Multifunctionele grondverzetmachine boost productiviteit
Grondverzetmachine op maat van project helpt besparen
Grondverzetmachines zijn de ruggengraat van de groendienst. De jongste generatie blinkt uit op vele vlakken: duurzaamheid, veiligheid, comfort, gebruiksgemak, precisie. Ook veelzijdigheid. Veelal zijn er diverse optionele uitrustingsstukken beschikbaar waarmee de machines meerdere klussen kunnen klaren (afhankelijk van het project).
De werkpaarden van de groendienst
De aanleg en het onderhoud van openbare groenzones behelst in vele gevallen het manipuleren van relatief grote volumes materiaal. Groendiensten halen hiervoor een of meer van hun werkpaarden van stal: de zogeheten grondverzetmachines – in al hun verschijningsvormen: gravers, laders, graafladers, scrapers, graders (wegschaven), dumpers, bulldozers ...
Multifunctionele grondverzetmachines
Traditioneel vervult elk type grondverzetmachine één hoofdfunctie. Echter, steeds meer fabrikanten voorzien bij hun grondverzetmachines een veelheid aan optionele uitrustingsstukken waarmee de machines breder inzetbaar worden.
Hiermee begeven de verschillende machinetypes zich steeds meer op elkaars terrein – een graver kan laden, een lader kan graven... Een gevolg is niet alleen dat deze multifunctionele machines meerdere klussen aankunnen, maar eveneens dat er voor de uitvoering van een welbepaalde grondverzetklus mogelijk meerdere machines in aanmerking komen en het er dan dus gewoon op aankomt om de meest kostenefficiënte keuze te maken.
Kostenefficiëntie
De inzet van grondverzetmachines impliceert diverse kosten. Naast deze voor de aankoop, lease of huur zijn er bijvoorbeeld ook deze voor de werking (energie, personeelsuren), onderhoud en stalling.
Met multifunctionele machines kunnen groendiensten kosten drukken
Afhankelijk van de beschikbare uitrustingsstukken en het specifieke project, bieden multifunctionele machines groendiensten de mogelijkheid om te besparen. Dat kan doordat ze met deze machines meerdere grondverzetklussen kunnen uitvoeren. Traditioneel dienden hiervoor verschillende, gespecialiseerde grondverzetmachines op de werf te worden aangevoerd. De kosten voor de inzet van één machine liggen in vele gevallen namelijk lager dan deze voor de inzet van meerdere machines.
Minder machines betekent overigens ook dat er minder machinespecifieke opleidingen nodig zijn.
Form fits function
Als het voorliggende werk voornamelijk bestaat uit graven, dan blijft een graafmachine de aangewezen keuze, omdat deze specifiek is ontworpen om zo efficiënt mogelijk te graven. Vooral bij grotere volumes en zwaardere materialen - die een graafmachine met aangepast vermogen en hydraulische capaciteit vereisen - kan dit het verschil maken in onderhoudskosten.
Gebruikers van grondverzetmachines doen er goed aan om het advies en de voorschriften van de fabrikant of distributeur te volgen en rekening te houden met de mogelijkheden en beperkingen van de machine, zoals de maximale hefcapaciteit. Dit is onder meer belangrijk met het oog op de garantievoorwaarden.
Kies een grondverzetmachine op maat
Twee voornaamste keuzecriteria zijn de grootte van de grondverzetmachine en haar manier van voortbewegen.
Compacte grondverzetmachines
Fysieke obstakels op de werf, of op de weg er naartoe, kunnen de inzet van grotere grondverzetmachines belemmeren, of in ieder geval minder praktisch maken. Voorbeelden hiervan zijn groenprojecten in woongebieden met smalle straten, of in binnentuinen met enkel relatief smalle en/of lage doorgangen.
Bij sommige projecten moet de machine werken op smalle stroken tussen bomen, bloembedden, of op een smalle strook naast een vijver.
Bepaalde projecten vereisen een delicate bodembehandeling, bijvoorbeeld regentuinen. Een te grote druk ten gevolge van een te zware grondverzetmachine veroorzaakt compactie, wat de beoogde regeninsijpeling tegenwerkt.
Een te compacte bodem staat over het algemeen haaks op een gezonde, voldoende luchtige bodemstructuur, wat vitaal is voor plantengroei en wortelontwikkeling. Met het oog op een minieme bodemverdichting zijn kleinere machines beter dan grotere, en modellen op rupsen beter dan modellen op wielen.
Er zijn ook groenprojecten die een hoge graad van detail vereisen, zoals een uiterst precieze plaatsing van elementen. In deze gevallen is de inzet van grotere (lompere) grondverzetmachines uitgesloten als deze te groot/log zijn voor de klus.
Als de keuze, omwille van een of meerdere van de voorgaande redenen, valt op een kleinere grondverzetmachine, dan geniet de gebruiker meteen ook van het bijkomende voordeel dat de inzet van kleinere grondverzetmachines over het algemeen goedkoper is dan die van grotere grondverzetmachines.
Grotere grondverzetmachines
Het egaliseren van grote stukken land, de aanleg van uitgestrekte vijvers, golfbanen, parken ... Bij grotere groenprojecten is het inzetten van grotere grondverzetmachines doorgaans kostenbesparend. Door hun grotere capaciteit kunnen ze de taak sneller voltooien (minder arbeidsuren).
Hun grotere vermogen kan ook nodig zijn om densere materialen (rotsblokken, dikke wortels, bomen …) los te maken en te transporteren.
Op ruw terrein, op steile hellingen, rotsachtig terrein of gebieden met dichte begroeiing, kunnen grotere grondverzetmachines bovendien de benodigde stabiliteit en tractie bieden.
Ook voor bijvoorbeeld diepere uitgravingen is het vaak noodzakelijk om een grotere grondverzetmachine in te zetten.
Grondverzetmachines met wielen
Op een stevige en voldoende effen bodem zal een grondverzetmachine op wielen de klus sneller helpen klaren, omdat ze op zo'n terrein een hogere snelheid haalt dan machines op rupsen. Dit is handig als de machine vaak moet worden verplaatst tussen verschillende plekken op de projectlocatie of snel grote afstanden moet afleggen. Bovendien bieden modellen met wielen op een stevige, effen ondergrond ook een grotere manoeuvreerbaarheid.
Een bijkomend voordeel is dat heel wat modellen op wielen autonoom naar de werf kunnen rijden. Modellen op rupsen zijn daarentegen aangewezen op een aanhangwagen of trailer, wat extra kosten meebrengt. Kleinere grondverzetmachines kunnen op een normale aanhangwagen door een personenwagen worden getrokken. Voor hun transport volstaat dan ook een rijbewijs B. Als het totaalgewicht van het voertuig en de oplegger meer dan 7.500 kg is, dan is een rijbewijs CE vereist.
Grondverzetmachines met rupsen
Op uitdagende terreinen zoals zachte (drassige) bodems, steile hellingen... bieden grondverzetmachines op rupsen een betere tractie en stabiliteit. Ook zijn ze aangewezen bij projecten waarbij een delicate behandeling van de bodem vereist is. Doordat rupsen de druk op de bodem beter spreiden, verdichten ze de grond in veel beperktere mate.
Kopen, huren of leasen?
Naast de keuze van een machinetype en opties op maat ligt ook de gekozen financieringswijze mee in de balans van kostenefficiëntie: kopen, huren of leasen?
Kopen
Bij langdurig en consistent gebruik is kopen het meest kostenefficiënt. Dit heeft echter een flinke aanslag op de liquiditeit. Daarbovenop draagt de koper de volle onderhoudskosten. Een degelijk onderhoudsplan hebben is dan vitaal om de levensduur van het materieel te maximaliseren.
Leasen
Voor middellangetermijnprojecten met een voorspelbaar gebruik kan leasen een interessante optie zijn. De leasemaatschappij koopt dan de machine die je wil, en jij betaalt deze terug door middel van een vast maandelijks bedrag (deels rente, deels aflossing) over een bepaalde termijn (meestal 12 tot 36 maanden). Aan het einde van de looptijd van een financiële lease is de machine van jou.
Leasen biedt een andere manier om apparatuur aan te schaffen zonder een grote kapitaalinvestering vooraf. Onderhoud kan inbegrepen zijn. Bij inzet over een langere termijn kan leasen echter duurder zijn dan kopen. Bovendien moet je voldoen aan leasevoorwaarden – een overschrijding van gebruikslimieten kan extra kosten met zich meebrengen.
Huren
Voor kortetermijnprojecten kan het huren van apparatuur de benodigde flexibiliteit bieden. Veel huurovereenkomsten bevatten onderhoudsdiensten. Mooi meegenomen is dat verhuurbedrijven hun vloot regelmatig upgraden, waardoor huurders toegang hebben tot de meest geavanceerde uitrusting en de nieuwste besturings- en operationele technologieën. De huurkosten kunnen echter oplopen bij een langduriger gebruik.
Bij elk van de drie financieringswijzen kun je ook kiezen voor tweedehandsapparatuur.
Kies een betrouwbare servicepartner
Kies materieel van gerenommeerde fabrikanten die betrouwbare garanties en een sterke klantenondersteuning bieden. Controleer de dekking van de garantie en beschikbare onderhoudsdiensten om doorlopende ondersteuning te waarborgen.
Regel indien mogelijk een demo of testrun om te kunnen beoordelen hoe goed de grondverzetmachine aan de behoeften voldoet. Neem daarnaast ook de machineopleiding in overweging.
Trends in grondverzetmachines
Aandacht voor milieu, omgeving en operator
Naast modellen met energie-efficiëntere verbrandingsmotortechnologie (cfr. emissienormen EU Stage V) brengen fabrikanten ook steeds meer hybride of volledig elektrisch grondverzetmaterieel op de markt, die respectievelijk minder of geen CO2 uitstoten.
Die laatste produceren bovendien veel minder lawaai dan de modellen met een verbrandingsmotor, wat helpt om de geluidsoverlast voor de buurtbewoners tot een minimum te beperken. Ook de machinebediener waardeert natuurlijk een stille machine, zeker bij langere klussen.
Werkcomfort en veiligheid
Het werkcomfort is verder vertaald naar aspecten zoals ergonomie (verstelbare, verwarmde stoel, ruime beenruimte ...) en veiligheid. Dit laatste wordt onder andere gegarandeerd door stalen frames (ROPS, FOPS), duidelijke zichtbaarheid van de werkomgeving en heldere signalisatie (licht, geluid).
Productiever en preciezer grondverzet
De omvang en complexiteit van projecten kunnen sterk variëren. In elk geval dient het grondwerk in de regel asap te worden afgerond. Met name bij projecten waar gedetailleerd werken belangrijk is, mag de snelheid daarbij niet ten koste gaan van de kwaliteit van het resultaat.
Verschillende fabrikanten bieden een verhoogde precisie, productiviteit en efficiëntie door middel van telematica. Dit behelst realtime dataverzameling, -analyse en -overdracht. In vele gevallen zijn gps-trackers verbonden en geïntegreerd voor een verbeterde data-analyse en functionaliteit. Enkele mogelijkheden: brandstofverbruik meten, gebruiksprofielen in kaart brengen, de locatie van bedrijfsmiddelen en het aantal bedrijfsuren controleren, predictive maintenance ...
Ook het algemeen toegenomen bedieningsgemak werkt de productiviteit in de hand. Denk daarbij aan intuïtieve en overzichtelijke interfaces, waarop de machinebediener op elk moment vlot de benodigde informatie te zien krijgt of kan opvragen.
Grondverzet conform regelgeving
Naast het kiezen van een kostenefficiënte grondverzetmachine is het ook belangrijk om bij de uitvoering van grondverzetwerk de wettelijke voorschriften rond grondverzet na te leven.
Grondverzet is in Vlaanderen gereglementeerd door het Vlarebo (Vlaams reglement voor de bodemsanering en -bescherming), met daarin alle regels rond het bemonsteren, uitgraven, opslaan en afvoeren van grond. Grondbank vzw en Grondwijzer vzw regelen het administratieve luik van het grondverzet. OVAM beantwoordt eventuele vragen over de actuele wetgeving. Grondbeheer Vlaanderen regelt vraag en aanbod van grond in Vlaanderen.
De Waalse grondverzetsregeling regelt het gebruik van uitgegraven bodem in het Waals gewest. De regelgeving vertoont overeenkomsten met de Vlaamse grondverzetsregeling, maar ook belangrijke verschillen. De centrale opvolging van de grondstromen gebeurt door een erkend organisme: Walterre asbl.
Met medewerking van JCB, Torfs & Compact Machinery en Vangaever
