STOFVRIJE WERF BIEDT ENKEL VOORDELEN
Hoe STOF REDUCEREN OP DE BOUWPLAATS?
Stof op een werf veroorzaakt niet alleen heel wat poetswerk, het vormt ook heel wat gezondheids- en veiligheidsrisico's. Neem de juiste maatregelen om de verspreiding van stof te verminderen en de blootstelling eraan te minimaliseren.
WAAROM STOF REDUCEREN?
Stof is voor de bouwnijverheid een groot probleem. Het komt vrij bij allerlei bewerkingen van bouwmaterialen.
Fijnstof is, naast lastig om schoon te maken, zeer schadelijk voor de gezondheid. Dagelijkse blootstelling aan onder andere kwarts, hardhout, chroom of nikkel kan leiden tot irritaties en ernstige gezondheidsproblemen.
Stofdeeltjes kunnen diep in de longen doordringen en zo ongehinderd en onherstelbaar de luchtwegen en het longweefsel beschadigen. Zo kan kwartsstof in de longen binnendringen en de ziekte silicose veroorzaken.
Dat kan op lange termijn tot longkanker leiden. Blootstelling aan stof moet dus zoveel mogelijk worden vermeden.
ANDERE NADELEN
Naast gezondheidsrisico's heeft stof ook een negatieve impact op de werking van bouwmachines. Er wordt als het ware "zand" in de machine gestrooid, waardoor mechanische onderdelen vastlopen of verstopt raken. Dat komt de efficiëntie allerminst ten goede.
Bovendien verlies je ook heel wat tijd met de werf schoonmaken als je geen stofreducerende maatregelen treft – om nog maar te zwijgen van de impact op de omgeving van de werf.
Fijnstof is, naast lastig om schoon te maken, zeer schadelijk voor de gezondheid
Daarnaast beperkt stof het zicht op het werkstuk en kan het er zelfs door beschadigd worden.
Een ander, groot risico is dat stofdeeltjes onder bepaalde omstandigheden in brand kunnen vliegen en zelfs kunnen exploderen.
Aannemers die (veelvuldig) met stof in aanraking komen, moeten zich dus terdege bewust zijn van deze risico's voor henzelf en voor de klant.
WETGEVING
Hoewel stofreductie op bouw-, sloop- en infrastructurele werven al jaren verplicht is, worden de regels in de praktijk weleens met de voeten getreden.
In het VLAREM van de Vlaamse Milieumaatschappij worden vier maatregelen omschreven om de stofemissies tijdens bouw-, sloop- en infrastructuurwerken zo laag mogelijk te houden.
Een aannemer moet minstens één van die maatregelen nemen.
1 AFSCHERMING MET DOEKEN OF ZEILEN
Doeken of zeilen kunnen bevestigd worden aan de bouwhekken rondom het terrein of aan de stelling. De doeken zijn ultrafijnmazig, maar meestal wel deels stofdoorlatend. Bij hevige wind kan er anders schade ontstaan door bijvoorbeeld stellingen die omvallen enzovoort.
2 BENEVELING VAN DE LOCATIE
Beneveling van de locatie waar de werken worden uitgevoerd. Via een waterslang met benevelingskop wordt het geproduceerde stof direct door waterdruppels gecapteerd en valt het neer op de grond.
3 BEVOCHTIGING TER HOOGTE VAN DE APPARATUUR
Door middel van een nevelkanon wordt er een mistgordijn geproduceerd dat zich vermengt met de stofdeeltjes. Op die manier wordt het stof uit de lucht "gewassen". Deze techniek wordt het vaakst toegepast bij grootschalige bouwwerken. Daarbovenop moet er beneveling of bevochtiging zijn bij sloopwerken onder droge of winderige weersomstandigheden, waarbij er visuele stofverspreiding waarneembaar is.
4 RECHTSTREEKSE STOFAFZUIGING OP WERKTUIGEN
Rechtstreekse stofafzuiging op breekhamers, polijstmachines, slijpschijven, boormachines, freesmachines en schuurmachines. Dit is de meest toegepaste techniek voor het terugdringen van stofemissies. Er wordt een stofzuiger met filter aan de apparatuur bevestigd.
SPECIALE REGELS VOOR KWARTS
Deze maatregelen gelden niet voor werken waarvan de totale duur minder dan een dag bedraagt, maar zijn uiteraard wel aan te bevelen.
Sinds 17 januari 2020 is het bovendien verplicht om alle apparatuur die wordt gebruikt voor het slijpen, boren of bewerken van materialen met kwarts te voorzien van een stofafzuigsysteem of een watertoevoersysteem.
Lees meer over de regelgeving voor het bewerken van kwartshoudende materialen
SOORTEN STOFAFZUIGING
Het type stofafzuiging dat nodig is, hangt af van het type stof waarmee je werkt. Verschillende stoffen vereisen verschillende maatregelen om de verspreiding en blootstelling te verminderen.
AAN DE BRON
Zo goed als alle moderne bouwmachines zijn vandaag voorzien van stofafzuiging aan de bron. Het mag dan ook met recht en rede de meest courante vorm van stofafzuiging genoemd worden.
Door een stofzuiger met filter aan te sluiten op het toestel komen er zo goed als géén stofdeeltjes in de werkruimte of op de werf terecht. Dat is veilig en efficiënt.
STOFKLASSEN
Niet elke soort stof vormt dezelfde risico's. Daarom zijn er verschillende stofklassen in het leven geroepen: L (laag gevaarlijk), M (matig gevaarlijk) en H (hoog gevaarlijk). Ze zijn gebaseerd op de fysieke eigenschappen van het stof, zoals deeltjesgrootte, chemische samenstelling en gedrag in de lucht.
Om duidelijkheid te verschaffen werd op Europees niveau een algemeen geldende norm EN 60335-2-69 opgesteld. Er wordt gebruikgemaakt van MAC-waarden (Maximum Authorized Concentration) die definiëren hoeveel van een bepaalde stof een kubieke meter lucht mag bevatten. Hoe schadelijker de stof, hoe kleiner de MAC-waarde voor die stof.
Hoe schadelijker de stof, hoe kleiner de MAC-waarde voor die stof
Fabrikanten bieden voor elke stofklasse geschikte oplossingen. De stofklassen L, M en H slaan op de eigenschappen van het volledige apparaat, en niet op enkel de gebruikte filter. Het is dan ook niet mogelijk om bijvoorbeeld een type L om te bouwen tot een type M.
De filterkeuze stem je voor het beste resultaat het best zo goed mogelijk af op de toepassing. Er bestaan tal van types: fijnstoffilters, HEPA-filters, antistatische filters, hittebestendige filters …
LUCHTZUIVERING OP DE WERF
In werkruimtes of op werven binnenshuis kan een luchtzuiveringssysteem gebruikt worden. Dat filtert niet alleen stofdeeltjes, maar ook dampen en geuren uit de lucht.
Professionele luchtzuiveringssystemen zijn er in alle maten en vormen, van draagbare toestellen tot vaste toestellen in de werkplaats. Ze bevatten vaak verschillende filters die grote en kleine deeltjes efficiënt opvangen.
Luchtzuiveringssystemen worden vaak gebruikt in grotere bouwprojecten waar veel stof vrijkomt en waar afzuiging aan de bouwmachine zelf niet altijd mogelijk is, of niet toereikend is – denk maar aan het slopen van tegels of oud pleisterwerk.
VERNEVELAARS
Voor grote bouw- of sloopwerken in de openlucht worden vernevelaars gebruikt. Die spuiten water of een fijne nevel van water in de lucht. De microdruppels hechten zich aan de stofdeeltjes, waardoor die naar de grond zakken.
In de meest eenvoudige opstelling wordt simpelweg een waterslang met benevelingskop gebruikt. Voor grotere werven is dat echter weinig efficiënt. Er bestaan daarom verschillende types vernevelingsmachines, variërend van kleine, draagbare apparaten voor verbouwingen tot grote, autonoom werkende nevelkanonnen die zijn uitgerust met een generator en watertank.
Vernevelaars maken gebruik van water om stof te bestrijden, waardoor ze over het algemeen milieuvriendelijk zijn
Ze kunnen worden aangepast aan de specifieke behoeften van de werkplek en kunnen worden geconfigureerd met instelbare sproeipatronen en debieten om effectieve stofbestrijding te bieden in verschillende omstandigheden.
Vernevelaars maken gebruik van water om stof te bestrijden, waardoor ze over het algemeen milieuvriendelijk zijn. Fabrikanten hebben bovendien apparaten ontwikkeld die met zo weinig mogelijk water én zo weinig mogelijk energie een zo groot mogelijk oppervlak vernevelen.
WELK SYSTEEM KIES IK?
Om te weten welk stofafzuigingssysteem je nodig hebt, zijn er een aantal factoren waar je rekening mee moet houden.
GROOTTE VAN DE WERKRUIMTE
Afhankelijk van de omvang van de werkruimte kan een draagbare stofzuiger voldoende zijn, of kan een centraal stofafzuigsysteem nodig zijn om de lucht in de hele ruimte te zuiveren.
ERGONOMIE
Het is belangrijk om rekening te houden met het comfort en de veiligheid van de werknemers. Sommige stofafzuigsystemen kunnen zwaar of onhandig zijn om te gebruiken, dus het is essentieel om te kiezen voor systemen die gemakkelijk te hanteren zijn en de werkefficiëntie niet belemmeren.
BUDGET
Het budget is ook een belangrijke overweging bij het selecteren van het juiste type stofafzuiging. Er zijn verschillende prijsklassen en modellen beschikbaar, dus het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen de kwaliteit en de kosten.
CORRECT GEBRUIK
Bij elk van de stofafzuigingsmethodes is het belangrijk om ze te allen tijde correct te gebruiken.
Volg steeds de instructies van de fabrikant, sluit alles juist aan en reinig en vervang regelmatig de filters van luchtzuiverings- en afzuigsystemen.
Lees meer over onderhoud van industriële stofafzuigingsinstallaties
In sommige gevallen kunnen opleidingen voor de werknemers nuttig zijn, vooral wanneer er gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen.
PERSOONLIJKE BESCHERMING
Het is ook belangrijk om voor, tijdens en na het gebruik van stofafzuiging ook nog steeds persoonlijke beschermingsmiddelen te dragen, zoals een stofmasker, om de inademing van stofdeeltjes te voorkomen.
Met medewerking van Bosch, Eurorent, Festool, Husqvarna en Makita
