Afbraakwerken en bouwafval: hoe ga je te werk?

Ben je van plan om aan een totaalrenovatie te beginnen? Dan zit je vast met afbraakwerken in het vooruitzicht, en dus heel wat puin en afval. Ook wanneer je maar een enkele ruimte in je woning onder handen neemt, kan een puinzak goed van pas komen. Maar wat doe je met je bouwafval? En hoe pak je de afbraakwerken slim aan?

 

Afbraakwerken

Selectief slopen

In de bouwwereld wordt er tegenwoordig gestreefd naar een zo klein mogelijke afvalberg, en daarbij staat circulair bouwen centraal: gebruik gerecycleerde materialen, breek doordacht af en hergebruik wat je kan.

Bij circulair bouwen staat het principe van selectief slopen centraal. Dat wil zeggen dat men bij de sloop van een gebouw in fasen werkt:

1. de schadelijke materialen (zoals asbesthoudende dakplaten) verwijderen,
2. het schrijnwerk (dak, ramen en deuren), de leidingen en de nutsvoorzieningen verwijderen,
3. niet-dragende structuren verwijderen (denk aan gipskartonplaten die gebruikt werden voor binnenmuren),
4. de dragende structuur slopen.

Op die manier kan er efficiënter worden gerecycleerd en kan alles gescheiden worden aan de bron (de werf) en afzonderlijk afgevoerd. Het gaat erom dat door een dergelijke sloop de herbruikbare materialen een nagenoeg evenwaardige kwaliteit hebben met de primaire grondstoffen die ze vervangen.

Dat is echter om logistieke of budgettaire redenen niet altijd mogelijk. In dat geval wordt het sloopafval gemengd afgevoerd en doet men een beroep op een sorteercentrum voor de verdere verwerking.

MEER WETEN:
> Wat is circulair bouwen?
> Een draagmuur slopen: waarop moet je letten?

Bescherm jezelf

Ga je aan de slag met afbraakwerken? Reken dan maar op veel stof, lawaai en rondvliegende deeltjes. Draag dus zeker de nodige bescherming: stevige werkkledij, handschoenen en veiligheidsschoenen zijn een must, alsook een gepast mond-neusmasker, veiligheidsbril en oordopjes of oorkappen. Een helm kan ook goed van pas komen.

MEER WETEN:
> Persoonlijke bescherming: wat heb je nodig?

 

Bouwafval

Afvalcontainer huren

Wat je niet zelf kan recycleren of hergebruiken, verzamel je in één of meerdere afvalcontainers. Dat is vooral het geval bij ingrijpende renovaties en totaalrenovaties, situaties met een grote afvalberg dus. In de container(s) wordt het sloop- en bouwafval verzameld, weggevoerd en verder gesorteerd. 

Ben jij van plan om er een te huren? Vraag je container dan zeker voldoende op voorhand aan en informeer je grondig bij je verhuurbedrijf.

Gescheiden afvoeren

Doorgaans komt het goedkoper uit om verschillende containers te laten voorzien voor verschillende soorten afval, bijvoorbeeld één voor enkel bouwafval, een ander voor brandbaar afval en nog een andere voor houtafval.

Bepaalde soorten bouwafval moeten overigens gescheiden afgevoerd worden. Gipskarton, cellenbeton en funderingsmaterialen mogen niet meer samen met ander bouwafval in een container. Vanaf 2027 zal dit ook gelden voor glas- en rotswol, en voor bitumineuze bouwmaterialen (denk aan oude dakafdichting voor platte daken).

In uitzonderlijke gevallen mag bouw-en sloopafval wel samen aangeboden worden. Wanneer de beschikbare ruimte voor het plaatsen en beladen van de container niet meer dan 40 m² bedraagt, en/of als de totale hoeveelheid (gemengd) bouwafval kleiner is in omvang dan 40 m², mag er - mits motivering van een veiligheidscoördinator - gemengd afgevoerd worden. 

TIP
Voor aanvang van de afbraakwerken kan je de verschillende af te breken onderdelen markeren volgens in welke container ze horen, bijvoorbeeld met een kleurcode: groen voor hout, rood voor brandbaar, blauw voor steen ...

Denk aan het gewicht

Denk ook na over hoeveel bouwafval je ongeveer zal hebben, want de prijs wordt ook bepaald door het gewicht, en je wil uiteraard een container die ruim genoeg is om alles mee te nemen, en dat de inhoud van de container in één keer geledigd en verder gesorteerd kan worden.

Container op de openbare weg?

Kijk ook zeker na of je de container al dan niet op de openbare weg moet laten plaatsen – bijvoorbeeld wanneer je geen oprit hebt of niet langs het huis kan. Vraag daarvoor minstens één week op voorhand een vergunning aan, en wees sociaal: informeer je buren.

Puinzak

Zijn de afbraakwerken slechts beperkt, dan is één of meerdere puinzakken al voldoende en hoef je geen container te voorzien. In een puinzak kan je doorgaans anderhalve ton aan (onschadelijk) bouwafval in kwijt. Wees er wel op bedacht dat je deze niet mag hergebruiken. Puinzakken kan je ook laten ophalen. Kies je voor dat laatste? Zet de puinzak dan niet verder dan 5 m van de straat en houd ze afgesloten.

Ben je van plan om een puinzak voor een langere periode buiten te zetten en over meerdere dagen aan te vullen. Kies dan voor een exemplaar met een afsluitklep, zodat passanten er hun afval niet in kunnen dumpen.

In het recyclagepark

Is je bouwafval eerder beperkt en heb je eigenlijk geen container of puinzakken nodig? Dan kan je er makkelijk zelf mee naar het recyclagepark. Voor beton, tegels, bakstenen en dakpannen die niet meer kunnen worden hergebruikt, is er een specifieke container voor bouwafval.

Hout, kunststoffen en metalen hebben allemaal een aparte container in het recyclagepark, alsook inerte materialen zoals keramiek (denk aan toiletten en wastafels), ytong en pleister. Kleine hoeveelheden gipsplaten en isolatieresten van rotswol die je niet meer kan hergebruiken worden geklasseerd onder grofvuil.

Verf- of lakresten (of lege verpakkingen van dergelijke producten), hulzen van kitten, lijmen en purschuim, en kapotte lampen horen bij het klein gevaarlijk afval.

TIP
Het spreekt voor zich dat bouwafval dat je vervoert in een aanhangwagen er tijdens het transport niet uit mag kunnen vallen. Maak daarom gebruik van een net, een set goede spanriemen en eventueel extra touwen. Gebruik geen spanriem die over datum is om een lading vast te maken, want dat kan je zuur opbreken.

MEER WETEN:
> Hoe werk je met een spanriem?
> Handige knopen om een lading vast te maken

 

Wat met asbest?

Asbest mag uiteraard niet meer in opnieuw in de kringloop belanden. Heb je nog asbesthoudende materialen? Dan moet je die veilig (laten) verwijderen en afvoeren. Heb je een vermoeden dat er ergens asbest in verwerkt zit, maar je bent het niet zeker? De stelregel is om bij twijfel of vermoeden van aanwezigheid van asbest een verdere labo-analyse te laten doen door een erkende instantie.

De wet voorziet dat je een aantal toepassingen van asbest zelf mag verwijderen, zoals hechtgebonden materialen (golfplaten of leien) in een goede staat. Het gaat hier dan specifiek om asbest dat verwerkt zit in cement, lijmen of kunststof. Hechtgebonden materialen met een beschadiging moet je door een vakman laten verwijderen. De meeste losgebonden materialen moet je laten verwijderen door een erkende asbestverwijderaar.

Kan je je asbestmateriaal niet meteen verwijderen? Dan hou je het best de asbesthoudende materialen in een zo goed mogelijke staat. Je kan de beschadigingen tijdelijk afdekken met folie en/of tape. Zo vermijd je dat er vezels vrijkomen in de omgeving. Als er toch stukjes materiaal op de grond terechtkomen, kan je dat het best reinigen met vochtige doeken, die je dan zorgvuldig in een plastic zak steekt en afvoert als asbestafval.

MEER WETEN:
> Hoe asbest herkennen en verwijderen

Wat met teerhoudende materialen?

Bitumen – dat vaak wordt gebruikt als dakbedekking – kan ook teer bevatten. Werken met teerhoudende materialen houdt eveneens gezondheidsrisico’s in, en moeten dus worden vermeden. Je kan nagaan of een bitumendichting teer bevat met een PAK-test (een spuitbus) of je kan de volgende checklist overlopen:

• Is de bitumen gemakkelijk te breken of niet?
• Is de bitumen verkleefd aan isolatieresten?
• Heeft de bitumen een indringende geur?
• Is de bitumen glimmend?

Als je op bovenstaande vragen “ja” kan antwoorden, dan heb je te maken met teerhoudend materiaal en kan je het niet hergebruiken. In het recyclagepark hoort bitumen bij klein gevaarlijk afval.