STEM: drempels, hefbomen en het ecosysteem in Vlaanderen
STEM-agenda 2030
De STEM-agenda 2030 heeft als doel om de instroom en doorstroom in STEM-opleidingen en -loopbanen te verhogen. Ter voorbereiding daarvan werd de bestaande kennis over STEM en het huidige STEM-ecosysteem in kaart gebracht. Het vooronderzoek leidde tot een STEM-onderzoeksagenda, die inzet op impactmetingen en studies naar hefbomen om in te stappen in STEM-loopbanen. Ook werd de nodige samenwerking en governance omschreven, met onder andere een centrale regie van de onderzoeksagenda.
Context van het onderzoek: STEM-agenda 2030
STEM (Science, Technology, Engineering & Mathematics) is belangrijk want STEM-competenties en STEM-specialisten zijn noodzakelijk om de maatschappij te ondersteunen bij verschillende transities, bijvoorbeeld op het vlak van digitalisering, energie, klimaat, gezondheid of circulaire economie.
De STEM-agenda 2030 is de opvolger van het STEM-actieplan 2012-2020 en is het leidende beleidsdocument van de Vlaamse regering. De STEM-agenda 2030 is een ambitie van het Vlaamse regeerakkoord 2019-2024, waarin de Vlaamse regering over de beleidsdomeinen heen wil blijven inzetten op het vergroten van het draagvlak voor technologie, innovatie en wetenschap bij de Vlaming.
Ze tracht ermee de instroom en doorstroom in STEM-opleidingen en -loopbanen te verhogen. Daarnaast zet de agenda verder in op het vergroten van het aantal STEM-specialisten en op STEM-geletterdheid gericht op de STEM-competenties in de ruime maatschappij.
Naar een structurele STEM-onderzoeksagenda
Om haar doelstellingen te behalen, willen we met de STEM-agenda bestaande en toekomstige initiatieven, beleidsagenda’s en ecosystemen beter met elkaar te verbinden, waarbij intersectorale en interdisciplinaire samenwerking centraal staan. Daarom is het nodig om dit onderzoek breed op te vatten en te koppelen aan andere beleidsagenda’s, bijvoorbeeld rond Artificial Intelligence, Cybersecurity, green skills agenda, Actieplan Levenslang Leren en aan maatschappelijke uitdagingen zoals de krapte op de arbeidsmarkt, het lerarentekort,…
De resultaten van deze opdracht moeten ondersteuning bieden aan de STEM-agenda 2030. Via een inventarisatie van inzichten uit bestaand Vlaams en internationaal onderzoek over STEM en bredere STEM-thematieken werd een thematisch overzicht opgemaakt van bestaande kennis (kennislacunes, -prioriteiten en -vragen) en inzichten die in het licht van de STEM-agendadoelstellingen bruikbaar zijn.
Die analyse geeft aan op welke acties prioritair ingezet moet worden, maar kan daarnaast ook input leveren voor verdere onderzoeksvraagstukken, suggesties voor een geoptimaliseerde en toekomstgerichte monitoring en dataverzameling. De analyse dient als vertrekpunt voor de STEM-onderzoeksagenda 2030, zowel wat inhoud als wat programmatie en governance betreft.
Doelstellingen en resultaten van het onderzoek
Dit rapport maakt deel uit van een groter vooronderzoek dat een bijdrage levert aan de STEM-onderzoeksagenda via twee doelstellingen en hun onderliggende onderzoeksvragen.
- Synthese van bestaande kennis
- STEM-ecosysteem in kaart brengen
Het vooronderzoek leidde tot:
- een STEM-onderzoeksagenda, die onder meer inzet op impactmetingen en studies naar hefbomen om in te stappen in STEM-loopbanen,
- een omschrijving van de nodige samenwerking en governance, met onder andere een centrale regie van de onderzoeksagenda.
De STEM-agenda 2030 moet volgende doelstellingen realiseren:
- STEM-onderwijs aantrekkelijker maken
- Leraren, opleiders en begeleiders ondersteunen
- Het proces van studie- en loopbaankeuze verbeteren
- Meer meisjes in STEM-opleidingen en -beroepen
- Inzetten op excellentie
- Het opleidingsaanbod aanpassen
- Sectoren, bedrijven en kennisinstellingen aanmoedigen
- De maatschappelijke waardering van technische beroepen verbeteren
In de STEM-agenda 2030 is er niet alleen voor de overheid een rol weggelegd. Ook onderwijs- en opleidingspartners, scholen, leraren, sectorale sociale partners en de media helpen mee de doelstellingen te bereiken.
