Hoe kies je de juiste bouwlaser?

Zowel in de ruwbouw als bij de afwerking wordt steeds vaker lasermeetapparatuur gebruikt. Ze zijn dan ook erg handig in gebruik en versnellen het werk aanzienlijk. Omdat bouwlasers hoogtechnologische precisie-instrumenten zijn, moeten ze wel hoog scoren op duurzaamheid en kwaliteit. Waarop moet u zoal letten bij de aankoop? We geven een beknopt overzicht.

WAT IS EEN BOUWLASER?

De werking van een rolmeter en schietlood kent iedereen, maar hoe werkt een bouwlaser precies? De term bouwlaser wordt vaak gebruik als verzamelnaam voor alle laserapparatuur die in de bouw gebruikt wordt. Er zijn dan ook heel veel verschillende types bouwlasers, die voor verschillende doeleinden kunnen worden ingezet. Het algemene werkingsprincipe is in de regel altijd hetzelfde: het apparaat zendt een lichtstraal uit die door een bepaald oppervlak wordt weerkaatst. Op die manier krijgt de gebruiker een nauwkeurige meting van het apparaat tot aan het oppervlak, of kan hij de lichtstraal gebruiken als referentiepunt. De toepassing van een bouwlaser zijn dus legio – denk maar planken en kasten uitlijnen, metselwerk uitlijnen, werken onder afschot … 

We kunnen twee hoofdcategorieën onderscheiden: lasers voor binnengebruik en lasers voor buitengebruik. Daarbij moet wel meteen gezegd dat er de laatste jaren ook combinatielasers op de markt zijn gekomen die in beide omstandigheden gebruikt kunnen worden. 

Marktevolutie

In de bouwwereld werden rotatielasers het eerst op de markt gebracht. Zoals de naam aangeeft, stralen die licht uit over 360 graden. Rotatielasers werkten goed voor grote afstanden, waardoor ze vooral voor toepassingen buitenshuis geschikt waren – al had je wel telkens een ontvanger nodig. Met dank aan de technologische ontwikkeling kwamen er ook andere types lasers op de markt, met name lijn- en puntlasers. Daarbij kon je met het blote oog de laserlijn of het laserpunt zien, waardoor je geen ontvanger meer nodig had en de laserlijnen kon gebruiken om uitlijnwerken te doen, zoals betegelen van muren. De lijnen waren echter pas zichtbaar over kleine afstanden, waardoor lijnlasers enkel binnen gebruikt werden. Een vakman die zowel binnen als buiten aan de slag was, moest dus in feite twee toestellen op zak hebben. Veel fabrikanten bieden tegenwoordig lasers aan die de voordelen en functies van beide toestellen combineren, of die geüpgraded kunnen worden naarmate je meer functionaliteit nodig hebt. 

HOE KIES JE EEN BOUWLASER?

Door de grote keuze aan lasermeetapparatuur kan het overweldigend worden om de juiste keuze te maken. Er zijn daarom een aantal basisprincipes die de zoektocht in goede banen leiden. 

Bereik

De keuze voor een bouwlaser begint altijd bij het bereik. We hadden het al over het onderscheid tussen binnen- en buitengebruik. Het spreekt voor zich dat het meetbereik binnen niet zo groot hoeft te zijn als buiten. Voor kleine werken binnenshuis, zoals timmerwerk of een plafondverlaging, is een bereik van 10 meter meestal wel voldoende. Voor grotere projecten, waarbij er ook buiten moet gemeten worden, volstaat dat natuurlijk niet. Rotatielasers hebben bijvoorbeeld een groot bereik, maar vergen ook een grotere investering. 

Nauwkeurigheid

Een bouwlaser heeft altijd een bepaalde nauwkeurigheidsgraad, bijvoorbeeld 0,07 mm/m. Die geeft aan wat de afwijking is op een bepaalde afstand. In dit geval kan de laserlijn dus 0,07 mm hoger of lager zijn dan het absolute nulpunt. Over het algemeen geldt: hoe beter de kwaliteit van de bouwlaser, hoe kleiner de afwijking – en dus hoe nauwkeuriger de laser. Ook hier spreekt het voor zich dat niet elke toepassing een even grote nauwkeurigheid nodig heeft. Zeker voor grote afstanden is nauwkeurigheid belangrijk. Daarom wordt in dat geval vaak een zelfnivellerende laser aanbevolen. Die maakt een waterpasvlak en zorgt dat dat vlak ook waterpas blijft, zodat de meting uiterst nauwkeurig is en blijft. 

Aantal laserlijnen

Ook het aantal laserlijnen is een belangrijk criterium bij de keuze voor een bouwlaser. 

Wanneer je alleen hoogte- en breedtemetingen gaat doen, is een laser die 1 of 2 lijnen projecteert voldoende. Als bij je klussen ook de juiste diepte van belang is – bijvoorbeeld voor het plaatsen van een tussenwand of tegelwerk – heb je een laser nodig die 3 lijnen projecteert, waardoor je op elk omliggend vlak een snijpunt krijgt. Een rotatielaser heeft sowieso maar één straal, en soms één of twee loodpunten. 

Over het algemeen geldt: hoe beter de kwaliteit van de bouwlaser, hoe kleiner de afwijking – en dus hoe nauwkeuriger de laser

Kleur van de laserlijn

Bij de meeste bouwlasers kan je kiezen tussen een groene of rode laserlijn. Door de golflengte van de kleur groen kan het menselijk oog de kleur veel beter waarnemen dan rood. Toch betekent dat niet dat groene laserstralen buiten gebruikt worden en rode binnen. Buiten werk je namelijk vaak op grotere afstanden, waardoor ook groene stralen moeilijk te zien zijn met het blote oog. Binnen zie je een groene straal wel veel beter dan een rode. Het verschil zit hem vooral in de aanschafprijs: om de lichtstraal groen te kleuren zijn immers meer kostbare KTP-kristallen nodig.

Je kan ook gebruikmaken van een gekleurde laserbril of een laserontvanger. Met de bril zie je de straal veel beter, de ontvanger vergroot dan weer het bereik. De bril beschermt je echter niet tegen de laserstralen. De sterke van de laserstraal wordt aangegeven door een classificatieaanduiding. Die geeft aan hoe gevaarlijk de laser is (voor de ogen). Er moet steeds voldaan worden aan de geldende veiligheidsvoorschriften om onnodige schade te voorkomen.

Robuustheid en werkduur

Voor elk stuk gereedschap in de bouwwereld geldt dat het tegen een stootje moet kunnen. Dat is bij bouwlasers niet anders. Een val, transport over hobbelige wegen of een regenbui mogen er niet voor zorgen dat de laser dienst weigert. Alle fabrikanten zetten daarom sterk in op robuustheid. De behuizingen hebben vaak goede IP-beschermingsklassen voor water- en stofbestendigheid. 

Daarnaast werken bouwlasers op batterijen of een accu. De werkduur is daardoor sterk afhankelijk van het gebruik en de omstandigheden. Zo kan de temperatuur een negatieve invloed hebben op de levensduur. Sommige bouwlasers kunnen ook met een netsnoer gebruikt worden. 

INNOVATIES

De wereld van de lasermeetapparatuur staat niet stil, wel integendeel. Razendsnel verbeteren fabrikanten hun bouwlasers, niet alleen door ze robuuster te maken, maar ook door extra functionaliteit toe te voegen. We hadden het al over bouwlasers die de functionaliteit van verschillende lasers combineren. Veel bouwlasers hebben ook een tiltfunctie, die visueel of auditief aangeeft dat iets of iemand tegen de laser heeft gezeten. Zo kunnen meetfouten makkelijk voorkomen worden. 

De laatste jaren hebben ook Bluetooth en USB hun weg gevonden naar de laserwereld. Op die manier kan je met je smartphone het toestel vanop afstand bedienen (dat kon vaak al via een afstandsbediening) en er informatie van ontvangen. 

Met dank aan: Bosch Professional, Futech, Hilti, Leica, Makita, Milwaukee, Repro bv, Stanley Black & Decker, Timmerman en Topcon