Automatische (hef-)schuiframen
vragen extra inzet van de plaatser

Perfecte montage is cruciaal voor goede werking

Van de rolluiken tot de koelkast, we kunnen het allemaal automatiseren en controleren via smartphone of tablet. Ook (hef-)schuifsystemen vallen hieronder. Zeker met de trend naar grotere raampartijen en bijgevolg zwaardere vleugels, is dat geen overbodige luxe. Al vergt dat ook extra aandacht van de plaatser.

 

GESTAGE GROEI

Hoewel de verwachte big bang van geautomatiseerde schuiframen wat uitbleef, is toch een aanzienlijke groei op te tekenen. Ondanks het grotere kostenplaatje dat automatisering met zich meebrengt, wordt het een noodzaak. De markt vraagt immers steeds grotere – en dus zwaardere – schuiframen.

Bij schuiframen zijn gewichten tot 750 kg mogelijk; voor projectoplossingen kan men hierin nog verder gaan, tot wel 1.200 kg. Hefschuiframen mogen een vleugelgewicht tot 400 kg hebben.

inbouwsystemen

Bij geautomatiseerde (hef-)schuifsystemen wordt voornamelijk ingezet op inbouwoplossingen, waarbij de motor in de profielen of het kader wordt weggewerkt.

Hef-schuiframen

Hef-schuiframen worden doorgaans uitgerust met twee motoren, die in de profielen van de vleugel en/of het kader worden ingewerkt. De ene motor, doorgaans in de vleugel, zorgt voor de hefbeweging; de tweede, bovenaan in de vleugel of het kader, voor de schuifbeweging. Dat gebeurt met behulp van een spanriem die door de motor getrokken wordt.

De voeding gebeurt meestal via een stroomkabel. De transformator ervan kan dan rond het raam verwerkt zijn of aangebracht worden in de zekeringskast.

Schuiframen

Schuiframen hebben voldoende aan één motor. Die wordt meestal in de bovenregel van het kader ingewerkt (en dus niet in de vleugel). Via een aandrijfriem onder laagspanning zorgt die motor voor de schuifbeweging van de vleugel.

Ook bij gemotoriseerde schuiframen gelden dezelfde maximale afmetingen als bij hun niet-gemoto­riseerde variant. Het is immers het beslag dat het maximale vleugelgewicht bepaalt (en zo de afmetingen van het element en het glas), niet de motor.

Bediening

Vandaag is de bediening via een smartphone of tablet haast de standaard geworden en dus aanwezig bij de meeste versies – al dan niet als te integreren onderdeel van een centraal gebouwbeheersysteem. Soms wordt zelfs geen afstandsbediening of bediening via smartphone voorzien omdat de bediening van het (hef-)schuifraam mee geïmplementeerd zal worden in het (bestaande) gebouwbeheersysteem.

Daarnaast kun je nog steeds kiezen voor een kleine module met één of meerdere drukknoppen op de vleugel, of op de muur naast het schuifraam, of voor een afstandsbediening.

 

Inklembeveiliging

Gemotoriseerde schuiframen moeten steeds voorzien zijn van een inklembeveiliging. Die kan op verschillende manieren worden gerealiseerd.

Zo wordt gebruik gemaakt van diverse sensoren, die ervoor zorgen dat het automatische schuifraam meteen stopt zodra die iets of iemand detecteert in diens bewakingsveld. Enerzijds heb je lichtgordijnen, die vandaag meestal worden toegepast. Die zijn vrij kostenefficiënt maar kunnen gevoelig zijn voor regen- of sneeuwval. Hun installatie kan ook vrij veel tijd in beslag nemen. Anderzijds zijn er laserscanners; die bevatten één sensor met de zender en ontvanger in één behuizing gemonteerd. Ze zijn vrij compact en laten zich relatief snel installeren. Bovendien zijn ze weerbestendig.

Daarnaast is elk schuifraam voorzien van een standaardbeveiliging op de motoren. Die zorgt ervoor dat het mechanisme blokkeert wanneer de motor een zekere weerstand of tegendruk ondervindt.

 

Inbraakbeveiliging

De automatische systemen voldoen in se aan dezelfde klasse voor inbraakbeveiliging als de niet-gemotoriseerde (hef-)schuifsystemen. De minimalistische schuiframen, waarbij de vleugelranden in gesloten toestand niet zichtbaar of bereikbaar zijn, scoren in dat opzicht net iets beter dan de hef-schuiframen, al kunnen ook die laatste met bijkomende beslagonderdelen een hogere inbraakwerende klasse behalen. De meeste systemen voldoen uiteindelijk aan klasse RC2.

Gemotoriseerde schuif- en hef-schuiframen worden bij het sluiten automatisch vergrendeld. Toch is het belangrijk om ook over de bediening na te denken. Zo kan men er bijvoorbeeld voor opteren om enkel aan de binnenzijde een bedieningsknop te voorzien. Het is echter gebruikelijker om binnen een gewone drukknop en buiten een toegangscontrole te voorzien, zodat het raam ook van buitenaf geopend kan worden.

 

Noodontgrendeling

Bij een stroompanne blijft een automatisch systeem doorgaans in zijn laatste positie staan. Daarom is het nuttig om ook een UPS (Uninterruptible Power Supply of noodbatterij) te installeren, zodat je het raam ook in die situaties nog kunt gebruiken.

Als er geen noodstroomvoorziening is, bestaat in principe ook de mogelijkheid om het schuifraam van binnenuit handmatig te ontgrendelen en open te schuiven. Dit is echter sterk afhankelijk van het systeem en niet altijd vanzelfsprekend. In sommige gevallen is hiervoor de tussenkomst van een technicus nodig. Een schuifraam dat bij een stroompanne open staat, zal niet vergrendeld kunnen worden.

Hoewel het gaat om hetzelfde beslag als conventionele systemen en alle onderdelen aangeleverd worden, zijn er voor de plaatser toch nog de nodige uitdagingen. Zo wordt een uiterst nauwkeurige montage van het kader en de profielen vereist. Bovendien moet de schrijnwerker rekening houden met bv. stroomkabel en de datakabel. Bij de hefschuiframen moet er bovendien extra aandacht worden besteed aan de verwerking van de profielen. Daar worden de motoren namelijk in de vleugelprofielen ingefreesd.

Het voordeel is wel dat al die werken kunnen worden uitgevoerd tijdens de voorbereiding in het atelier, zodat je alle componenten in optimale omstandigheden kunt verwerken.

 

Minder toleranties

Een gemotoriseerd (hef-)schuifraam heeft over het algemeen veel kleinere toleranties dan een manueel bediend (hef-)schuifraam. Omdat de beweging gemotoriseerd is, verloopt ze steeds op exact dezelfde manier en kan een kleine afwijking in het kader al een grote impact hebben op de efficiëntie, bedieningskracht en levensduur van de motor en het raam (en diens beslag) zelf. Het is dan ook van cruciaal belang dat de onderconstructie stabiel en solide is – de verantwoordelijkheid van de algemene aannemer – en dat alle onderdelen van het kader en de vleugels perfect haaks geplaatst worden – de verantwoordelijkheid van de schrijnwerker.

 

Bekabeling

De schrijnwerker is verantwoordelijk voor de juiste plaatsing en integratie van elektrische kabels binnen het schuifsysteem zelf. De elektricien zorgt voor het doortrekken van de elek­triciteit tot aan het raam en de eventuele aansluiting op gebouwbeheersystemen. Om dit vlot te doen verlopen, wordt de integratie van geautomatiseerde schuiframen het best zo vroeg mogelijk in het ontwerp- en bouwproces meegenomen.

Op vlak van elektrische aansluitingen is aan het comfort van de schrijnwerker gedacht. Zo zijn de motoren voor eenvoudige toepassingen plug-and-play. Zijn er meerdere motoren in één element – zoals bij openschuivende hoeken – dan wordt er gewerkt met een element-controller, die alle motoren aanstuurt. De configuratie van die controller gebeurt via een applicatie die intuïtief is ontwikkeld, voor een zo eenvoudig mogelijke installatie.

Erkende plaatsers

Omdat een correcte plaatsing bij geautomatiseerde schuif- en hef-schuiframen zo belangrijk is, voorzien tal van systeemfabrikanten interne opleidingen en ondersteuning. Over het algemeen wordt steeds een gebruikshandleiding meegeleverd, al is het ook mogelijk dat een specialist ter plaatse wordt gestuurd om de schrijnwerker bij een eerste installatie te begeleiden. Andere systeemfabrikanten bieden dan weer gespecialiseerde opleidingen aan, en leveren de geautomatiseerde schuifsystemen enkel aan door hen erkende plaatsers.

Ook in bestaande woningen

Automatisering kun je niet integreren in bestaande systemen; de klant moet dus ‘upgraden’ naar een nieuw (hef-)schuifsysteem. Die bestaan wel als totaalpakket inclusief de nodige onderdelen, zoals CE-gekeurde motoren, transformator(en) en bekabeling – en vaak een noodbatterij.

Er is op gelet dat alles netjes in het profiel kan passen, zodat je niet moet werken met andere profielafmetingen. Er moet wel een stroomkabel getrokken worden naar het schuifraam, al dan niet samen met een datakabel voor de aansturing via het gebouwbeheersysteem.