Hoe haalbaar zijn herbruikbare verpakkingen voor takeaway en delivery?
Volgens een onderzoek uit maart 2022 geeft ongeveer 25% van de Belgen aan wel eens online eten te bestellen, wat een stijging van 65% is ten opzichte van de periode vóór de pandemie. Deze cijfers blijven bovendien toenemen, wat de onvermijdelijke vraag oproept hoe herbruikbare verpakkingen voor takeaway en delivery effectief kunnen worden geïmplementeerd om de afvalproductie die hiermee gepaard gaat te verminderen. In dit artikel bespreken we enkele namen uit de branche die deze stap al hebben gezet, evenals de voor- en nadelen die zij daarbij hebben ervaren.
UAntwerpen en het Vytal-ruil-systeem
In 2012 startte de Universiteit Antwerpen een ambitieus verduurzamingsproject, gericht op zowel het voedselaanbod als andere non-foodaspecten. An Op de Beeck, Algemeen Coördinator bij komida (de studentenrestaurants van UAntwerpen), licht toe: “Hoewel onze duurzaamheidsreis begon in 2012, kreeg deze pas echt vorm in 2015 met de introductie van de cambiopot. Dit stevige glazen saladepotje kon men meenemen en later retourneren voor hergebruik, met als belangrijkste doel het verminderen van de afvalberg. Voor de cambiopot betaalde de gebruiker aanvankelijk een eenmalige bijdrage van € 2,50, wat voor velen helaas een drempel bleek te zijn.”
De oplossing werd gevonden in de vorm van een innovatief waarborgsysteem, ontwikkeld in samenwerking met technologiepartner Vytal. In tegenstelling tot het vroegere model, waarbij een eenmalige kostenvergoeding werd gevraagd, is het Vytal-systeem volledig gratis, mits de herbruikbare potten binnen de 14 dagen worden geretourneerd. Bovendien kregen de potten, die geschikt zijn voor salades, takeaway soepen en warme maaltijden, een vernieuwd, lichter ontwerp en een ondersteunende app die het systeem gebruiksvriendelijker en toegankelijker maakt. De behaalde resultaten zijn indrukwekkend: “We hebben 129 zakken afval kunnen besparen, wat resulteert in een reductie van 7.770 liter afvalvolume. Daarnaast hebben we 385 kilogram styrofoam en 483 kilogram aluminium weten te vermijden”, aldus Op de Beeck.
Ondertussen breidde komida het programma verder uit met herbruikbare koffiebekers, die succesvol werden geïntroduceerd, zelfs bij onbemande koffiecorners die buiten de reguliere openingstijden opereren. Deze stap gaf een krachtige nieuwe impuls aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de universiteit. Voor 2025 ligt de focus op het vervangen van de vaak door studenten naar de les meegenomen wegwerpdessertpotjes.
De veranderingen werden positief ontvangen door zowel studenten als docenten. Zij waardeerden de duurzame inspanningen en vonden het systeem goed passen binnen de universitaire context. Desondanks kwamen er enkele uitdagingen naar voren die verdere reflectie vereisen. "De koppeling van bankrekeningen aan de app bleek complex en de beperkte transparantie van de nieuwe potten maakte het voor klanten moeilijk om bijvoorbeeld de inhoud van de salade in te zien zonder de pot vooraf aan te schaffen", vertelt Op de Beeck. "Ondanks deze aandachtspunten beschouwt komida het project als een groot succes, met veelbelovende vooruitzichten voor de toekomst."
Sustainable spaghetti
Ook spaghettiketen Bavet heeft recentelijk, in samenwerking met Deliveroo, herbruikbare takeaway- en deliveryverpakkingen geïntroduceerd. Dit initiatief maakt deel uit van de Green Deal Anders Verpakt en wordt ondersteund door een tiental andere restaurants. Om in hun opzet te slagen, werd BORRO, een Belgisch bedrijf gespecialiseerd in herbruikbare verpakkingssystemen voor take-out en deliverymaaltijden, als strategische partner ingeschakeld.
De soft launch van het project vond plaats op 16 september, daarbij werd de optie voor herbruikbare verpakkingen geïntroduceerd op het Bavet-menu op Deliveroo. De officiële lancering volgde op 30 september, ondersteund door een gerichte marketingcampagne. Belinda Jans (Deliveroo): "Onze belangrijkste communicatiemiddel was de in-app banner, die gedurende vier weken zichtbaar was voor klanten in Leuven, waar Bavet twee vestigingen heeft. Daarnaast boden we klanten die kozen voor de herbruikbare verpakkingsoptie een korting van €10 aan, die werd gecommuniceerd via een persoonlijk bezorgde flyer. Om klantretentie te bevorderen, verstuurden we tevens een tweede kortingscode naar klanten die hun verpakking daadwerkelijk terugbrachten."
"Een van de grootste obstakels blijft het veranderen van de mindset van consumenten"
Na zeven weken werden de eerste resultaten genoteerd. Tijdens de soft launch koos ongeveer 8% van de klanten bij levering voor herbruikbare verpakkingen. Vier weken gerichte communicatie later, waaronder in-app banners en pushmeldingen, steeg dit percentage naar 13%, met behoud van sterke retentiecijfers. Momenteel stabiliseert het gebruik rond de 6%. Voor takeaway zijn de resultaten nog gunstiger (16%). Dit hogere percentage wordt toegeschreven aan de persoonlijke interactie met klanten die hun maaltijd zelf ophalen, waardoor zij beter geïnformeerd en gemakkelijker overtuigd kunnen worden van het concept.
Hoewel Bavet en Deliveroo overwegend succes boeken, wijzen zij op enkele struikelblokken. "Een van de grootste obstakels blijft het veranderen van de mindset van consumenten, die gewend zijn aan het gemak van traditionele wegwerpartikelen. De opkomst van deliveryplatforms, vooral sinds de coronapandemie, heeft het consumentengedrag namelijk aanzienlijk veranderd, waarbij gemak en snelheid steeds belangrijker zijn geworden. Dit maakt het lastig om klanten te motiveren herbruikbare verpakkingen terug te brengen, wat essentieel is voor het succes van dit verhaal. Bovendien speelt bewustwording een cruciale rol, aangezien veel klanten zich nog niet realiseren dat er zoiets bestaat als een herbruikbare optie. Ook financiële en logistieke complicaties, zoals de kosten en onzekerheid over het waarborgen van de hygiëne van herbruikbare verpakkingen, spelen in ons achterhoofd", aldus Jelle Lissens, Food & Beverage Manager bij Harvest Hospitality (Bavet & Oats Day Long).
Circulaire pizzadozen
Een wisselbekersysteem zoals op festivals, maar dan met pizzadozen: bij Kingslize Pizza in Mechelen kunnen klanten vanaf nu kiezen om hun pizza in een herbruikbare doos mee te nemen. De pizzazaak is daarmee een van de vijftien Mechelse ondernemingen die meedoen aan een proefproject om de afvalberg van takeawayzaken te verkleinen. Het initiatief is onderdeel van Boemerang, een onderneming die herbruikbare verpakkingen voor takeaway aantrekkelijk en levensvatbaar wil maken, met de steun van verschillende externe partijen.
Het idee ontstond uit de wens om de eerste herbruikbare pizzadoos te ontwikkelen. In België worden jaarlijks immers 16,6 miljoen pizzadozen gebruikt, wat gelijkstaat aan de ontbossing van 70 voetbalvelden. Wereldwijd gaat het zelfs om 4 miljard pizzadozen, wat een oppervlakte van het volledige Brussels Hoofdstedelijke Gewest beslaat. Samen met Avamoplast werd een ontwerp gecreëerd dat aan alle eisen voldeed. De gebruikte verpakkingen worden drie keer per week per fiets opgehaald en naar Mivas gebracht, een maatwerkbedrijf dat de dozen grondig reinigt via een wasstraat die zowel voedsel- als non-foodverpakkingen verwerkt. Strikte interne protocollen, zoals ATP- en allergenentests en het monitoren van de juiste water- en detergentverhouding, zorgen voor een kwalitatief reinigingsproces.
In plaats van verschillende apps voor afzonderlijke horecazaken te downloaden, kunnen klanten hun verpakkingen eenvoudigweg bij alle aangesloten Boemerang-partners inleveren, denk hierbij aan koffiezaken en ijssalons. Dit vergroot de toegankelijkheid en de bereidwilligheid van consumenten om mee te stappen in het concept. Voor horecazaken is het Boemerang-verhaal dan weer financieel voordelig, aangezien er bij herbruikbare verpakkingen minder oplages vereist zijn in vergelijking met de wegwerpvarianten. "Zo moest Kingslize voorheen grote voorraden pizzadozen inkopen, personeel inzetten om deze in elkaar te zetten en opslagruimte regelen. Dit leidde ertoe dat ze in het verleden vaak grote hoeveelheden dozen moesten aanschaffen om een voordelige prijs te kunnen krijgen. Met ons systeem besparen ze op zowel opslag- als afvalkosten", legt Karin Verhaegen van Mivas uit.
Boemerang streeft er in de toekomst naar zich uit te breiden naar andere steden, zodat consumenten hun verpakkingen op nog meer locaties kunnen inleveren. Voor startende bedrijven biedt Boemerang de mogelijkheid om verpakkingen aan te schaffen of te huren, waarbij ze profiteren van een coöperatief model dat kruisbestuiving tussen klanten van verschillende horecazaken stimuleert. Of anders gezegd: het project laat zien hoe samenwerking op grote schaal niet alleen cruciaal is voor een solide en haalbaar duurzaamheidsplan binnen de takeaway- en bezorgsector, maar ook tastbare voordelen kan opleveren voor alle betrokkenen.
Verpakkingen met ballen
Restaurantketen Balls & Glory heeft vanaf het prille begin sterk gefocust op takeaway en delivery. Voor oprichter Wim Ballieu is de juiste verpakking daarbij een essentieel onderdeel. “Ik ben opgegroeid in de slagerij van mijn ouders, waar ik van jongs af aan het belang van presentatie leerde”, vertelt hij. “Toen we dertien jaar geleden met Balls & Glory begonnen, zocht ik dan ook naar een praktische en esthetische manier om onze gehaktballen en puree te verpakken. We waren een van de eersten die in Nederland bij Van Der Windt een 'fold pack' lieten maken. Inmiddels wordt deze verpakking door veel collega's in de sector gebruikt.”
"Duurzaamheid is belangrijk, maar branding en klantervaring zijn net zo cruciaal"
Vijf jaar geleden introduceerde Balls & Glory daarbovenop nog eens glazen schalen met een plastic deksel. “Deze schalen stelden klanten in staat om onze maaltijden op een esthetische en duurzame manier direct aan tafel te serveren.” Toch bleven er volgens Ballieu enkele uitdagingen overeind. "De glazen schalen waren te zwaar om via delivery-diensten zoals Deliveroo te versturen, dus gaven we ze enkel mee bij click-and-collect bestellingen in de restaurants. Dit leidde tot logistieke problemen, omdat het vaak niet mogelijk was om lege schalen terug te brengen naar andere vestigingen, wat resulteerde in chaos en administratieve rompslomp. Gelukkig heeft Deliveroo daar inmiddels oplossingen voor gevonden.”
Om continu te blijven vernieuwen, experimenteert Balls & Glory vandaag de dag nog steeds met nieuwe verpakkingsoplossingen. Een recente innovatie is een lichtgewicht roestvrijstalen verpakking, geïnspireerd op het bento-boxprincipe. Daarnaast ziet Ballieu kansen voor grootschalige samenwerking binnen de branche. “Er zijn veel horecazaken met vergelijkbare verpakkingsbehoeften die zich in dezelfde steden bevinden. Door samen te werken, kunnen we dergelijke processen efficiënter maken en kosten besparen.”
Volgens Ballieu moet de overstap naar herbruikbare verpakkingen voortkomen uit ondernemerschap en creativiteit, en niet uit opgelegde regelgeving. “De vrije markt biedt voldoende ruimte voor innovatie”, stelt hij. “Duurzaamheid mag nooit de enige motivatie zijn; het draait ook om hoe verpakkingen bijdragen aan branding en de klantervaring. Durf buiten de gebaande paden te denken en zoek naar nieuwe kansen.”
