"HOE MEER BEPERKINGEN, HOE RIJKER HET PROJECT"

URBAN ARCHITECTES IS VOORSTANDER VAN SYSTEEMBOUW

De kantoren van Urban Architectes zijn te vinden in de Avenue Reine Astrid in Namen, in een voormalig pakhuis dat op een gedurfde manier werd gereno­veerd. Het architectenbureau is veeleer gespecialiseerd in woonhuizen zoals een­gezinswoningen of woonblokken, maar ook in nieuwe ecowijken waar woningen dichter rond stadskernen kunnen worden geconcentreerd. De woningbouw maakt 80% van hun activiteiten uit en de overige 20% is zeer uiteenlopend verspreid, afhankelijk van de mogelijke projecten: sportzalen, hotels en kantoorrenovatie.

Urban Architectes in een notendop

Het bureau werd 19 jaar geleden opgericht door Anthony Seutin, die enkele jaren later het gezelschap kreeg van Pierre-Yves Matagne, Sonia Mariani en Guillaume Troch. Vandaag telt het bureau 18 werk­nemers en is het horizontaal gestructureerd. Dat betekent dat iedereen zijn eigen project beheert, per twee of per drie om de jongsten te integreren en zo voor hun opleiding te zorgen en hen tegelijk heel zelfstandig te laten werken. Het bureau houdt zich voor 80% bezig met woningbouw, de overige 20% worden besteed aan zeer uiteenlopende projecten, gaande van sportzalen, hotels tot kantoorrenovatie.

"SIMPLEXITE"

Een van de meest recente projecten is ‘Simplexité’, een woonproject dat eenvoud en complexiteit combineert. “Dat project geeft goed weer wat ons bureau wil realiseren”, vertelt Pierre-Yves Matagne. Het gaat om een eengezinswoning in Assesse. Het huis moest worden gebouwd op een sterk hellend terrein met uitzicht op een zeer mooi landschap en alles moest met een beperkt budget worden uitgevoerd. “Om een ‘eenvoudig’ architectuurproject te verwezenlijken is het vaak nodig om extra goed na te denken”, vindt Urban Architectes.

Een compact en doordacht volume

Het was al snel duidelijk dat een goede vo­lumebepaling zich opdrong, namelijk een compact en doordacht volume creëren dat zo weinig mogelijk grond in beslag zou nemen om alle bouwkosten (funderingen, structuur, dak) te beperken, en daarnaast in de hoogte werken om de functies op te stapelen, het licht tot in de binnenruimtes te brengen en zo veel mogelijk van het omliggende landschap te kunnen zien.

De natuurlijke helling van het terrein heeft de verdeling van de functies in de ruimte sterk beïnvloed. Gemakshalve ligt de toegang op de gelijkvloerse verdieping, in rechtstreekse verbinding met de straat. De inkomhal vormt de verbinding tussen de verschillende verdiepingen van het project en maakt het mogelijk om de benedenverdieping te verlichten dankzij een grote opening aan de straatkant die op het zuiden gericht is.

De visie van Urban Architectes

De werkwijze van dit bureau is om innovatieve en esthetische architectuuroplossingen te vinden die ge­leid wor­den door het zoeken naar juistheid, innovatie, effi­ciëntie en tevredenheid. “Vooruitdenken, het bijkomstige wegnemen om ons te con­centreren op de essentie, dat is onze rode draad. Dan pas zitten wij juist en bereiken wij het beste resultaat”, stelt Pierre-Yves. Bouwen is te duur geworden, de termijnen zijn te lang, de kans op fou­ten en problemen tijdens de werkzaamheden is oneindig groot. Volgens Urban Architectes ligt de oplossing bij de prefabricage: de werkzaamheden nemen zo weinig mogelijk tijd in beslag, er is een hoog afwerkingsniveau in de werkplaats en de werken kunnen snel worden afgesloten om ongemakken veroorzaakt door het weer te vermijden.

Een prachtig uitzicht op de vallei 

Alle leefruimtes zijn met elkaar verbonden door de verticale indeling die de klanten wilden. Vanaf de bovenste verdieping kun je genieten van een panoramisch uitzicht op de hoogvlakten van het dorp.

De bekleding van het gebouw in zwarte lei­ zetstenen doet het ongecompliceerde karakter van het project ook nog sterker uitkomen en zet het gebouw nog meer in het landschap. In het hoofdgebouw zijn houten kistjes ‘ingewerkt’ die de ingang en het terras op de bovenverdieping accentueren. Deze twee op­vallende volumes brengen de interactie van deze kleine belvedère met zijn omgeving tot uiting. Op basis van een eenvoudige volu­metrie en een bescheiden budget creëert het project een groot aantal sferen en verschillende perspectieven, en zorgt het zo voor weelderigheid en complexiteit naargelang van zijn gebruik. “Je zou kunnen zeggen dat hoe meer restricties er zijn, hoe weelderiger het project is,“ benadrukt Pierre-Yves, “en dat was zeker het geval met ‘Simplexité

EEN GESLAAGDE RENOVATIE 

“Een tweede voorbeeld van onze recente activiteiten is de wedstrijd die wij hebben gewonnen voor de renovatie van het gebouw van het CRAC (het regionale centrum voor hulp aan gemeenten) in Jambes nabij Namen”, aldus Pierre-Yves. Aangezien het Waalse Gewest over tal van kantoorgebouwen beschikt, onderzoekt en onderneemt het de renovatie van de oudste daarvan. Dat gebeurt vanuit een economisch en vooral ethisch oogpunt, met name het energieverbruik verminderen. Het Waalse Gewest schreef een overheidsopdracht uit om dat iconische gebouw uit de jaren zestig te renoveren.

Het gebouw omkleden

Het comfort voor de bewoners was rampzalig. Zij klaagden dat zij het in de zomer te warm hadden en in de winter te koud, en dat zij verblind werden door de vele ramen. Het Waalse Gewest liet zich bekoren door het eenvoudige concept dat Urban Architectes voorstelde, nl. het volledige gebouw om­kle­den met een nieuwe, geprefabriceerde omhulling en het mogelijk maken om gedurende de werkzaamheden in het gebouw te blijven wer­ken. Daardoor kon niet alleen een dubbele en dure verhuizing worden vermeden, maar konden ook beschadigingen van de afwerking binnen­in worden voorkomen. Zo was de hinder voor het personeel beperkt.

De renovatiemethode

Aan de verwezenlijking van deze werkzaamheden ging heel wat voorbereidend werk vooraf om de prefabricage in de werkplaats mogelijk te maken. Die voorbereiding is goed voor 70 tot 80% van alle werkzaamheden. In het bestaande gebouw werden met veel nauwkeurigheid verankeringen vastgemaakt om de houten framepanelen erop aan te brengen (met isolatie, raamwerk, beglazing, bekleding en ventilatieroosters).

De nieuwe speciale technieken, en met name een volledig systeem van ventilatie met dub­bele luchtstroom en warmterecuperator, wer­den in de tussenruimte tussen de oude en de nieuwe gevel aangebracht. Tot slot werden de deur- en raambladen van de oude gevel gedemonteerd en snel vervangen door een geheel van houten lijsten, waardoor de afwerkingen van het bestaande gebouw en die van de nieuwe gevel met elkaar konden worden verbonden.

Prestaties die overeenkomen met die van een passiefgebouw

Vandaag heeft het gebouw weer een eigentijdse architecturale look gekregen die volledig samenhangt met het bouwsysteem (de mate­rialen zijn eenvoudig en licht, de verbindingen tussen de panelen zijn zichtbaar en komen zo tot hun recht). Het interieur van het gebouw is gezelliger en warmer, en bovendien stemmen de prestaties van het gebouw nu overeen met die van een passiefgebouw. Er is meer dan tien keer minder oververhitting en verwarmingsgebruik.

EEN ECOWIJK IN ZINNIK

Een derde krachtlijn in de activiteiten van Urban Architectes is de ontwikkeling van grootschalige projecten op oude industrie­terreinen in het midden van de stad of in stedelijke gebieden in de nabijheid van vervoersknooppunten. Dat is het geval met de ecowijk in Les Aulnées die momenteel nog in de procedurefase zit. Dit project betreft een nieuwe wijk aan de rand van de stad Zinnik en vlak bij het station. “Dit is natuurlijk een zeer inspirerend project,” aldus Pierre-Yves, “want het gaat erom een nieuwe woonomgeving te creëren, wat voor een architect wellicht de meest hoogstaande, maar tegelijk ook de moeilijkste uitdaging is.” Het project strekt zich uit over 10 hectare en sluit aan op het station via een fiets- en wandelverbinding die door de hele locatie loopt. Het project moet er als één geheel uitzien en tegelijk ook verschillende opvallende karaktertrekken ontwikkelen, zodat de toekomstige bewoners elke plek kunnen herkennen en betrekken. De woningen zijn dus gegroepeerd rondom geschikte openbare ruimtes die over specifieke kenmerken beschikken: plein, park, speelplein, oversteekeilanden … Het project betreft 564 wo­ningen, gaande van individuele driegevel­woningen aan de rand van het terrein die een zachte overgang vormen met de al bestaande huizen, tot appartementen in hogere ge­bouwen, naarmate je dichter bij het centrale plein van het project komt. In de meest stedelijke delen van het project zijn er ook buurt­winkels en kinderopvangfaciliteiten aanwezig. Dit project zal over een periode van maximaal 15 à 20 jaar worden verwezenlijkt.

 

EEN FLEXIBELE EN GEPERSONALISEERDE PREFABWONING

Urban Architectes werkt een concept inzake flexibele woningen uit op basis van gestandaardiseerde en prefabhoutskeletmodules. Het uitgangspunt kwam voort uit een vaststelling: de eengezinswoning is te duur geworden, er zijn lange termijnen, de kans op fouten en problemen tijdens de werkzaamheden is on­eindig groot. De huidige bouw­methodes zijn ingewikkeld, anachronistisch en te onderhevig aan het weer en communicatieproblemen.

ENORM VEEL VOORBEREIDEND WERK

Voor Urban Architectes is vooruitdenken de sleutel: hoe meer voorbereidend werk er wordt gedaan, hoe minder stress er op de werf zal zijn, wat dan weer toelaat om de onzekerheden en de termijnen te beperken en zo de kosten te verlagen. Dankzij prefabricage en standaardisering kan het project worden uitgedacht en kunnen pro­blemen tij­dens de ontwerpfase worden opgelost voor ze tijdens de werkzaamheden opduiken. “Wij stellen ons de eengezins­woning van de toe­komst voor als een auto: een gemeenschappelijk platform waaruit oneindig veel varianten kunnen worden afgeleid om de woningen een persoonlijke toets te geven en tegemoet te komen aan de locatie. Vandaag moeten we huizen aanbieden die overeenstemmen met onze tijd”, meent Pierre-Yves. “Volgens ons is de tijd van de traditionele bakstenen die op elkaar worden geplaatst, voorbij.”