Smart Stores 24/7 – een bloeiende niche
Sinds 2022 is de dynamiek in de ontwikkeling van onbemande kleine supermarkten – zogenaamde Smart Stores 24/7 – aanzienlijk toegenomen. Deze nieuw ontstane bedrijfsvorm biedt de mogelijkheid om op locaties waar een bedrijf met personeel niet rendabel zou zijn, kleine supermarkten te exploiteren. Daarnaast maken de winkels ook winkelen buiten de gebruikelijke openingstijden mogelijk, dankzij hun 24/7 beschikbaarheid. Inmiddels zijn er zeven verschillende modellen in de categorie Smart Stores 24/7, waarvan de customer journey steeds verder wordt ontwikkeld.
Smart Stores 24/7 zijn onbemande supermarkten die door hun bedrijfsmodel 24 uur per dag, 7 dagen per week, geopend kunnen zijn. Smart Stores 24/7 onderscheiden zich door vijf gemeenschappelijke kenmerken:
- De winkels worden zonder kassapersoneel geëxploiteerd, wat betekent dat klanten het aankoopproces zelfstandig als selfservice moeten voltooien (Automated Self Service).
- De Automated Self Service maakt het mogelijk de winkels op tijden te openen, waarop een bedrijf met personeel niet rendabel en/of toegestaan zou zijn (’s nachts en op zon- en feestdagen).
- De winkels hebben zeer kleine verkoopoppervlaktes van 50 tot 200 m². Het betreft daarbij vaak containerwinkels.
- Omdat er geen kassapersoneel aanwezig is, verloopt het betaalproces contactloos.
- Om gebruik te kunnen maken van de stores, dienen klanten zich vooraf te identificeren, bijvoorbeeld door hun bankpas te tonen, een e-mailadres in te voeren of een klantenaccount aan te maken.
Aangezien de uitvoering van deze kenmerken de afgelopen twee jaar verder is ontwikkeld, zijn deze kenmerken niet op alle modellen in detail van toepassing (uitzonderingen bevestigen hier de regel).
Grab & Go voor het grootste deel nog in de testfase
De geavanceerde Grab & Go-technologie (computer vision en sensor fusion), die in 2016 voor het eerst door Amazon Go in Seattle werd gebruikt, bevindt zich in Europa nog voornamelijk in de testfase. Veel retailers (bijv. Rewe, Aldi, Tesco, Morrisons, Sainsbury, Carrefour, Penny, Netto) hebben test-stores. Alleen Zabka in Polen exploiteert al meer dan 60 van dergelijke stores. De customer journey is de afgelopen jaren verder ontwikkeld. Waar in eerste instantie een app noodzakelijk was, kunnen de stores ook met alleen een pin- of creditcard worden gebruikt. Vanwege de hoge kosten wordt op korte termijn niet verwacht dat er een significante uitrol zal plaatsvinden.
Selfscanning-oplossingen zijn de dominante technologie
De overgrote meerderheid van Smart Stores 24/7 is uitgerust met selfscanning-technologie. Klanten kennen dit al uit de traditionele winkels en kunnen zich daardoor snel aan het onbemande winkelen aanpassen. In landen zoals Duitsland, Tsjechië en Zweden zijn er al veel van dergelijke stores. De betreffende exploitanten hebben ambitieuze uitbreidingsplannen. Deze Smart Stores bevinden zich vooral op het platteland en vullen de bevoorradingsleemte die daar steeds vaker ontstaat.
App-oplossingen voor directe verkoop
Voor de directe verkoop zijn app-oplossingen geschikt, omdat hierbij slechts geringe hardware-kosten ontstaan en de toegang tot de store, het scannen van de artikelen en de betaling volledig via de app kunnen plaatsvinden. Exploitanten hoeven dus niet te investeren in een selfscanning-oplossing en kunnen ook artikelen die geen GTIN hebben, via een QR-code, die ze zelf kunnen aanmaken, beschikbaar stellen.
RFID – een zinvolle optie
De RFID-technologie, die al door enkele textiel-retailers in traditionele winkels wordt gebruikt (bijv. Decathlon, Uniqlo, H&M, Zara), komt ook voor in enkele Smart Stores 24/7 die voornamelijk levensmiddelen aanbieden. RFID is vooral zinvol voor slagerijen, aangezien ze met RFID ‘met een druk op de knop’ de houdbaarheidsdatums van hun ultra verse producten kunnen controleren en dus een optimaal voorraadbeheer kunnen uitvoeren.
Hybride oplossingen in opkomst
Omdat de branche de afgelopen vijf jaar heeft geleerd hoe een store onbemand kan worden geëxploiteerd, ontstaan er sinds vorig jaar steeds meer hybride oplossingen. De winkels zijn op bepaalde (flexibele) tijden bemand en buiten deze tijden worden de openingstijden onbemand uitgebreid. Dit zou in de toekomst de dominante uitbreidingsoptie kunnen zijn, omdat hiermee tegemoet wordt gekomen aan de wens van sommige klanten naar personeel. Bovendien is bij bemande tijden vaak ook contante betaling mogelijk, wat in onbemande stores meestal niet wordt aangeboden. In landen zoals Duitsland, waar contant betalen nog steeds van grote betekenis is, zijn hybride stores daarom zinvol.
Gesloten robotboxen – een ander alternatief oplossing
In tegenstelling tot de eerder genoemde walk-in winkels, waar klanten de producten uit het schap nemen, bestellen klanten bij gesloten robot-boxen de producten via een terminal, welke orders vervolgens op de achtergrond (niet zichtbaar voor de klant) door robottechnologie worden gepickt en in een afhaalvak beschikbaar worden gesteld. Voor het orderpicken bestaan verschillende technologieën (bijv. van Latebird, VPS Roberta, Smarks, Ximiti, Westermann, Knapp). Dergelijke boxen zijn vooral nuttig, daar deze boxen diefstal onmogelijk maken.
Automaten-stores – Automaten opnieuw uitgevonden
Een ander concept dat zich de afgelopen jaren duidelijk heeft ontwikkeld, zijn de zogenaamde automaten-stores, die door het aanbieden van meerdere klassieke automaten niet alleen een convenience-assortiment (met bijvoorbeeld energiedrankjes en chocoladerepen) aanbieden, maar door een breed assortiment aan voedselproducten ook een soort buurtwinkelassortiment creëren. Dergelijke automaten- stores zijn zowel in stadscentra als in landelijke gebieden ontstaan.
Uitdagingen zijn veelzijdig
Het runnen van een Smart Store 24/7 brengt voor retailers speciale uitdagingen met zich mee:
- De customer journey moet zo eenvoudig en begrijpelijk mogelijk worden vormgegeven.
- De logistiek van deze vaak zeer kleine stores met beperkte opslagruimte is uitdagend.
- Diefstalpreventie is bij vrijwel alle oplossingen relevant.
- De wettelijke vereisten voor de opening van een dergelijke winkel zijn omvangrijk.
- In Duitsland is de wetgeving voor zondagsopening in de deelstaten weliswaar in uitvoering of staat ter discussie, maar momenteel is het alleen in twee deelstaten daadwerkelijk wettelijk geregeld (Hessen en Mecklenburg-Vorpommern).
Tot nu toe zijn Smart Stores 24/7 overwegend in landelijke gebieden ontstaan. In de toekomst zullen Smart Stores 24/7 echter ook bij tankstations, in hotels, bedrijventerreinen en in stadscentra verschijnen. De focus ligt momenteel op de levensmiddelensector. Echter, de verschillende technologieën zijn ook toepasbaar op non-food-assortimenten. Vanwege de locatie-gebonden uiteenlopende behoeftes hebben waarschijnlijk alle genoemde technologieën hun bestaansrecht en zullen ze zich op de markt vestigen.
Smart Stores 24/7 zijn door het personeelstekort in de detailhandel een bloeiende niche. In Duitsland zijn al meer dan 500 Smart Stores 24/7 geopend. Het potentieel lijkt enorm, gezien de bevoorradingsleemtes. Het is echter te verwachten dat Smart Stores 24/7 een niche zullen blijven, maar ook een relevante aanvulling zullen zijn op de klassieke levensmiddelensector.
Over de auteur
Prof. Dr. Stephan Rüschen is sinds 2013 professor in levensmiddelendistributie en programma-directeur Retail Management aan de Duale Hochschule Baden-Württemberg (DHBW) in Heilbronn. Voordat hij de overstap naar de wetenschap maakte, was hij in verschillende leidinggevende functies bij bedrijven als Metro en Tengelmann werkzaam. Zijn expertisegebieden zijn innovatie in de detailhandel, duurzaamheid en digitale transformatie in de levensmiddelensector.
MESSEPLATZ, STOCKUMER KIRCHSTRASE (PO-BOX 10 10 06) 61
40001 DUESSELDORF
+49211456001
info@messe-dusseldorf.de
www.eurocis.com
