en getrokken voertuig zijn uitgerust met luchtvering of een veringsysteem dat als gelijkwaardig aan luchtvering wordt erkend.
- De afstand tussen het midden van 2 achter elkaar geplaatste assen binnen hetzelfde voertuig of dezelfde combinatie bedraagt minstens 1,30 meter.
- U gebruikt geen aanhangwagen met stijve dissel of een middenasaanhangwagen.
- Uw trekkend en getrokken voertuig zijn uitgerust met een sensorvoorziening die u als bestuurder toelaat om de totale massa van elk voertuig, de sleep en de massa onder elk van de assen af te lezen.
- Uw trekkend voertuig is uitgerust met Adaptive Cruise Control (ACC).
- De datum van eerste indienststelling:
- is maximaal 8 jaar voor het getrokken voertuig;
- is maximaal 5 jaar voor niet-emissievrije trekkende voertuigen;
- is maximaal 8 jaar voor emissievrije trekkende voertuigen.
- De som van de massa’s onder de assen van een oplegger mag in beladen toestand niet meer bedragen dan 25.000 kg.
- De ‘brugformule’: de massa in beladen toestand van de sleep mag niet meer bedragen dan de volgende waarde in kilogram: 13.500 + 2.700 x de afstand, uitgedrukt in meters, tussen het middenpunt van de eerste as van het trekkend voertuig en het middenpunt van de achteras van het getrokken voertuig.
- Als bestuurder van een sleep houdt u een minimale afstand van 15 meter tot andere voertuigen met een maximaal toegelaten massa van meer dan 3,5 ton.
Te hoog
De hoogte van het transport inclusief lading mag maximaal 4 meter bedragen. Vanaf 4 meter en hoger, gaat het om een speciaal transport met alle vergunningen en maatregelen die ermee gepaard gaan. Er zijn uitzonderingen, maar die zijn niet van toepassing op uw sector.
Te breed
U mag geen lading vervoeren die breder is dan 2,55 m. Als uw lading met ladingzekeringssysteem breder is, dan valt dit onder uitzonderlijk vervoer en dient u een vergunning aan te vragen. De spiegels van een bouwmachine worden niet meegerekend.
Te lang
Er zijn heel wat strenge maatregelen, maar bij lengte heeft u toch wat speling. Een lading mag namelijk maximaal 1 meter uitsteken. Bij een ondeelbare lading is dit zelfs 3 meter. De voorwaarde is wel dat u de lading signaleert met een rood-wit gestreept bord met een zijde van minimaal 50 cm, op maximaal 1,6 m hoogte en niet lager dan 40 cm van de grond. Daarnaast dient u ook een naar achteren gericht rood licht te voorzien, alsook een oranje reflector aan elke zijkant.
De verlader, de afzender, de verantwoordelijkheid
De verlader is de partij (rechts- of natuurlijke persoon) die de goederen (bouwmaterieel) ter beschikking stelt van de vervoerder. De afzender is de partij die de contractuele overeenkomst afsluit met de vervoerder. Wanneer u als aannemer gebruikmaakt van een derde partij voor het vervoer, moet u er zeker van zijn dat deze een vervoersvergunning op zak heeft en dat het vervoer ressorteert onder de CMR-regeling (regels voor schade bij verlies of beschadiging van lading).
Misschien nog belangrijker, is dat zijn aansprakelijkheid beperkt is tot zo'n 10 euro per kg lading. Als u de verlader geen duidelijke instructies geeft, dan is de kans groot dat u in geval van schade zelf zult moeten opdraaien voor de kosten.
Monsterboetes tot 600.000 euro
De boetes die uitgeschreven worden voor het niet naleven van de regels inzake zekering en belading kunnen hoog oplopen. De mogelijke scenario's die zich kunnen afspelen bij een inbreuk:
* De agent stelt een onmiddellijke inning voor. Afhankelijk van de inbreuk, kan die oplopen tot 6.000 euro. Het advies van de gerechtsdeskundigen luidt als volgt: betaal nooit ter plaatse. Laat de boete opsturen naar de maatschappelijke zetel van uw bedrijf. Dit is een recht voor mensen die in België wonen.
* Bij een minnelijke schikking bepaalt de parketmagistraat de hoogte van de boete. Er wordt gewerkt met een voorstel dat in lijn ligt met wat in de zogenaamde boetecataloog staat.
* De politieman of -vrouw gaat over tot de opmaak van een proces-verbaal. De parketmagistraat doet een voorstel van minnelijke schikking of zet u op 'de rol' om voor de rechtbank te verschijnen. Bij het verschijnen voor de rechtbank moet de rechter putten uit onderstaand keuzemenu.
§ 2. In afwijking van paragraaf 1 worden inbreuken op artikel 3, tweede lid, bestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot één jaar en met een progressieve geldboete of met één van die straffen alleen. De geldboete bedraagt:
50 euro tot 5.000 euro bij een overlading met minder dan 500 kg;
100 euro tot 10.000 euro bij een overlading met 500 kg tot minder dan 1000 kg;
175 euro tot 20.000 euro bij een overlading met 1000 kg tot minder dan 1500 kg;
250 euro tot 30.000 euro bij een overlading met 1500 kg tot minder dan 2000 kg;
350 euro tot 40.000 euro bij een overlading met 2000 kg tot minder dan 2500 kg;
500 euro tot 50.000 euro bij een overlading met 2500 kg tot minder dan 3000 kg;
750 euro tot 75.000 euro bij een overlading met 3000 kg en meer.
Opgelet! De geldboete wordt vermenigvuldigd met 8 (opdeciemen), wat betekent dat de boete kan oplopen tot 600.000 euro. In het geval van schuld betaalt u ook de solidariteitsbijdragen en de kosten van het geding.
Geert Frans is erkend gerechtsdeskundige: EXP113325100
Na een carrière van 40 jaar in transport en logistiek behaalde Geert Frans het diploma als erkend gerechtelijk expert aan de Universiteit Gent. Geert Frans kan officieel aangesteld worden door de verschillende rechtbanken om expertises uit te voeren.
