Controlebezoek bij sloopwerken: wat u moet weten

Nieuw digitaal systeem vereenvoudigt rapportage

Tracimat introduceert belangrijke aanpassingen in de werkwijze rond controlebezoeken bij sloopwerken. Het belangrijkste nieuws: sloopdeskundigen kunnen hun bevindingen voortaan rechtstreeks vanaf de werf digitaal doorsturen via een nieuwe app. Het invullen van de checks en het opladen van fotomateriaal volstaat nu voor de rapportage. Een pdf-rapport is niet langer verplicht, al kan wie dat wenst nog steeds een pdf-rapport opladen als bijlage.

Controlebezoek versus controleverslag

In de praktijk bestaat regelmatig verwarring over het verschil tussen een controlebezoek en een controleverslag. Beide zijn rapportages die de sloopdeskundige aan Tracimat moet bezorgen, maar dienen een verschillend doel.

Het controlebezoek moet plaatsvinden op het einde van of na de verwijdering van de gevaarlijke afvalstoffen, maar vóór de start van de structurele sloopwerken.
Het doel: garanties verkrijgen over de zorgvuldige en volledige verwijdering van gevaarlijke afvalstoffen, met bijzondere aandacht voor asbesthoudende toepassingen. De rapportage moet zo spoedig mogelijk na uitvoering van het controlebezoek aan Tracimat worden overgemaakt; ten laatste binnen de 5 werkdagen.

Het controleverslag wordt pas opgesteld en bezorgd aan Tracimat nadat de sloopwerken zijn afgerond. Het doel is om een overzicht te geven van de afvoer van minstens de gevaarlijke afvalstoffen. De bestemming van de overige afvalstoffen kan ook worden opgenomen in het controleverslag, maar dat kan ook gedaan worden door de aannemer, uiterlijk bij de aanvraag van het sloopattest.

De koppeling tussen beide: als er geen controlebezoek vereist is, hoeft er ook geen controleverslag te worden opgesteld. In dat geval moet de uitvoerder van de sloopwerken de nodige afvoerbonnen aan Tracimat bezorgen bij de aanvraag van het sloopattest.

Wanneer is een controlebezoek verplicht?

Een controlebezoek is wettelijk verplicht bij de uitgebreide procedure voor gebouwen waarbij asbest aanwezig is in de te slopen constructies. In uitzonderlijke gevallen kan Tracimat ook bij andere procedures een controlebezoek opleggen of beslissen dat geen controlebezoek uitgevoerd moet worden.

Wanneer Tracimat besluit dat geen controlebezoek nodig is, wordt op de conformverklaring een uitvoeringsbepaling opgenomen. Hierin wordt bepaald dat de uitvoerder van de sloopwerken de asbestverwijdering moet aantonen aan de hand van foto's en afvoerbewijzen.

Belangrijk: neem de conformverklaring grondig door vóór de start van de werken om misverstanden te vermijden. Dit document vermeldt steeds of een controlebezoek verplicht is.

Wie is verantwoordelijk?

De opdrachtgever is verantwoordelijk voor het aanstellen van een sloopdeskundige voor de opvolging van de werken en draagt de kosten. Deze taak kan in het bestek worden uitbesteed aan de uitvoerder van de sloopwerken, maar duidelijke afspraken tussen betrokken partijen zijn essentieel.

Dit wordt duidelijk vastgelegd in het door OVAM opgestelde Standaardbestek voor afbraakwerken (SB210):

• De opdrachtgever stelt de sloopdeskundige aan en draagt de kosten
• De sloper houdt de sloopdeskundige op de hoogte van de timing van de werken
• Door gebruik te maken van SB210 bij aanbestedingen kunnen discussies achteraf worden vermeden

Aangezien de uitvoerder van de sloopwerken het dichtst bij de dagelijkse uitvoering van de werken staat, is het aangewezen dat deze de planning en voortgang van de werf tijdig en duidelijk communiceert naar de sloopdeskundige. Zo kan het controlebezoek op een geschikt moment worden ingepland.

De sloopdeskundige die wordt aangesteld voor de opvolging van de werf (controlebezoek en controleverslag) hoeft niet dezelfde te zijn als degene die het sloopopvolgingsplan heeft opgesteld.

Praktische tip: bij de melding van de start der werken moet de sloopdeskundige die de werf zal opvolgen worden opgegeven. Deze persoon ontvangt hiervan een e-mail. Tracimat raadt aan deze melding minstens 15 kalenderdagen vóór de start van de werken te doen, zodat het controlebezoek tijdig kan worden ingepland.

Asbestverwijdering door onderaannemer of eigenaar​

In het kader van het traceerbaarheidssysteem blijft het essentieel dat er garanties zijn over de verwijdering van gevaarlijke afvalstoffen, met bijzondere aandacht voor asbesthoudende toepassingen. Ook wanneer de asbestverwijdering niet door de uitvoerder van de structurele sloopwerken zelf wordt uitgevoerd, moet er een controlebezoek plaatsvinden.

Wanneer de eigenaar zelf instaat voor de verwijdering van het asbestafval, of de opdrachtgever een andere aannemer aanstelt voor de asbestverwijdering, is het de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever om de sloopdeskundige tijdig te informeren over de planning en voortgang van de werf. Zo kan het controlebezoek correct worden ingepland.

Wanneer de uitvoerder van de sloopwerken de asbestverwijdering uitbesteedt, ligt de verantwoordelijkheid voor deze communicatie bij de uitvoerder zelf.

Aandachtspunt: de uitvoerder van de sloopwerken moet zich er steeds van vergewissen dat er een gunstig of gunstig onder voorwaarden controlebezoek werd gevalideerd door Tracimat vóór de aanvang van de structurele sloopwerken. De status van het controlebezoek kan worden nagegaan via het portaal.

Timing en rapportage van het controlebezoek​

Het controlebezoek moet uitgevoerd worden op het einde van of na de verwijdering van de gevaarlijke afvalstoffen, maar vóór uitvoering van de structurele sloopwerken. Tijdens het controlebezoek doet de sloopdeskundige de nodige vaststellingen op het terrein. Hiervoor is het belangrijk dat een verantwoordelijke van de uitvoerder van de sloopwerken aanwezig is op de werf om de deskundige te begeleiden en waar nodig toelichting te geven.

Cruciale regel: pas wanneer Tracimat het controlebezoek gunstig of gunstig onder voorwaarden heeft gevalideerd, kan de uitvoerder verdergaan met de traceerbaarheidsprocedure, te beginnen met de aanvraag van een verwerkingstoelating voor de afvoer van het steenpuin. Daarom is het essentieel dat de sloopdeskundige de rapportage zo snel mogelijk na uitvoering van het controlebezoek aan Tracimat bezorgt — ten laatste binnen de 5 werkdagen.

Drie mogelijke adviezen bij controlebezoek​

Op basis van de vaststellingen tijdens het controlebezoek kent de sloopdeskundige een van de drie adviezen toe:

Gunstig advies (groen)​

De traceerbaarheidsprocedure wordt correct gevolgd. Het voortzetten van de werkzaamheden belemmert op geen enkele wijze de gescheiden inzameling van materialen of de correcte afvoer van gevaarlijke afvalstoffen. Dit betekent dat de verwijdering van gevaarlijke afvalstoffen, inclusief asbesthoudende toepassingen, volgens de regels verloopt. Er kunnen nog enkele openstaande actiepunten zijn, zoals het verwijderen van een asbesttoepassing die voor de structurele sloop niet verwijderd kon worden (bijvoorbeeld een steunpaal met verloren bekisting). Ook wanneer de asbestverwijdering bijna afgerond is en correct verloopt volgens een uniforme verwijderingstechniek, kan een gunstig advies worden gegeven (op voorwaarde dat er geen andere inbreuken zijn vastgesteld).

Voorbeeld: indien het grootste deel van de in het Sloopopvolgingsplan (SOP) beschreven asbestcementtoepassingen correct en volledig verwijderd waren met eenvoudige handelingen (EH) of eenvoudige handelingen met bijkomende maatregelen (EHbm), dan kan de sloopdeskundige oordelen dat het beperkt resterende deel op een gelijkaardige correcte wijze zal worden aangepakt.

Gunstig advies onder voorwaarden (oranje)​

Er zijn inbreuken vastgesteld in de administratie of uitvoering, maar deze hebben geen negatieve impact op de kwaliteit van het vrijkomende sloopmateriaal. De voortzetting van de werken belemmert de gescheiden inzameling of correcte afvoer van gevaarlijke afvalstoffen niet. Dit betekent dat niet alles volgens de regels verloopt, maar dat de tekortkomingen geen nadelige gevolgen hebben voor het sloopafval.

Administratieve tekortkomingen kunnen zijn:

• Verplichte melding van de asbestverwijdering bij FOD WASO ontbreekt
• Het laattijdig op de hoogte brengen van de sloopdeskundige

Uitvoeringfouten kunnen zijn:

• Incorrect verzamelen of opslaan van gevaarlijke afvalstoffen na verwijdering
• Sloop van een gebouwdeel zonder asbest, zonder voorafgaande melding aan de sloopdeskundige of Tracimat
• Onzorgvuldige opslag van verwijderde asbesttoepassingen

In het advies kan de sloopdeskundige op basis van de inbreuken uitvoeringsbepalingen opnemen die bij de verdere asbestverwijderings- en sloopwerken in acht moeten worden genomen, of die als aanbeveling kunnen dienen voor toekomstige projecten.

Ongunstig advies (rood)​

Er zijn inbreuken vastgesteld op de traceerbaarheidsprocedure met negatieve impact op de kwaliteit van het sloopmateriaal. Het voortzetten van de werken belemmert de gescheiden inzameling en/of correcte afvoer van (gevaarlijke) afvalstoffen. Dit betekent dat de regels niet zijn gevolgd én dat de tekortkomingen wél nadelige gevolgen hebben voor het sloopafval.

Ernstige vaststellingen kunnen zijn:

• Structurele sloop is gedeeltelijk of volledig uitgevoerd in gebouwen of gebouwdelen mét asbest
• Breukfragmenten van asbesthoudende toepassingen worden aangetroffen tussen het puin (door onzorgvuldige of onvolledige verwijdering)

Omgang met een ongunstig advies​

Een ongunstig advies moet altijd aan Tracimat worden overgemaakt. Het is niet de taak van de sloopdeskundige om zelfstandig te beslissen of de traceerbaarheidsprocedure verdergezet kan worden. Deze evaluatie gebeurt altijd in overleg met Tracimat en de uitvoerder van de sloopwerken.

Bij een ongunstig advies evalueert Tracimat samen met de sloopdeskundige en de uitvoerder of corrigerende maatregelen mogelijk zijn. Indien dit niet meer mogelijk blijkt, wordt de traceerbaarheidsprocedure stopgezet en kan er geen sloopattest worden afgeleverd voor de werf.

Om te kunnen beoordelen of corrigerende maatregelen nog mogelijk zijn, is het belangrijk dat de sloopdeskundige duidelijk omschrijft waarom het ongunstig advies werd toegekend (bijvoorbeeld: structurele sloop reeds gestart, onzorgvuldige asbestverwijdering, enzovoort).

Praktische vereisten:

• Bij structurele sloop vóór het controlebezoek: duid op een plan aan welke gebouwdelen reeds gesloopt zijn
• Voor asbesttoepassingen in deze gebouwdelen: geef aan of er aanwijzingen zijn dat verwijdering heeft plaatsgevonden
• Bij onzorgvuldige asbestverwijdering: beschrijf duidelijk de omvang van de restcontaminatie, vermeld welke toepassing(en) het betreft (fichenummers uit de Digitale Asbestinventaris), en of het om een lokaal of algemeen probleem gaat

Validatieproces en communicatie​

Tracimat valideert elk controlebezoek. Na validatie wordt automatisch een e-mail verstuurd naar de sloopdeskundige en de uitvoerder van de sloopwerken.

Bij een ongunstig advies volgt, naast de automatische e-mail, ook bijkomend contact met de betrokken partijen. Nadien wordt een tweede e-mail verstuurd met ofwel de corrigerende acties die nog ondernomen kunnen worden, ofwel het definitieve negatieve advies en de stopzetting van de traceerbaarheidsprocedure.

Belang van fotorapportage​

Foto's genomen door de sloopdeskundige tijdens het controlebezoek vormen een essentieel onderdeel van de rapportage. Voor elke asbesttoepassing zijn duidelijke foto's nodig die de situatie na verwijdering aantoont. Daarnaast worden bijvoorbeeld ook foto's toegevoegd van de werforganisatie, ontmantelingswerken (indien reeds gestart) en veiligheidsmaatregelen.

Bij het vaststellen van tekortkomingen is een uitgebreide fotorapportage noodzakelijk om het advies te onderbouwen. Deze moet een helder beeld geven van de situatie op de werf. De fotorapportage van de sloopdeskundige mag worden aangevuld met foto's van andere betrokken actoren. Hierbij is het belangrijk dat er een duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen eigen foto's en externe beelden, met vermelding van de datum. Zo kan de dossierbeheerder een correct beeld vormen van de chronologie en de actuele situatie op de werf.

Aandachtspunt bij gefaseerde sloopwerken​

In principe volstaat één controlebezoek per werf. Bij een gefaseerde sloop, waarbij er nog asbestverwijderingswerken worden uitgevoerd na de structurele sloop van een eerdere fase, moeten mogelijk meerdere controlebezoeken worden uitgevoerd om de nodige garanties te verkrijgen.

Belangrijk: wacht niet met het indienen van het eerste controlebezoek totdat de latere controlebezoeken werden uitgevoerd of alle fasen zijn afgerond. Elk controlebezoek moet zo snel mogelijk gerapporteerd worden aan Tracimat. Bij twijfel over de beste timing kan steeds advies gevraagd worden aan Tracimat.