Handige tips voor een duurzame toekomst met ETICS gevelsystemen
Raf De Haes (Xthermo)
ETICS gevelsystemen winnen dagelijks aan populariteit. Dergelijke isolerende systemen zorgen namelijk niet alleen voor een efficiënte totstandkoming van een performante bouwschil, maar dragen ook bij aan de reductie van het energieverbruik en de CO2-uitstoot binnen het Belgische gebouwenpark. Als voorzitter van Xthermo, de Belgische federatie van ETICS fabrikanten, lichtte Raf De Haes op BuildUp toe waarom dit buitengevelisolatiesysteem een duurzame toekomst verzekert.
Een gesloten systeem met creatieve mogelijkheden
ETICS systemen, ook wel buitengevelisolatiesystemen genoemd, worden aangebracht op de buitenschil van gebouwen om zo de energieprestaties te optimaliseren. Hoewel er talrijke varianten met diverse energie- en klimaatnormen beschikbaar zijn op de markt, bestaat elk ETICS systeem voornamelijk uit dezelfde basiscomponenten: kleefmortel, isolatiemateriaal, een wapeningslaag met daartussen wapeningsweefsel, primer en tenslotte een afwerkingslaag.
Waar voorheen de afwerkingsmogelijkheden beperkt werden tot sierpleisters, bestaat er tegenwoordig een waaier aan architecturale opties, zoals steenstrippen, tegels en decoratieve profielen. Daarnaast bieden ETICS fabrikanten complete pakketten aan, waarbij alle componenten getest worden als een doeltreffend gesloten systeem. Raf De Haes benadrukt dan ook het belang om alle systeemonderdelen van dezelfde, gecertificeerde leverancier te gebruiken. Zo wordt een duurzaam eindresultaat gegarandeerd, zonder schadegevallen door incompatibele materialen.
De bewezen voordelen van ETICS
Isoleren langs de buitenzijde is volgens Raf De Haes de ideale manier om een performante bouwschil te realiseren. Zo wordt de gevel goed beschermd tegen thermische spanningen en diverse weersinvloeden. Deze aanpak biedt ook een meerwaarde bij renovaties, aangezien het gebouw ononderbroken in gebruik kan blijven. Daarnaast zorgt de luchtspouwloze ETICS techniek voor de eliminatie van koudebruggen en maximaliseren de dunne componenten een optimale ruimte-efficiëntie.
ETICS is een gevestigd, duurzaam systeem met een lange geschiedenis op de markt. Onderzoek toont aan dat dergelijke buitengevelisolatiesystemen, toegepast in de jaren 60, nog steeds effectief zijn. Om te voldoen aan de hedendaagse thermische isolatievereisten, kunnen nieuwe ETICS systemen eenvoudig op de bestaande laag geplaatst worden. Bovendien draagt ETICS ook beduidend bij aan de vermindering van de CO2-uitstoot en het energieverbruik van het gebouwenpark.
Installatietips voor een duurzaam resultaat
Zoals eerder vermeld, is het cruciaal dat alle ETICS systeemcomponenten afkomstig zijn van dezelfde leverancier. Door de sluitende voorschriften van de fabrikant te volgen, kan op die manier een hoogwaardig en duurzaam resultaat gerealiseerd worden. Maar ook tijdens het plaatsingsproces is het belangrijk om nauwkeurig aan de slag te gaan. Raf De Haes deelde daarom enkele waardevolle tips en tricks op BuildUp.
Een goed begin is het halve werk
Een succesvolle ETICS installatie start met de correcte plaatsing van de sokkelprofielen. Dit zorgt voor een solide basis waarop het isolatiemateriaal kan worden bevestigd. Terwijl aluminium profielen in het verleden hiervoor de norm waren, worden tegenwoordig pvc startprofielen gebruikt om de vorming van koudebruggen te reduceren.
Raf De Haes adviseert om een voegbreedte van ongeveer 3 mm tussen de sokkelprofielen te hanteren, zodat een thermische uitzetting van de sokkelprofielen gefaciliteerd wordt. Daarnaast moet de afstand tussen de voeg van de sokkelprofielen en de verticale voeg van de isolatieplaten minstens 20 cm bedragen. Hierdoor worden zwakke punten in het systeem vermeden en wordt het risico op barsten in de afwerking geminimaliseerd.
Correct verlijmen bestendigt thermische efficiëntie
Daarna moet de isolatie zorgvuldig op de ondergrond worden bevestigd. Om een sterke hechting te verzekeren, is hiervoor minstens 40% contactoppervlak vereist. Een correcte verlijming bestaat uit enkele noppen, die gelijkmatig verdeeld zijn over het midden van de isolatieplaat. Om mogelijke luchtbewegingen achter de isolatie te voorkomen, is het cruciaal om ook een volledige randverlijming aan te brengen. Dit bestendigt de thermische efficiëntie van het ETICS systeem.
De ideale positionering van het wapeningsweefsel
Het isolatiepaneel wordt vervolgens bedekt met een wapeningsmortel. Om de hygrothermische spanningen optimaal te absorberen, wordt hierin een weefsel geplaatst. Idealiter wordt deze ingebed op ongeveer twee derde van de totale mortellaagdikte. Een te diep ingebed weefsel kan namelijk leiden tot barstvorming. Daarna moet het wapeningsweefsel gelijk afgesneden worden met de hoek en de onderzijde van het sokkelprofiel. Dit voorkomt zwakke zones en eventuele scheurvorming in de hoeken van de gevelopeningen en/of ter hoogte van de profieluiteinden.
Brandveilige ETICS voorschriften
Brandveiligheid speelt een steeds prominentere rol binnen de bouwsector, mede als gevolg van ernstige rampen zoals de brand van de Grenfelltoren. Dit leidt dan ook tot een aanscherping van de brandwet. Zo zijn er sinds 2022 nieuwe eisen voor de brandveiligheid van gevels van kracht in België. Afhankelijk van het type gebouw zijn verschillende richtlijnen vereist. Binnen ETICS systemen zijn EPS materialen bijvoorbeeld geschikt voor gebouwen tot 10 meter hoog, terwijl rotswolmaterialen verplicht zijn voor gebouwen boven de 25 meter.
Voor middelhoge gebouwen – tussen de 10 en 25 meter – zijn EPS materialen toegestaan, mits de installatie van brandbarrières op bepaalde niveaus. Dit brandwerend scherm bestaat meestal uit een strook steenwol, die volvlakkig verlijmd wordt. Deze brandstrook wordt dan tussen de EPS isolatieplaat en wapeningslaag bevestigd door middel van pluggen, maximaal 15 à 20 cm van de rand en met een maximale onderlinge tussenafstand van 40 à 45 cm.
Voorkom schade dankzij goede detailaansluitingen
Plinten, dakranden en doorvoeren zijn onvermijdelijke obstakels bij het installeren van een buitengevelisolatiesysteem. Het plaatsen van voorgecomprimeerde afdichtingsbanden tussen de isolatie en dergelijke constructie-elementen kan kleine schades zoals vochtvlekken, infiltraties en barsten voorkomen. Door deze zwelbanden doorlopend aan te brengen zonder onderbrekingen wordt een lucht- en waterdichte aansluiting gegarandeerd.
Een waterdichte muurvoet
In de eerste plaats vereist de aansluiting met het vloerniveau speciale aandacht, aangezien deze zone veel gevoeliger is voor mogelijke (mechanische) schade. In tegenstelling tot klassieke plintsystemen is een gedeeltelijk in de grond gewerkt ETICS, uitgerust met aangepaste systeemcomponenten, beter bestand tegen waterinfiltratie. Door dergelijke systemen tot een diepte van één meter in de grond te plaatsen, kan zelfs een bouwknoop worden gecreëerd die voldoet aan EPB-richtlijnen.
Een secure raamaansluiting
Ook raamkaders moeten goed geïntegreerd worden in de gevel om een waterbestendig resultaat te waarborgen. Hiervoor bestaan verschillende methoden. Het raamkader gelijk met de bepleistering plaatsen (A), raadt Raf De Haes af omwille van de vlakke positionering die spanningen kan veroorzaken. Bij renovaties wordt het raamkader meestal verzonken in de draagmuur geplaatst (B) met een toegevoegde dunne omslag om energieverliezen te minimaliseren.
Hoewel het raamkader ook evenwijdig met de dragende muur geplaatst kan worden (C), biedt een excentrische positie een betere thermische oplossing. Zo wordt het kader volledig omringd met isolerende materialen. Door een extra omlopend L-profiel of zwaar prékader toe te voegen, kunnen akoestische lekken beperkt worden (D). Tenslotte kan ook een thermische onderbreking van het schrijnwerk geplaatst worden op hetzelfde niveau als de thermische isolatie van het ETICS systeem (E).
Bovendien zijn er nog enkele andere belangrijke punten om rekening mee te houden bij het plaatsen van de raamaansluiting binnen een ETICS systeem. Het is bijvoorbeeld essentieel dat de drainage van het schrijnwerk niet uitmondt achter het ETICS. Indien de waterdichtheid van de dorpel en de aansluitingen met het schrijnwerk niet gegarandeerd wordt, moet een extra afdichtingssysteem worden voorzien alvorens de dorpel te plaatsen.
Een stevige dakrand
Als laatste is het essentieel om ook de dakranden performant te omhullen met isolatiemateriaal. Dit vraagt om een stevige buitenzijde, waarop het ETICS kan worden aangebracht. Indien toch gekozen wordt voor lichte blokken, zoals cellenbetonstenen, is het noodzakelijk om deze materialen mechanisch te verankeren. Op die manier worden eventuele verschuivingen voorkomen, waardoor geen barsten in het gevelisolatiesysteem ontstaan.
Wie is Raf De Haes?
Raf De Haes is industrieel ingenieur bouwkunde van opleiding. Hij werkt als technisch directeur bij de firma Knauf en bezit een ruime kennis over bouwmaterialen- en systemen, bouwfysische aspecten (brand, akoestiek, mechanisch gedrag), nationale en internationale regelgeving, product- en marktmanagement en digitale toepassingen in de bouw (BIM). Daarnaast is hij ook actief in diverse werkgroepen van instituten en federaties zoals Xthermo (gevelisolatiesystemen ETICS), BLGV (gipsgebonden materialen), FEMO (cementgebonden materialen) en PFPA (passieve brandbescherming).
