Hoe plaats je elektriciteit in opbouw?

Wil je slechts een lichte aanpassing doen aan een bestaande elektrische installatie? Of gebeurt de renovatie in een ruimte waar het esthetische niet zo'n grote rol speelt (een garage, een berging, ...)? Dan kan je de kabels ook in opbouw plaatsen in plaats van breekwerken te moeten doen in afgewerkte muren. We geven mee wat de opties zijn.

 

Wanneer kiezen voor opbouw?

Waarom elektriciteit plaatsen in opbouw?

Elektriciteit in opbouw betekent dat kabels, stopcontacten en schakelaars zichtbaar op de muur worden geplaatst in plaats van erin verwerkt. 

Hoewel ingewerkte kabels doorgaans als mooier worden beschouwd, is elektriciteit in opbouw in veel situaties een bijzonder praktische keuze. Je vermijdt het zware en stoffige slijpwerk, waardoor de installatie veel sneller en properder kan verlopen. Bovendien zie je meteen waar de kabels lopen, wat het makkelijker maakt om aanpassingen of uitbreidingen te doen zonder opnieuw muren open te breken. Dat is vooral handig bij renovaties of in ruimtes zoals garages, bergingen en werkplaatsen, waar functionaliteit primeert.

Daarnaast zijn er tegenwoordig stijlvolle materialen en componenten beschikbaar die zorgen voor een verzorgd eindresultaat, zelfs bij een zichtbare installatie. Met een doordachte aanpak kan elektriciteit in opbouw dus niet alleen praktisch, maar ook esthetisch verantwoord zijn.

Met een doordachte aanpak is elektriciteit in opbouw praktisch én esthetisch

De voorbereiding

Ook hier is het belangrijk om eerst een elektriciteitsplan op te stellen, zowel voor een aanpassing op of toevoeging aan een bestaande installatie, als voor een nieuwe installatie in opbouw. Verder heb je qua materialen hetzelfde nodig als bij ingebouwde elektriciteit: de kabels, doosjes voor de verbindingen en uiteraard contactpunten (stopcontacten en schakelaars). Om de verbindingen te maken heb je in de eerste plaats een striptang en een kniptang nodig.

Wat je wel mag achterwege laten is de muurfrees en het gipspleister. In de plaats daarvan worden andere bevestigingsmethoden gebruikt om alles stevig aan de muren te bevestigen - denk aan een hamer om pluggen in te slaan en een klopboor om door stenen materialen te boren, en een schroevendraaier of schroefboormachine voor de schroeven.

Een ander verschil is dat de kabels niet in preflexbuizen zitten, maar meestal door rigidere kunststofbuizen worden getrokken, voor een meer verzorgde look. Om de kunststofbuizen op maat te maken kan een buizensnijder of ijzerzaag van pas komen.

 

Bevestigingsmethoden

Er bestaan verschillende manieren om de kabels vast te leggen.

Beugels

Metalen beugels vormen alvast een ideale methode. Daarmee maak je de kabel om de 50 cm vast aan de wand of op de vloer met schroeven en pluggen. Je kan heel wat tijd winnen als je niet moet voorboren - afhankelijk van het materiaal waarmee je wand is opgebouwd. Naast schroeven en pluggen kan je ook een inslagnagel gebruiken - zeer handig als je een kabel op een betonnen vloer wil bevestigen en geen boor hebt die door beton geraakt.

Weet je nog niet zeker hoeveel leidingen er naast elkaar komen, dan kan je ook gebruikmaken van ruime beugels. Er kunnen meerdere kabels tegelijk geklemd worden.

Clips

Werk je met kabels in buizen, dan kan je ook gebruik maken van clips. De buizen klemmen hier stevig in vast. Ook het monteren van de clips in volle materialen is behoorlijk eenvoudig: met pluggen en schroeven, maar het kan ook zonder schroef. Soms zijn clips uitgerust van een klembevestiging voor een vlotte montage.

Idealiter zijn de clips aan de zijkant uitgerust met een extra verbinding, als je één clip hebt vastgezet, kan je er een tweede, en zelfs een derde aan bevestigen.

Doosjes

Bij elektriciteit in opbouw verlopen alle aansluitingen en verbindingen via opbouwdoosjes die zichtbaar op de muur worden geplaatst. De elektriciteitsleiding komt in zo’n doosje toe via een buis of kabelgoot, langs boven, langs onder of aan de zijkant, en wordt vastgezet met een wartel. Die wartel zorgt ervoor dat de kabel stevig vastzit, beschermt tegen stof en vocht, en voorkomt dat er mechanische spanning op de elektrische verbindingen in het doosje komt te staan. Zo blijft de installatie veilig en overzichtelijk.

 

Tussenoplossingen

Kabelgoten

Er bestaat nog een tussenoplossing: dat is werken met een opbouwsysteem met kabelgoten. Je hebt het voordeel van traceerbaarheid en flexibiliteit. Het is makkelijk om de goten te openen en extra kabels of aansluitingen bij te maken. De kabelgoten geven een meer afgewerkte uitstraling dan losse kabels. Omdat je er ook andere kabels in kwijt kan - denk maar aan kabels voor dataverbindingen - worden kabelgoten vaak gebruikt in kantoren en bedrijven. Toch kunnen ze zeker ook in meer huiselijke situaties hun dienst bewijzen.

Wie voor een systeem met kabelgoten kiest, kan alle aansluitingen in die goten maken, de schakelaars en stopcontacten moeten wel aangepast zijn aan het systeem.

Lees hier hoe je kabelgoten installeert

Achter een valse wand

Moet je elektriciteit bijplaatsen in opbouw, maar je wil echt niet dat de leidingen zichtbaar zijn? Dan kan je er uiteraard ook gewoon een gipswand voor plaatsen. Zeker bij elektriciteit dat je bijplaatst op een zolder, is dat vrij gebruikelijk. Dan zitten de kabels uiteindelijk toch "in de muur". Hiervoor werk je met specifieke inbouwpotjes voor gipswanden.

Waar een stopcontact of schakelaar in de muur moet komen, moet er een uitsparing gemaakt worden. In die uitsparing komt een inbouwpotje om dan later het effectieve stopcontact aan te sluiten.

De uitsparing maak je met een klokboor (op maat van het inbouwpotje, standaard is dat een van 68 mm diameter). Het potje zelf zet je goed vast met een schroevendraaier. Zodra het op z’n plaats zit, draai je de schroeven aan. Het klemmetje schuift over de schroefdraad en klemt het potje vast.

Let ook op de positie van het potje: twee schroeven zitten in een afgeplatte behuizing, twee in een ronde. De platte zijdes zijn de zijkanten. Die moeten perfect verticaal komen te zitten. Aan de achterzijde van het potje kan je stukken openbreken om de aanwezige draden door te trekken. De aansluiting van de stopcontacten en schakelaars

Moet je een uitsparing maken voor een dubbel stopcontact of twee schakelaars naast elkaar? Dan moet je twee uitsparingen maken naast elkaar. De twee ronde gaten verbind je dan en zaag je uit met een gipskartonzaag.