Doorlopende ondersteuning voorkomt problemen

onderdorpelconstructies voor schuiframen

Zowel in nieuwbouwwoningen als renovatieprojecten zijn grote schuiframen nog steeds een populaire oplossing. Echter, grote schuiframen vertegenwoordigen ook een groot gewicht, en dat weegt op de constructie. Een correcte ondersteuning is hier van groot belang, al durft het net daar, in het bijzonder in renovatieprojecten, nog regelmatig mis te lopen.

Probleemstelling

Schuif- en hefschuiframen worden steeds groter, breder en zwaarder. Met vleugel­gewichten die oplopen tot zo’n 400 kg, zorgen ze voor een aanzienlijke belasting. Wordt die niet goed gedragen, dan kan de dorpel van het schuifraam doorhangen.

Dat resulteert niet alleen in een verminderde func­tionaliteit – het openen en sluiten van het raam verloopt stroef, maar kan ook de nodige gevolgen hebben voor de water- en luchtdichtheid van het geheel. Een doorhangende dorpel kan namelijk niet de nodige dekking van de raamprofielen garanderen.

Omstandigheden bij renovatie maken het moeilijk

In nieuwbouwprojecten doen dergelijke problemen zich slechts beperkt voor. De verschillende bouwdelen worden er immers al van in de ontwerpfase op elkaar afgestemd, waardoor de aluminium dorpels van schuiframen doorgaans voldoende en/of door­lopend ondersteund worden, zij het door middel van welbepaalde ankers, zij het door aangepaste sokkelprofielen. 

De binnen- en buitenafwerking, die ook op de specifieke opbouw afgestemd zijn, kunnen dan eenvou­dig tot aan de dorpel doorgetrokken worden. Indien gewenst, kan dat ook barrièrevrij.

Renovaties, daarentegen, zijn vatbaarder voor fouten. In zulke projecten dient de constructie namelijk aangepast te worden aan de bestaande situatie.

In België betekent dat veelal dat er geen rechtstreekse verbinding is tussen binnen- en buitenmuur, dat de waterafvoer met behulp van een dorpel uit blauwe hardsteen gerealiseerd wordt en dat er een niveauverschil is tussen de constructieve binnenvloer enerzijds en de buitenvloer anderzijds. Het is het opvangen van dat niveauverschil dat in heel wat projecten nog tot problemen leidt.

klassieke oplossing: risico’s aan interieur- en exterieurzijde

In de meeste gevallen wordt ervoor geopteerd om de oorspronkelijke dorpel uit blauwe hardsteen te behouden. In sommige gevallen wordt dit afgeraden en wordt deze verwijderd om een tweede waterdichtingsbarrière te kunnen plaatsen.

Het gevolg van het behouden van de blauwe steen is dat er aan de binnenzijde een sokkel of ondersteuning voorzien moet worden om de afstand tussen de binnenvloer en de arduinen dorpel in te vullen. Uiteindelijk zal de buitenvleugel van het schuifraam dan ondersteund worden door de arduinen dorpel; de binnenvleugel door de sokkel of steunankers.

Hoewel het perfect mogelijk is om op deze manier een correcte ondersteuning te bieden voor het schuifraam, waarbij bovendien ook waterkering en thermische onderbreking gegarandeerd zijn, stelt de opbouw in de praktijk nog een aantal grote uitdagingen, zowel aan de interieur- als aan de exterieurzijde.

Interieur

Om de binnenvleugel van het schuifraam te ondersteunen, kan men opteren voor een doorlopende sokkel enerzijds of steunankers anderzijds.

Een sokkel, die centraal onder en over de volledige lengte van de vleugel geplaatst wordt, geniet in principe steeds de voorkeur. Niet alleen biedt deze een doorlopende ondersteuning van dorpel en vleugel, hij reduceert ook het risico op fouten in de afwerkingsfase tot een minimum.

Kiest men toch voor een niet-doorlopende ondersteuning met behulp van steunankers, dan is het van cruciaal belang om de voorschriften van de profielleverancier goed op te volgen. Het type ankers, het aantal en de onderlinge afstand moeten steeds gerespecteerd worden, en net als bij de sokkel dienen de ankers centraal onder de vleugel geplaatst te worden.

In de praktijk gebeurt het echter regelmatig dat er in plaats van aangepaste steunankers, bakstenen of houtblokjes onder de dorpel geplaatst worden. Zij bieden nochtans niet de juiste ondersteuning én ze verhogen het risico op fouten in een latere fase. Het is namelijk niet uitgesloten dat de chappist dergelijke blokjes in een volgende fase verwijdert, omdat hij de ondervloer op die manier eenvoudiger kan afwerken. De chape zelf is echter niet geschikt om de dorpel te ondersteunen, met als gevolg dat ze uiteindelijk zal doorhangen.

Ongeacht het gekozen systeem, moet de onderste rail van het schuifraam voldoende in de ruwbouw verankerd worden. Daarvoor moeten er op een welbepaalde afstand van alle hoeken en T-stijlen alsook over de lengte van het raam, met een maximale tussen­afstand, ankers voorzien worden. De te respecteren afstanden worden door de fabrikant van de profielen meegegeven. Het correct opvolgen van de voorschriften en een goede communicatie tussen de verschillende vakmannen zijn dan ook de eerste stappen naar een correcte uitvoering.

Exterieur

Aan de exterieurzijde is de situatie doorgaans iets complexer. Daar zijn het de ligging en de staat van de arduinen dorpel die het succes van de constructie bepalen. Dorpels die niet recht liggen, die niet volledig in lijn liggen met elkaar of die bijvoorbeeld niet correct op de onderliggende constructie steunen … allemaal kunnen ze leiden tot het doorhangen van de dorpel van het schuifraam.

Het is bijgevolg van groot belang om de bestaande situatie op voorhand voldoende te taxeren en om, indien nodig, de oorspronkelijke arduinen dorpels door nieuwe te vervangen, zodat de ondersteuning mooi in de lijn van de buitenvleugel komt te liggen.

Alternatieve oplossing: integrale onderdorpelconstructie

Is men bereid de dorpel uit blauwe hardsteen te verwijderen, dan bestaat er een eenvoudige alternatieve oplossing. Heel wat profiel- en beslagleveranciers bieden vandaag immers aangepaste onderdorpels aan.

Dit zijn doorlopende, thermisch onderbroken sokkels, over de volledige breedte van de dorpel, met extra ondersteuning in de lijn van de vleugels. Zij zijn beschikbaar op maat van de verschillende dorpels en raamprofielen, en kunnen met een paneelzaag doorgaans eenvoudig tot op de juiste hoogte verzaagd worden.

Correcte plaatsing

Integrale onderdorpelconstructies bieden een doorlopende ondersteuning van zowel de binnen- als de buitenvleugel. Langs de binnenzijde kunnen chape en vloerafwerking vervolgens eenvoudig tot tegen de onderdorpel doorgetrokken worden. Langs de buitenzijde dient er, wegens het verwijderen van de arduinen dorpel, nog een afwateringsgoot of -rooster voorzien te worden.

Nadien kan ook de buitenafwerking voorzien worden. De manier waarop de verschillende bouwaansluitingen gerealiseerd moeten worden, worden door de leverancier en/of de architect bepaald. Ook hier blijven een correcte verankering en een goede communicatie van groot belang. Dat geldt zowel voor de architect als voor de plaatser en fabrikant van de raamprofielen, de aannemer binnenafwerking en de aannemer buitenafwerking.

Barrièrevrije dorpel

Is een barrièrevrije dorpel bij het gebruik van een klassieke blauwe hardsteen uitgesloten, dan kan met de integrale onderdorpelconstructies ook in renovatieprojecten een drempelloze of rolstoelgerechtigde dorpel gerealiseerd worden. Daarvoor dient men de binnen- en buitenafwerking enkel tot aan de dorpel door te trekken. Langs de buitenzijde dient er extra aandacht besteed te worden aan de correcte afwatering.

PARALLELSCHUIFRAMEN

Excentrisch gewicht vormt extra uitdaging

Moet men zich er bij klassieke schuiframen al voor behoeden dat de vleugels niet excentrisch ondersteund worden, dan is de kwestie van een excentrisch gewicht bij parallelschuiframen onvermijdelijk. De looprail zit hier immers per definitie buiten het systeem.

In de meeste gevallen gaat het om een zwevende rail aan de binnenzijde van het raam, terwijl de vleugel zelf volledig op de blauwsteen steunt.

Exterieur

Wat de ondersteuning van de vleugel betreft, gelden hier dezelfde aandachtspunten als bij klassieke schuiframen die op een arduinen dorpel geplaatst worden. Men dient er met andere woorden op te letten dat de blauwe hardsteen recht ligt, dat ze zelf voldoende ondersteund wordt en dat de vleugel op haar beurt volledig door de dorpel ondersteund wordt.

Interieur

Aan de interieurzijde moet de looprail over de volledige breedte ondersteund worden. Daarvoor zijn er twee opties. Ofwel kiest men effectief voor een gemonteerde ondersteuning, ofwel wordt het gewicht op de vloer afgesteund.

Optie 1: gemonteerde ondersteuning

In het eerste geval wordt bij de beslag­montage een extra profiel aangebracht dat het gewicht van de schuifvleugel naar de onderbouw overdraagt.

Optie 2: afsteuning op de vloer

In het tweede geval dient er een rechtstreekse verbinding tussen rail en vloer ge­realiseerd te worden. Om een vlot functioneren van het raam mogelijk te maken, ligt het vloerniveau bij parallelschuiframen echter ca. 5 mm lager, en net die 5 mm wordt in heel wat gevallen over het hoofd gezien.

Silicone volstaat overigens niet om deze kleine ruimte op te vullen; dat moet gebeuren met hout of harde kunststof. Bovendien moet het aan het einde van de bouwfase gebeuren, wat een extra bezoek van de plaatsing (of een uitzonderlijke communicatie) vergt.

Een ander veelvoorkomend probleem is hier dat de chape, gezien het overhellen van het raamprofiel, niet volledig tot tegen de rand wordt doorgetrokken. In dat geval kan de vloer onder de druk van de rail breken.

Met medewerking van Siegenia en Reynaers