REPARATIE BIJ HOUTROT

OORZAKEN HOUTROT

Bij houten buitenschrijnwerk zijn scheuren, barsten en noesten het probleem bij uitstek. Na blootstelling van het hout aan de natuurelementen ontstaan er geregeld zwakke plekken. Wanneer dan niet snel ingegrepen wordt, vormt er zich al snel houtrot. Met alle gevolgen van dien, want houtrot heeft de neiging uit te deinen als een olievlek. Er zijn dan ook verschillende elementen die de aanwezigheid van houtrot mee verklaren.

Vochtigheid

Rotte plekken ontstaan meestal door het samengaan van verschillende factoren. Een verhoogde vochtigheid (hoger dan 20%), een temperatuur van 5 °C tot 40 °C en de aanwezigheid van zuurstof zijn de belangrijkste. Wanneer het hout aan deze omstandigheden wordt blootgesteld en er vervolgens een schimmel op het verzwakte hout terechtkomt, ontwikkelt er zich gegarandeerd houtrot.

Houtkwaliteit en -structuur

Ook de kwaliteit van het hout – of van een deel ervan – kan houtrot bevorderen. Wanneer het gebruikte hout van inferieure kwaliteit is of het geen adequate behandeling heeft genoten, hebben neerslag, wind, koude en hitte vrij spel. Al deze factoren werken namelijk de vorming van houtrot in de hand. De kwaliteit en duurzaamheidsklasse van het hout bepalen daarnaast ook de snelheid waarmee houtrot zich verspreidt.

GEVOELIGE PUNTEN IN CONSTRUCTIES

De kwetsbare plekken waar de verzwakkingen optreden, kunnen al lang aanwezig zijn in een slechte constructie of ze kunnen er na verloop van tijd in opduiken. Een verflaag verhindert vaak dat houtrot direct kan worden opgemerkt. De verzwakkingen komen echter vaak op dezelfde, gevoelige plaatsen van een houtconstructie voor. Bij ramen zijn dat de waterkeringslijst en de verschillende verbindingen. Wanneer daar houtrot optreedt, kan dat meestal gemakkelijk met het blote oog worden vastgesteld. Er worden dan gebreken aan de verflaag zichtbaar, zoals afbladdering of natte plekken en verkleuringen. Ook met een goede vochtmeter of een metalen priem kan zacht hout snel en eenvoudig worden opgespoord.

ZWAKKE PLEKKEN AANPAKKEN

Wanneer er vochtinfiltratie in het schrijnwerk voorkomt door bijvoorbeeld onvoldoende gesloten verbindingen, zullen die zorgvuldig hersteld moeten worden om te voorkomen dat houtrot zich (voort) kan ontwikkelen. De reparatie van de zwakke of verzwakte plek in het houtwerk dient uiteraard te gebeuren met een geschikt vulmiddel (bv. epoxy) om het hout opnieuw egaal te krijgen.

Werkwijze

De reparatie van houtrot gebeuren telkens op dezelfde manier. Eerst wordt het rotte, aangetaste hout (of de knoesten) volledig verwijderd. Neem liever te veel dan te weinig hout weg, want als er houtrot achterblijft, gaat het verrottingsproces na de behandeling gewoon voort. Vervolgens wordt de ondergrond zorgvuldig schoongemaakt, tot aan het gezonde, niet-aangetaste hout. Daarna moet sneldrogend vulmiddel voor houtreparatie worden aangebracht tot op 1 cm diepte. Bij grotere reparaties moet, voor het aanbrengen van het vul­middel, een speciale primer worden gebruikt. De bedoeling daarvan is het hout diep te penetreren en de hechting te consolideren. Bij openstaande verbindingen moet er dieper worden uitgefreesd, het hout moet vervolgens worden behandeld met een tot 2 cm diep werkend vulmiddel. Een derde soort reparatie is die waarbij volledige stukken houtrot dienen te worden verwijderd. Ze worden vervolgens vervangen door nieuw hout of gevuld met een houtreparatievulmiddel.

TWEECOMPONENTEN- HOUTREPARATIEPASTA

Bij het vullen met reparatiepasta moet altijd een primer worden gebruikt om de hechting te verbeteren. Daarna wordt een snel uithardende tweecomponentenhoutreparatiepasta (op basis van urethaanacrylaat) aangebracht. Een dergelijk, gewoonlijk oplosmiddelvrij, product is geschikt voor het vullen van oneffenheden, kieren, noesten, windscheuren en kleine gaten (tot maximum 10 mm). Bij toepassing in zeer dunne lagen (< 3 mm) moet rekening worden gehouden met een geringe drogingsvertraging. Dit type vulmiddel is snel uithardend en goed schuurbaar (na 30 minuten bij 20 °C) met een potlife van ongeveer 12 minuten. Afhankelijk van het type pasta en van de diepte van de holte moeten er soms twee lagen worden aangebracht, om het mengsel eerst goed te laten drogen en uit te harden. Tijdens de verwerking en harding is het vulmiddel krimp- en zwelvrij. Een twee­componentenpasta is ook goed verwerkbaar bij lage temperaturen (vanaf 2 °C). Daarna kan alles worden beschilderd met alkydhars en/of met watergedragen verf. Er kan ver­volgens probleemloos worden gezaagd, geschaafd en geboord.

OPVULLEN OF PLAMUREN

Op het gebied van houtreparaties moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen plamuren en opvullen. Plamuren is het glad en effen maken van een oppervlak om een zo egaal mogelijke afwerking te verkrijgen. Dat gebeurt meestal met een eencomponent­product. De productsoort heeft inherent een lichte krimp en is bijgevolg enkel geschikt om in dunne lagen over elkaar te worden gelegd. Opvullen gebeurt dan weer met producten die een zeer geringe krimp vertonen en die bijzonder hard worden. In de meeste gevallen zijn dat tweecomponentenproducten.

AFWERKING

Als het product voldoende is uitgehard, kan de afwerking starten. Het hout kan dan worden behandeld alsof het de oorspronkelijke houtstructuur betrof. Met andere woorden, het schuren, het schuurstof verwijderen en het schilderen gebeuren op de gangbare manier. De herstelde houtstructuur wordt steevast afgewerkt met een gesloten verfsysteem. Als elke stap verliep zoals het hoort, kan er geen vocht meer in het hout dringen en is het probleem op een duurzame manier opgelost.