LUCHTDICHTHEID BIJ RAMEN, DEUREN EN DAKEN

Hoe kwalitatieve en duurzame luchtdichtheid verzekeren bij houtskeletbouw?

Om tot een energiebesparend geheel te komen en structurele bouwschade te vermijden, dienen buitenschrijnwerkers en houtskeletbouwers sterk aandacht te schenken aan het correct plaatsen van luchtschermen, dampremmende folies, winddichte tapes enzovoort. Helaas liggen theorie en praktijk soms ver uit elkaar, met alle kwalijke gevolgen van dien.
In dit derde deel bespreken we ramen en deuren en de dakstructuur.

Deel 1: de voorbereiding en het juiste materiaal
Deel 2: over OSB-platen en teamwork

RAMEN EN DEUREN: GA VOOR OMKASTINGEN IN MULTIPLEX

Raam- en deuraansluitingen zijn goed voor een zeer groot aantal lopende meters. Het is dan ook belangrijk om die goed uit te voeren. Aannemers met veel ervaring in lage-energie- en passief bouwen, weten dat het gebruik van een omkasting in multiplex doorgaans de snelste weg naar het beste resultaat is.
Vier multiplexstroken, die zelf perfect luchtdicht zijn, worden individueel op het raamkader verkleefd en vervolgens met elkaar verbonden via lijm en schroeven. Het geheel zet men vervolgens vast in de raamopening met behulp van ankers en doken. Tot slot volgt de luchtdichte aansluiting van het multiplexkader op de OSB-beplating, het metselwerk of de betonplaat. Dit gebeurt via specifieke middelen zoals tapes, folies met wapeningsnetten of butylstroken.
Als extra kan men eventueel nog de naden tussen de multiplexstroken onderling en tussen de multiplexstroken en het raamkader aftapen. Bijkomend voordeel van dit systeem is dat men de venstertablet eenvoudig op de multiplex kan verlijmen.

DENK GOED NA OVER DE DAKSTRUCTUUR 

Na de raamaansluitingen vormt de dakstructuur het meest cruciale punt binnen het luchtdichtingsverhaal.
Het meest eenvoudige systeem om tot een perfect luchtdicht geheel te komen, is door te kiezen voor een prefabdakstructuur volgens het sarkingdakprincipe. Deze prefabelementen worden geplaatst tegen een stijve nokbalk en eventueel tegen enkele gordingen. In dit systeem volstaat het om de naden tussen de prefab-elementen luchtdicht af te kleven met een tape. Wie echt perfect wil werken, kan voorafgaand aan de plaatsing van de prefabelementen een luchtdichte, weerbestendige wachtfolie aanbrengen boven op de nokbalk en gordingen.
Een dergelijk prefabsysteem wordt vaak toegepast in Nederland. In België werkt men vandaag veelal met een spantendak waarop men vervolgens een winddicht en dampopen onderdak plaatst met een tand- en groefsysteem. Boven op dit onderdak komt dan een lucht- en waterdichte doek die dampopen is echter. Hierop bevestigt men tot slot de tengel- en pannenlatten, met daarop de dakbedekking. Onder het onderdak, tussen de spanten, komt de isolatie. Onderaan werkt men af met een luchtscherm of een stijve OSB-beplating, naargelang van wat de bouwheer met de zolderruimte wil doen.
Wie in de renovatiesector werkt, komt heel wat uiteenlopende constructies tegen. Spanten met trekkers of gordingdaken zijn de meest voorkomende varianten. Deze spanten kunnen ook geïsoleerd en luchtdicht worden gemaakt, maar dit vraagt meer inspanning en zin voor detail. Heel belangrijk hierbij is de staat van het onderdak. Indien hieraan beschadigingen of rotte plekken zijn, is het noodzakelijk om hier eerst iets aan te doen.
Tot slot is het in bepaalde gevallen verstandiger om gewoon de zoldervloer te isoleren. Voor een houtskeletbouw met een plat dak maakt men tegenwoordig vaak gebruik van het compacte-dakprincipe. Gezien daarbij de buitenzijde door de EPDM volledig dampdicht is, moet het luchtdichte scherm aan de warme zijde van de isolatie dampopen zijn. Vaak voorziet men in dat geval een variabele damprem. Bij koude en vochtige luchtomstandigheden 'sluit' het scherm zich, zodat er geen vocht in de isolatie kan diffunderen; bij warme en droge omstandigheden 'opent' het scherm zich waardoor de eventuele vochtige isolatie naar binnen toe kan uitdrogen.

HOE DUURZAAM IS LUCHTDICHTHEID?

Veel specialisten stellen zich de vraag hoe degelijk al die luchtdichtheidsmaterialen eigenlijk zijn. En hoe duurzaam is de manier waarop we die toepassen? Vandaag slaagt het luchtscherm voor de blowerdoorproef, maar wat als men vijf jaar later diezelfde proef zou uitvoeren? Zal het luchtscherm dan nog even performant zijn?
Hieromtrent zijn al enkele studies gebeurd, in het buitenland, maar ook in België, zoals aan de Universiteit Gent en aan het WTCB. De algemene conclusie is dat luchtdichtheid op lange termijn geen vanzelfsprekendheid is. Woningen worden eerst en vooral aangepast: er wordt bijvoorbeeld een extra schouw geplaatst, wat een nieuwe perforatie door het luchtscherm betekent. Tapes en folies zijn bovendien niet allemaal van dezelfde kwaliteit. Onder invloed van schuifspanningen (door zetting van het hout en de bouw) kunnen er vaak niet te onderschatten krachten op inwerken. Sommige tapes kunnen na verloop van tijd loskomen, de naad tussen twee OSB-platen kan open komen te staan enzovoort. Tot slot speelt ook de manier waarop het scherm werd aangebracht (zin voor detail!) een zeer grote rol. Kies dus voor kwalitatieve producten en breng die op de geijkte manier aan.