Hoe plaats je zelf een houtkachel?

Met een gesloten houtkachel heb je een goede sfeermaker in huis. Wist je dat je die ook zelf kan plaatsen? In deze demonstratie geven we stap voor stap mee hoe je zelf kan instaan voor de installatie en montage van het rookgaskanaal.

 

Ruimte voorbereiden

De ruimte waar de kachel zal komen - meestal de woonkamer - moet eerst vrijgemaakt worden. Zetels, stoelen en tafels zet je aan de kant, zodat je ongehinderd kan werken.

Ondergrond

De kachel moet op een stenen ondergrond geplaatst worden om brandgevaar te vermijden. Heb je een parket- of laminaatvloer? Dan kan je ook een metalen, vuurvaste plaat op de vloer leggen als ondergrond voor de kachel. Zet een kachel hoe dan ook nooit zomaar op een houten of kunststof vloerbekleding.

Uiteraard moet de ondergrond ook perfect waterpas liggen. Dit om problemen te vermijden bij de aansluiting van de houtkachel en de bijhorende rookafvoer.

In deze demo-opstelling wordt er op een laminaatvloer gewerkt, en leggen we een vuurvaste plaat. Zo'n metalen plaat is zwaar. Haal er dus een klusmaatje bij om deze comfortabel te plaatsen. 

 

Aan de kachel

Unboxing van de kachel

Dan kan je de kachel zelf erbij halen. Die zit stevig verpakt om krassen en deuken te vermijden. Open het karton dan ook verstandig, opdat je jezelf niet verwondt. Draag eventueel handschoenen. In dit geval zit de kachel vast gemonteerd op een houten pallet. Pak er een sleutel bij om de bouten los te maken. Zo kan je de kachel voorlopig op z’n plaats gaan zetten en bepalen waar de aansluitingen precies moeten komen.

Over het buizenwerk

Haal er, naast de kachel, ook de nodige stukken buis bij. Normaal heb je zowel bochtstukken als rechte stukken buis nodig, en ook nog een T-stuk. 

Gebruik steeds een dubbelwandige buis wanneer je doorheen een muur of plafond moet, uit brandveiligheid. Als je met enkelwandige buizen zou werken, ontstaat er condens in het buizenwerk, waardoor creosoot kan gevormd worden en de kans op schouwbrand verhoogt. Enkel het stuk binnenshuis achter je kachel, of de doorvoer naar boven, mag enkelwandig zijn omdat dit extra warmte zal afgeven.

Een dubbelwandige buis voorzie je ook van isolatie van zodra je de ruimte verlaat. Dat doe je om de warmteafgifte te beperken en dus het risico op brandgevaar te vermijden.

Aanvoer van verse lucht

Bij verbranding is er verse lucht nodig. Zorg dus dat er altijd verse lucht kan worden aangevoerd in de ruimte waar de kachel staat. In sommige gevallen moet je dit voorzien via externe luchttoevoer. Een dergelijke externe luchttoevoer is zeker noodzakelijk bij volledig geïsoleerde woningen en woningen die uitgerust zijn met een mechanisch ventilatiesysteem.

Vaak wordt er tegenwoordig met een concentrisch (eenpijps)systeem gewerkt, waarbij de toevoer van de zuurstof en de afvoer van de rookgassen via hetzelfde kanaal gebeurt. Via de binnenbuis worden de rookgassen afgevoerd en langs de buitenbuis wordt er zuurstof aangezogen. Daarnaast kan je ook werken met een parallel (tweepijps)systeem, waarbij de toevoer van zuurstof en de afvoer van de rookgassen gebeuren met een apart kanaal. Lees hier meer over afvoerkanalen.

TIP
Bij de opbouw heb je ook twee types bochten: 90° of 45°. Voor een goede rookgasafvoer, probeer je zoveel mogelijk bochten van 90° te vermijden.

Controleer of de aansluitstukken de juiste diameter hebben om te kunnen aansluiten op de kachel. Uiteraard heb je dit al gedaan bij de samenstelling van je pakket. De bruikbare diameter in ons geval is 125 mm. Haal het plastic van de buizen en zorg ervoor dat de conisch gevormde stukken bij het aansluiten in elkaar schuiven.

TIP
Hoe eenvoudiger, hoe beter. Ga na of je bestaande elementen zoals een open haard of schoorsteen kan gebruiken om je rookgaskanalen door te verwerken. Anders is door de muur de beste oplossing. Je maakt je kanaal best niet te kort en hoe rechter, hoe beter. Dat zorgt voor meer 'trek'.

Gat maken voor doorvoer

Meet de hoogte op vanwaar de rookafvoer zal starten en zet over op de muur. Centreer dit punt op het vlak van de muur, en teken de diameter van de buis. Hou eventueel een stuk buis op hoogte, en teken ook nog eens de volledige omtrek af. Alles is in gereedheid om het gat te maken door de muur.

LET OP
In deze case werken we in een demoruimte. Afhankelijk van jouw situatie, houd je rekening met welk type muur of schouw aanwezig is. Als je in jouw geval rechtstreeks omhoog doorheen een plafond moet uitkomen. Voorzie je jezelf van de nodige beschermingsmiddelen.

Door een baksteenmuur ga je in principe met een speciale klokboor een gat maken, maar niet iedereen heeft dat in huis. Werk eventueel met een klopboormachine met voldoende vermogen, en maak het gat geleidelijk aan met een steenboor. Een boorhamer werkt uiteraard ook, maar hou er dan wel rekening mee dat deze krachtigere machine de zachtere bakstenen veel bruter kan doen breken.

Eens je de gaatjes geboord hebt volgens de omtrek van de afgetekende cirkel - hier met de klopboor -, werk je het gat verder uit met een hamer en beitel. Zo kan je gecontroleerd te werk gaan. Verwijder het steenpuin, en meet hoe diep het gat is. Dat zal de afstand zijn waarlangs de buis doorheen de muur moet uitkomen. Teken die afstand af op de buis.

Belangrijk: afhankelijk van het type muur moet je ook tussen de kachel en de muur zelf een minimale afstand aanhouden. Dit moet de kachelfabrikant in principe altijd meegegeven.

TIP
De meeste dergelijke buizen zijn tegenwoordig gepoederlakt. Zo'n buizen laten zich moeilijk aftekenen. Omwikkel de afstand met tape. Zo heb je meteen ook een betere richtlijn om de buis af te korten.

Buis afkorten

Eens je de afstand hebt overgezet, kan je de buis afkorten. Dat doe je met een haakse slijper. Let op: de rand kan sneller corroderen nu ze doormidden is geslepen, dus spray er nog vlug een beschermende coating op. Na gebruik hou je de bus omlaag, om de laatste resten uit het ventiel te sprayen zodat het niet vastloopt bij later gebruik.

Doorvoer monteren

Eens dat is gebeurd, kan je de buis monteren in het gat in de muur. Let wel, afhankelijk van jouw situatie, plaats je bijkomend nog wat brandwerende isolatie in het gat rondom de buis.

Na de montage van de buis, moet je de naden kunnen afdichten. Hiervoor bestaat er vuurvaste afdichtingskit. Strijk de kit glad, zodat de rand luchtdicht afgesloten zit. Na verloop van tijd zal de kit nog uitharden. De aansluiting werk je af met een rozet, schroef die eerst wat open zodat je die makkelijk over de buis kan schuiven. Fixeer daarna vast.

Verbinden met de kachel

Dan kan de kachel op zijn plaats, met het andere uiteinde van de doorvoer in het toestel.  Plaats ondertussen de aslade, en verwijder de sticker op het venster.

TIP
Gaten maken doorheen betonnen gewelfsels laat je best aan vakmannen over. Zo ben je zeker van de juiste technische aanpak. 

De rookgasafvoer

In deze demosituatie simuleren we de verdere opbouw van het rookgaskanaal op een apart stuk muur van snelbouwstenen.

Via de buitenmuur

De doorvoer moet in deze situatie via de buitenmuur naar boven gaan. Maak opnieuw een gat met de juiste afmetingen, zoals je dat aan de binnenmuur gedaan hebt. Het gat in de muur is hier met opzet ruimer gemaakt dan nodig, dan hoef je niet te zitten wrikken met de buis, waardoor je hem mogelijks kan beschadigen.

Bij het uitkomen naar buiten is het verder van belang om een T-stuk aan te sluiten. Die vangt mogelijke condens op, zodat dit niet verder z’n weg kan vinden naar binnen in de woning.

Afvoerkanaal opbouwen

Bouw het afvoerkanaal verder op naar boven toe. De buis fixeer je in de muur met enkele draagbeugels. Reken uit hoeveel haken je wil bevestigen, en duid aan. Boor de gaten uit, en bevestig de bijhorende pluggen.

TIP
Wil je snel de haken fixeren? Bevestig ze in de adapter van je boormachine, en draai vast. Maak de accuboor opnieuw los, en herhaal voor de volgende.

Laat de dubbelwandige doorvoer uit de muur komen – en koppel het T-stuk als eerste aan. Daar de buis minder breed is dan het gat, zetten we die voorlopig ondertussen wel wat vaster met enkele spieën. Dat werkt makkelijker.

Bouw het rookgaskanaal daarna verder op. Breng de beugel over de eerste haak en monteer de bovenste buis op het T-stuk. Op die manier ga je verder.

Brandwerend schuim

Daarna breng je nog een brandwerende PU-isolatieschuim aan in het gat waar de buis door de muur komt. Die laag zal de buis wat beter fixeren én zal de vrije ruimte afdichten. Bescherm hiervoor eerst de buis door er wat tape en/of plastic rond te wikkelen.

Vul vervolgens het gat met het brandwerende PU-schuim, maar vul slechts op voor één derde, het schuim zet nog flink wat uit tijdens het uitharden. Na enkele uren is het schuim uitgehard, en kan je de overtollige resten mooier afsnijden met een cutter.

En doorheen het dak?

In dit geval gingen we door de buitengevel met het buizenwerk. Een andere situatie is dat je doorheen het dak uitkomt. Dan geldt dat je de doorvoer één meter boven de nokhoogte laat uitkomen en het juiste type afdekkap monteert.

Doorheen het dak zit dus eveneens een dubbelwandige buis. Meet vanaf het dak op tot een minimum van 1 m, en zorg dat je de buizen al op voorhand hebt afgekort, zodat je dit werkje niet op het dak moet uitvoeren. Plaats vervolgens de kap die vermijdt dat slagregen z’n weg vindt op het afvoerkanaal.