POSITIEVE VOORUITZICHTEN EUROPESE STAALMARKT ONDER DRUK

Tal van bedreigingen temperen het enthousiasme

De Europese staalmarkt volgde in het tweede kwartaal van dit jaar nog steeds het relatief snelle groeipad dankzij de gezonde economische fundamenten en de sterke positie van de sectoren die staal gebruiken. Het orderboekje van de Europese staalfabrieken groeide, maar ook de hoeveelheid geïmporteerd staal op de Europese markt kende een opmerkelijke stijging. Tegen de achtergrond van de aanhoudende overcapaciteit van staal en de verstoorde staalhandel op internationaal niveau door de Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium is er volgens de Europese staalvereniging Eurofer reden tot bezorgdheid.

STAALHANDEL IN EUROPA

De Europese staalhandel is wereldleider op het gebied van innovatie en duurzaamheid. Met een omzet van ongeveer 170 miljard euro biedt de sector werk aan 320.000 gekwalificeerde mensen, die gemiddeld 160 miljoen ton per jaar produceren. De talrijke staalproductiefaciliteiten bieden directe én indirecte werkgelegenheid aan nog eens miljoenen Europese burgers. Staal vormt, samen met de bouwsector, de ruggengraat voor ontwikkeling, groei en werkgelegenheid in Europa. Het is dan ook één van de meest veelzijdige materialen ter wereld. De duizenden staalsoorten en grades die ontwikkeld zijn, maken de moderne wereld zoals we die vandaag kennen, mogelijk. Staal is bovendien een onderdeel van de circulaire economie en is als basismateriaal voor de machinebouw ook een essentiële factor in de ontwikkeling en toepassing van innovatieve, CO2-mitrigerende technologieën en de bevordering van innovatieve en duurzame ontwikkeling in Europa. Maar hoe gaat het vandaag nog met de staalhandel in Europa?
“De groei op de Europese staalmarkt stabiliseert", vertelt Axel Eggert, directeur-generaal van de Europese staalvereniging Eurofer. “Op zich geen reden tot paniek, maar de sector zal de komende maanden met enkele uitdagingen worden geconfronteerd die ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Zo dreigt de handelsspanning op internationaal niveau het evenwicht op de markt te verstoren en de vraag naar staal in andere sectoren te doen afnemen."

MASSALE DUMPING VAN STAAL OP DE EUROPESE MARKT?

De Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium lijken het beoogde doel te hebben bereikt. Uit de meest recente cijfers blijkt namelijk dat de import in de Verenigde Staten gedaald is. Het gevolg is dat staalproducenten die niet langer op de Amerikaanse markt terechtkunnen, hun overtollige capaciteit dumpen in Europa tegen spotprijzen. Dat meldden althans verschillende Amerikaanse kranten eerder dit najaar. Europese staalproducenten zouden het zo moeilijker krijgen om te concurreren. Het Americon Iron and Steel Institute berichtte eind oktober dat de Verenigde Staten in totaal 2,2 miljoen staal importeerden, een daling van 26 procent ten opzichte van de vorige maand. Een deel van dat staal, afkomstig van Rusland en andere Aziatische landen, komt tegen lagere prijzen op de Europese markt terecht.

Volgens verschillende media zouden deze cijfers president Trump meer onderhandelingsmarge bieden in gesprekken met Europa. Die gaf namelijk eerder al toe dat hij de importheffingen voornamelijk gebruikt als hulpmiddel om te onderhandelen met handelspartners, verwijzend naar de recente overeenkomst tussen de Verenigde Staten en Canada. Begin november kwamen onderhandelaars van de Verenigde Staten en de Europese Unie samen in Washington DC om de importheffingen die sinds juni van kracht zijn, tussen beide continenten te herbekijken.

Op moment van ter perse gaan van uw vakblad was de uitkomst van die bijeenkomst nog niet gekend. Naar alle verwachting zal Europa een vrijstelling vragen voor de importheffingen op staal en aluminium, al is het nog maar de vraag wat daar dan tegenover zal staan.

SITUATIE OP DE EUROPESE MARKT

In vergelijking met vorig jaar is de consumptie van staal in het tweede kwartaal van 2018 met 4,4% gestegen in de 28 lidstaten van de Europese Unie (EU28). Een gezond gebruik van staal, in combinatie met het aanleggen van een staalvoorraad in de distributieketen in die periode, heeft tot deze groei geleid. Ook de leveringen van Europese staalfabrieken aan de Europese markt stegen met 3,7% in het tweede kwartaal.

Geïmporteerd staal

Positieve signalen, dus. Echter is de stijging van geïmporteerd staal van buiten Europa met 9,8% ten opzichte van dezelfde periode in 2017 alarmerend. Ook in het eerste kwartaal van dit jaar bedroeg de invoer bijna 5%. Het aandeel geïmporteerd staal op de Europese markt steeg van 23,2% in het eerste kwartaal tot bijna 25% in het tweede kwartaal. Die aanhoudende toename lijkt de eerdere bezorgdheid te bevestigen dat exporteurs uit andere landen hun staal richting Europa duwen, in afwachting van vrijwaringsmaatregelen in de Verenigde Staten en de bereidheid van kopers om bepaalde speculatieve risico's te nemen. Hoe dit kan leiden tot dumpingprijzen op de Europese staalmarkt, kon u enkele maanden geleden al lezen in Metallerie, toen we de Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium onder de loep namen.

Desalniettemin verwacht Eurofer dat de verwachte staalconsumptie in Europa dit jaar nog verder zal stijgen met 2,2% en met nog eens 1,1% in 2019. “Dit, ondanks aanhoudende handelsrestricties met de Verenigde Staten en de dreigementen van het kabinet van president Trump om ook importheffingen in te voeren voor de automobielsector in Europa", klinkt het. “Deze zouden kunnen leiden tot een verdere escalatie van het handelsconflict, met onmiskenbaar een weerslag op de vraag naar staal."

ANDERE GERELATEERDE SECTOREN

In de zogeheten steel-using sectors, oftewel sectoren die staal afnemen, waren de omstandigheden in het tweede kwartaal van 2018 vergelijkbaar met die van het voorgaande kwartaal. Al deze sectoren, met uitzondering van de staalbuizenindustrie, lieten een stevige stijging van de productieactiviteiten optekenen. “Ook de vooruitzichten voor de nabije toekomst zijn gunstig. Ondanks een licht gematigde economische dynamiek zullen de sectoren gestaag blijven groeien. Niet export, maar binnenlandse handel zal naar alle waarschijnlijkheid de drijfveer zijn achter die groei", klinkt het.

Onzekere economische context

Echter is de onzekere context van de mondiale economie ook in deze sectoren een niet te onderschatten bedreiging. Het toenemende protectionisme bij enkele handelspartners en het risico op escalerende handelsspanningen kunnen een negatief effect hebben op het vertrouwen van het bedrijfsleven om te investeren. De productie in deze sectoren in de Europese Unie zal naar verwachting met 3,5% groeien in 2018 en met 1,8% in 2019.

ECONOMIE IN EUROPA

Ook uit de bbp-gegevens van het tweede kwartaal van 2018 blijkt dat de trage maar gestage economische groei in Europa aanhoudt. Ook de investeringen zijn sterk hersteld, na de zwakke prestaties in het eerste kwartaal. Toch was er een negatieve bijdrage van de nettohandel, ondanks een herstel van de export. Dit wijst erop dat de eerder genoemde bedreigingen zich stilaan lijken te manifesteren, als gevolg van de inzinking van de internationale handel én een vertraagd effect van de sterkere euro. De vertrouwensindicatoren van het economische sentiment zijn in het derde kwartaal van 2018 iets verder verzwakt, maar blijven op een hoog niveau, ruim boven het langetermijngemiddelde, wat in overeenstemming is met de aanhoudende maar gematigde economische groei in Europa.
“Volgens de cijfers zal het bbp van de EU in 2018 en 2019 minder snel groeien. De grootste risico's en bedreigingen ontstaan uit het toenemende protectionisme en een verdere escalatie van de handelsspanningen. Ook de valuta- en aandelenmarktvolatiliteit in de verschillende opkomende economieën speelt een rol", klinkt het. Eurofer voorspelt een groei van het bbp van de EU van 2% in 2018 en 1,8% in 2019.