Zo maak je zelf een zitbank voor je eettafel

We hebben onze gerestaureerde eettafel. Daarvoor maken we een stevige eiken zitbank, volgens een geheel eigen ontwerp: verrassend eenvoudig te maken, maar wat een resultaat!

Bouwplan binnenkort beschikbaar

Planken op maat

Wij gebruiken standaard eiken planken van 19 mm dik en 195 mm breed. We zagen eerst de onderdelen op maat. We hebben drie keer de lengte van de zitbank nodig. Dat is drie keer 2 m. Het spreekt vanzelf dat je de bank, naar believen, langer of korter kan maken.

We hebben, uit dezelfde planken, ook 4 poten nodig. Vier stukken van 47 cm. Ook deze maat kan je natuurlijk wat aanpassen, afhankelijk van de gewenste zithoogte.

Reken: Zithoogte – 19 mm (de plankdikte) – 4 mm (viltglijders) = Zaagmaat.

We geven nog graag enkele tips mee voor het op maat zagen van planken:

• Zaag altijd eerst enkele millimeters van het begin van de plank. Zo start je met een rechte, onbeschadigde zijde.
• Meet één keer, en gebruik daarna steeds de eerste, afgemeten plank als maat.

Poten deuvelen

Op twee van de lange eiken planken komen telkens twee poten. Ze komen op 20 cm van het uiteinde. Boor in elke poot, in het midden van de kopse zijde, drie gaten. Met deuvelpinnen zet je de gaten over op de lange plank. Ook daar boor je gaten.

Let op de diepte van je boorgaten. In totaal moet je een tweetal millimeter meer hebben dan de lengte van je deuvel. Zo is er wat plaats voor de lijm. In de lange plank kan je 12 mm diep boren. Boor je dieper, dan riskeer je door de plank te boren. Bij een deuvel van 40 mm moet je dus 30 mm diep boren in de poot.

Tip
Gebruik een boorstop om de juiste boordiepte in te stellen. Gebruik het best ook een boorstandaard of boorgeleider om haaks op je werkstuk te boren.

Breng lijm aan, zowel in de deuvelgaten als op de verbinding. Klem de onderdelen terwijl de houtlijm uithardt. Controleer of de poten een rechte hoek vormen.

Plankdragers bevestigen

Zet alle poten nog eens extra vast met een plankdrager. Die plankdrager zal wat extra ondersteuning bieden, en helpen om de poot mooi onder een hoek van 90° te houden. We kozen een plankdrager die mooi contrasteert, zowel qua materiaal als qua vorm. Op die manier wordt de versteviging ook een mooi afwerkingsdetail.

Om de plankdragers te bevestigen, teken je eerst de positie af. Daarna boor je de gaten voor met een fijn boortje. De schroeven vastmaken doe je het best met een schroevendraaier.

Deuvelgaten dwarsbalk boren

De derde lange plank wordt de dwarsbalk. Die zal er enerzijds voor zorgen dat de zitting niet kan doorbuigen, anderzijds zorgt die er ook voor dat de poten nog eens extra gefixeerd kunnen worden.

Klem de dwarsbalk op een van de bankhelften en boor deuvelgaten. Vijf gaten over de lengte van de zitting en één in elke poot. Boor voldoende diep, zodat de deuvel er later helemaal in past. Dus zeker 42 mm diep.

Boor meteen door de twee delen die je aan elkaar wil zetten met deuvels. Door zo te werken hoef je de boorgaten niet over te zetten met deuvelpinnen.

Dwarsbalk vastschroeven

Maak nu de dwarsbalk vast aan de andere bankhelft. Dat kan gewoon met schroeven. In eikenhout is het aan te raden om voor te boren. Gebruik schroeven met een gedeeltelijke schroefdraad. Het stuk van de schroef die door de dwarsbalk gaat, mag geen schroefdraad hebben. Alleen op die manier kan je er zeker van zijn dat de twee delen helemaal op elkaar gaan aansluiten. Vergeet niet om houtlijm aan te brengen voor je gaat schroeven. Dat is nodig voor een stevige verbinding.

In de praktijk hebben we ondervonden dat de planken lichtjes gekromd waren. Daarom moesten we steeds de onderdelen goed vastklemmen op de juiste positie voor we gingen schroeven.

Let er ook zeker op dat de schroef helemaal in het hout verzonken is, anders lukt het straks niet om de twee helften naadloos op elkaar te passen.

Helften verbinden

Breng nu de twee helften samen. Breng houtlijm aan op de verbinding en in de deuvelgaten. In theorie passen de twee delen nu perfect op elkaar. In de praktijk is het nodig om, met behulp van wat lijmklemmen, de planken in de juiste positie te persen.

De lijmklemmen moet je trouwens ook nog gebruiken om de twee delen tegen elkaar te drukken. Laat de lijmklemmen staan zolang de lijm aan het uitharden is.

Afwerking

Schuur de bank volledig op. Het volstaat om de bank, met een fijne korrel, splintervrij te maken. Besteed wel wat extra aandacht aan de hoeken: die schuur je onder 45°. Die methode zorgt ervoor dat de hoek wat minder kwetsbaar is. Je kan de bank daarna nog afwerken op de manier die je zelf verkiest: olie, beits, vernis... Kleef ten slotte vilten meubelglijders onder de poten